از بازار اوراق قرضه چه می‌دانیم؟

فردای اقتصاد: یک شرکت معتبر می‌تواند به جای وام‌گرفتن از بانک، اوراق قرضه منتشر کند تا بدون واسطه‌گری بانک، از مردم قرض بگیرد. این اوراق از نظر ریسک اقتصادی و ارزش حقوقی با سهام متفاوت‌اند. از سوی دیگر، دولت‌ها هم از بازار اوراق قرضه برای تأمین مالی کسری‌شان بهره می‌برند که آثار قابل توجهی بر نرخ بهره و بازار استقراض دارد.

همانطور که دیده‌اید، اکثر افرادی که می‌خواهند پول قرض بگیرند، از بانک وام می‌گیرند. اما برای یک شرکت معروف، مانند استارباکس، پول قرض گرفتن ممکن است از طریق نوع دیگری از واسطه‌های مالی در دسترس باشد: بازار اوراق قرضه. اوراق قرضه از نوع اسنادی هستند که نشان می‌دهد چه کسی، چقدر بدهکار است و چه زمانی باید بازپرداخت انجام شود. اوراق قرضه هم مانند سهام در بازارها معامله می‌شود. برای یک شرکت باسابقه، مثل استارباکس، سرمایه‌گذاران قبلاً به اندازه کافی درباره شرکت می‌دانند. پس مایلند بانک را به عنوان یک واسطه دور بزنند و مستقیماً به شرکت وام بدهند. بنابراین برای یک شرکت بزرگ با شهرت خوب، این می‌تواند به این معنی باشد که آن‌ها می‌توانند با شرایط بهتری از بازار اوراق قرضه وام بگیرند تا از طریق وام‌گیری سنتی از بانک. برای مثال، استارباکس در طول سال‌ها بیش از یک میلیارد دلار اوراق قرضه شرکتی منتشر کرده است تا بودجه برنامه‌های توسعه خود را تامین کند. اما برخلاف سهام، اگر اوراق قرضه تازه منتشر شده را از استارباکس بخرید، مالک بخشی از استارباکس نمی‌شوید. شما صرفا به استارباکس پول قرض می‌دهید و در ازای آن، آن‌ها قول می‌دهند که مبلغ مشخصی را در یک زمان خاص به شما بازپرداخت کنند. علاوه بر این، بعضی از اوراق قرضه هم طبق یک برنامه از پیش تعیین شده، اقساط منظمی به نام کوپن را پرداخت می‌کنند.

با انتشار اوراق قرضه، یک شرکت می‌تواند سرمایه‌اش را افزایش داده و سرمایه‌گذاری‌های کلان انجام دهد. و همچنین آن‌ها می‌توانند آن بدهی را در یک بازه طولانی‌مدت بازپرداخت کنند، هم‌زمان با این که سرمایه‌گذاری‌هایشان بازدهی ایجاد می‌کنند. شرکت‌ها تنها نهادهایی نیستند که در بازار اوراق قرضه قرض می‌گیرند. دولت‌ها هم این کار را می‌کنند. در سال 2016، دولت ایالات متحده تقریباً 14 تریلیون دلار به عنوان بازپرداخت اوراق قرضه به مردم بدهکار بود. و از آنجایی که دولت بسیار بزرگ است، وقتی پول قرض می‌کند، کل بازار پس‌انداز و استقراض را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بیایید به عرضه و تقاضای قرض برگردیم. ما اینجا از اعداد فرضی برای مثال‌زدن استفاده می‌کنیم. این، منحنی تقاضا است که تقاضا برای استقراض را نشان می‌دهد. حالا تصور کنید که دولت تصمیم بگیرد 100 میلیارد دلار وام بگیرد. این کار تقاضا برای قرض را به بالا و راست جابه‌جا می‌کند و نرخ بهره تعادلی را از 7% به 9% افزایش می‌دهد؛ یک نرخ بهره بالاتر! در نتیجه مقدار پس انداز عرضه شده از 200 دلار به 250 میلیارد دلار افزایش می‌یابد. حالا به یاد داشته باشید که اگر پس‌انداز 50 میلیارد دلار زیاد شود، به این معنی است که مصرف خصوصی 50 میلیارد دلار کم می‌شود. اگر بیشتر پس‌انداز کنیم، به این معنی است که کمتر مصرف می‌کنیم. و از آنجا که وام گرفتن به دلیل نرخ بهره بالاتر گران شده است، سرمایه‌گذاری خصوصی هم کم می‌شود؛ با نرخ بهره 9 درصد، می‌توانیم ببینیم که تقاضای خصوصی برای قرض 150 میلیارد دلار است، 50 میلیارد دلار کمتر از نرخ بهره 7 درصدی. 
ما به این دو اثر می‌گوییم «برون‌رانی». وقتی دولت 100 میلیارد دلار وام می‌گیرد، جانشین بخشی از مصرف خصوصی و سرمایه‌گذاری خصوصی می‌شود و آن را بیرون می‌راند. در این مورد، 50 میلیارد دلار از مصرف خصوصی و همچنین 50 میلیارد دلار سرمایه گذاری خصوصی بیرون رانده می‌شود.

