شبنم جلیل‌القدر، فلوشیپ طب کودکان در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره وجود مرکز اختلالات خواب کودک در قزوین، تصریح کرد: تغذیه، ورزش و خواب کافی سه‌پایه سلامت محسوب می‌شود، خواب باید کیفیت خوبی داشته باشد یعنی در دوران نوزادی ۱۶ ساعت، در کودکان زیر ۱۰ سال تا ۹ و نیم ساعت و در نوجوانان هشت ساعت خواب لازم است، درواقع یک‌سوم عمر همه ما بزرگ‌سالان در خواب می‌گذرد.
وی افزود: ما خواب را چیزی می‌دانیم که به‌واسطه آن بازتوانی جسمی، فیزیکی و بازیابی قوای ذهنی در عملکرد روزانه به دست می‌آوریم، اما با توجه به اتفاقاتی که در عصر نوین افتاده است، تغییر پرسرعت سبک زندگی و گسترش استفاده از وسایل ارتباط‌جمعی باعث ایجاد اختلالات خواب جدی در گروه‌های مختلف شده است.
فلوشیپ طب کودکان اظهار کرد: اختلال خواب می‌تواند از مقاومت ساده به رختخواب رفتن بچه‌ها شروع شود تا مشکلات جدی بیداری‌های مکرر شبانه، دیر و زود خوابیدن‌ها، کم‌خوابی، قطع نفس در خواب، تعرق، شب اداری، بی‌قراری‌های شدید در خواب که ازجمله نشانه‌های اختلالات خواب در کودک است.
اختلال خواب تأثیر جدی بر هوش کودکان دارد
وی تأکید کرد: اختلالات خواب ممکن است با عوارضی در طول روز همراه باشد که می‌توان به کم‌توجهی، بی‌قراری، بیش فعالی، اختلالات در وزن گیری اشاره کرد همچنین اختلالات در خواب تأثیر جدی بر روی هوش بچه‌ها می‌تواند داشته باشد.
جلیل‌القدر اظهار کرد: خطرناک‌ترین علامت این است که بچه‌ای بیش از سه شب به‌صورت مداوم در خواب خروپف کند، شدت آن مهم نیست بلکه تداوم خروپف باید حتماً موردبررسی قرار بگیرد، بچه‌هایی که خواب بسیار ناآرام دارند، در خواب غلت می‌زنند، بیش‌ازحد عرق می‌کنند، با دهان نفس می‌کشند، شب‌ادراری و شب‌بیداری دارند یا رفتار غیر معلول از خود نشان می‌دهند مثلاً در خواب جیغ می‌زنند نیز دچار اختلال خواب هستند.
وی تأکید کرد: علائم روزانه نیز در تشخیص این اختلال کمک‌کننده است والدین در صورت دیدن هرکدام از علائم ازجمله کم‌توجهی، بیش فعالی در روز، فشارخون‌های بی‌دلیل، مشکلات در آناتومی صورت، کودکان دارای بیماری‌های قلبی-ریوی، آسم که به درمان‌های معمول جواب نمی‌دهند، کودکانی که رفلاکس دارند و به درمان‌های معمول جواب نمی‌دهند به مرکز اختلالات خواب مراجعه کنند.
۳۰ درصد کودکان در کشورهای پیشرفته اختلال خواب دارند
این استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی قزوین بیان کرد: طبق آخرین آمار اگر تقسیم‌بندی سنی نداشته باشیم تقریباً ۳۰ درصد کودکان در کشورهای پیشرفته دارای اختلال خواب هستند، مطالعات صورت گرفته توسط خودم نشان می‌دهد که این میزان در کشور ما بیش از ۵۰ درصد است؛ در ده سال گذشته اختلالات خواب سه برابر و همچنین تجویز دارو توسط پزشک‌ها برای رفع این اختلالات ده برابر افزایش داشته است.
وی افزود: ما خواب را چیزی می‌دانیم که به‌واسطه آن بازتوانی جسمی، فیزیکی و بازیابی قوای ذهنی در عملکرد روزانه به دست می‌آوریم، اما با توجه به اتفاقاتی که در عصر نوین افتاده است، تغییر پرسرعت سبک زندگی و گسترش استفاده از وسایل ارتباط‌جمعی باعث ایجاد اختلالات خواب جدی در گروه‌های مختلف شده است.
فلوشیپ طب کودکان اظهار کرد: اختلال خواب می‌تواند از مقاومت ساده به رختخواب رفتن بچه‌ها شروع شود تا مشکلات جدی بیداری‌های مکرر شبانه، دیر و زود خوابیدن‌ها، کم‌خوابی، قطع نفس در خواب، تعرق، شب اداری، بی‌قراری‌های شدید در خواب که ازجمله نشانه‌های اختلالات خواب در کودک است.