اوراق قرضه به اندازه سهام ریسکی نیستند، چون قبل از تقسیم هر سودی بین سهامداران، باید بدهی دارندگان اوراق قرضه پرداخت شود. اما اوراق قرضه ریسک‌ دارند، ریسک این که وقتی زمان سررسید برسد، وام‌گیرنده قادر به بازپرداخت نباشد. به این می‌گویند ریسک نکول. اگر سرمایه‌گذاران فکر ‌کنند که شرکتی که اوراق قرضه منتشر می‌کند، ریسک نکول قابل‌توجهی دارد، برای وام‌دادن پول، نرخ بهره بالاتری را طلب خواهند کرد. اوراق قرضه توسط کارگزارانی مثل S&P رتبه‌بندی می‌شوند. رتبه‌بندی S&P از AAA (تریپل آ) که امن‌ترین اوراق قرضه هستند، تا D را شامل می‌شود. به هر چیزی پایین‌تر از BBB- گاهی اوراق قرضه بنجل می‌گویند. اگر کنجکاو هستید، استارباکس نمره A- می‌گیرد. وام دادن به استارباکس بسیار امن است. اما شما هرگز نمی‌دانید چه اتفاقی ممکن است بیفتد اگر همه قهوه‌سازها شروع به درست‌کردن قهوه بسیار بیشتری در خانه‌ها کنند. آژانس‌های رتبه‌بندی کامل نیستند. این در طول بحران مالی اخیر بسیار آشکار شد. با این حال، به طور کلی، می‌بینید که اوراق قرضه با رتبه بهتر نرخ بهره پایین‌تری می‌پردازند. و اوراق قرضه با رتبه پایین‌تر و پرریسک نرخ بهره بالاتری می‌پردازند. ایالت ایلینوی کمترین رتبه اوراق قرضه را در بین تمام ایالت‌های امریکا دارد: A-. و برای وام‌گرفتن باید بسیار بیشتر از ویرجینیا، که بالاترین رتبه، AAA را دارد، پول بپردازد. عامل دیگری که نرخ بهره اوراق قرضه را تعیین می‌کند این است که آیا قرض‌گیرنده می‌تواند وثیقه بگذارد، دارایی‌ای که به تضمین وام کمک می‌کند. اگر بخواهید برای خرید خانه پول قرض کنید، معمولاً با نرخ بهره کمتری نسبت به زمانی که می‌خواهید برای خرج تعطیلات وام بگیرید، روبه‌رو می‌شوید. چطور؟ این همان اصل است. وام مسکن برای بانک نسبت به وام تعطیلات ریسک کمتری دارد چون در صورت نکول، بانک می‌تواند خانه شما را تملک کند. خانه وثیقه است. اما وقتی که به تعطیلات رفته‌اید، بانک نمی‌تواند تعطیلات شما را پس بگیرد. بنابراین قرض‌گرفتن برای خرید خانه ارزان‌تر از رفتن به تعطیلات است. بسیار خوب، ما بانک‌ها را پوشش داده‌ایم، سهام‌ را پوشش داده‌ایم، اوراق قرضه را پوشش داده‌ایم... اما در واقع، بسیاری از واسطه‌های مالی دیگر وجود دارند که می‌توانستیم درباره آن‌ها هم صحبت کنیم، از جمله صندوق‌های پوشش ریسک، سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر، وام‌های مسکن، و خیلی چیزهای دیگر. چه چیزهایی شما را کنجکاو می‌کند؟