اختلال خواب تأثیر جدی بر هوش کودکان دارد
وی تأکید کرد: اختلالات خواب ممکن است با عوارضی در طول روز همراه باشد که می‌توان به کم‌توجهی، بی‌قراری، بیش فعالی، اختلالات در وزن گیری اشاره کرد همچنین اختلالات در خواب تأثیر جدی بر روی هوش بچه‌ها می‌تواند داشته باشد.
جلیل‌القدر اظهار کرد: خطرناک‌ترین علامت این است که بچه‌ای بیش از سه شب به‌صورت مداوم در خواب خروپف کند، شدت آن مهم نیست بلکه تداوم خروپف باید حتماً موردبررسی قرار بگیرد، بچه‌هایی که خواب بسیار ناآرام دارند، در خواب غلت می‌زنند، بیش‌ازحد عرق می‌کنند، با دهان نفس می‌کشند، شب‌ادراری و شب‌بیداری دارند یا رفتار غیر معلول از خود نشان می‌دهند مثلاً در خواب جیغ می‌زنند نیز دچار اختلال خواب هستند.
وی تأکید کرد: علائم روزانه نیز در تشخیص این اختلال کمک‌کننده است والدین در صورت دیدن هرکدام از علائم ازجمله کم‌توجهی، بیش فعالی در روز، فشارخون‌های بی‌دلیل، مشکلات در آناتومی صورت، کودکان دارای بیماری‌های قلبی-ریوی، آسم که به درمان‌های معمول جواب نمی‌دهند، کودکانی که رفلاکس دارند و به درمان‌های معمول جواب نمی‌دهند به مرکز اختلالات خواب مراجعه کنند.
۳۰ درصد کودکان در کشورهای پیشرفته اختلال خواب دارند
این استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی قزوین بیان کرد: طبق آخرین آمار اگر تقسیم‌بندی سنی نداشته باشیم تقریباً ۳۰ درصد کودکان در کشورهای پیشرفته دارای اختلال خواب هستند، مطالعات صورت گرفته توسط خودم نشان می‌دهد که این میزان در کشور ما بیش از ۵۰ درصد است؛ در ده سال گذشته اختلالات خواب سه برابر و همچنین تجویز دارو توسط پزشک‌ها برای رفع این اختلالات ده برابر افزایش داشته است.
بیشتر بخوانید:
۹ راهکار آرامبخش که خواب راحت شبانه را برایتان به ارمغان می‌آورند
خواب در این ساعت باعث سکته می‌شود
۶ خطری که در کمین پرخواب‌هاست!
بی‌خوابی مزمن؛ علائم و تاثیرات آن بر بدن
عادات غلطی که مغزتان را تخریب می‌کند
وی عنوان کرد: «آیا فرزند من در شروع خواب و رفتن به رختخواب مقاومت دارد؟ آبا فرزند من شب‌ها خروپف می‌کند؟ آیا فرزند من در خواب مکرر دست و پایش را تکان می‌دهد؟ آیا فرزند من در طول روز سرحال است و می‌تواند فعالیت داشته باشد؟ آیا فرزند من راحت می‌خوابد؟» والدین با پرسش این پنج سؤال می‌توانند تشخیص دهند که فرزندشان اختلال خواب دارد یا خیر.
اثر خروپف بر مغز چیست؟
جلیل‌القدر تأکید کرد: والدین توجه کنند اگر مقایسه کنیم بین بچه‌ای که خروپف نمی‌کند با بچه‌ای که خروپف می‌کند و مشکل تنفسی دارد؛ کودکانی که مشکل خروپف دارند مشکلات شناختی و رفتاری پیدا می‌کنند، حتی اگر مشکل شناختی رفتاری نداشته باشند بافت خاکستری مغز دچار نقایصی می‌شود.
وی افزود: قطع نفس در خواب باعث خروپف می‌شود، کودکی که اختلال خواب دارد هوشش نسبت به کودکان دیگر ده واحد پایین می‌آید، بی‌اشتهایی و لاغری نیز می‌تواند درنتیجه اختلالات خواب باشد چراکه اختلال در خواب باعث کاهش میزان هورمون رشد می‌شود.
این متخصص کودکان بیان کرد: کودکانی که شب کمبود اکسیژن دارند و تلاش تنفسی و نیاز متابولیک بالایی دارند؛ کاهش وزن پیدا می‌کنند همچنین هوش، تکامل و رشد فیزیکی کودک نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد، اگر بشود الگوی خواب‌وبیداری برای خانواده‌ها تعیین و آموزش داد و بهداشت خواب را رعایت کرد می‌توان این میزان را کاهش داد.
وی عنوان کرد: همه این موارد باید جدی گرفته شود زیرا نسلی را باید تربیت کنیم که قوای جسمی و ذهنی سالمی داشته باشند، پیشنهاد می‌شود در کودکانی که اختلال خواب دارند تست خواب انجام شود، در ۱۵ سال گذشته تست‌های خواب به‌صورت پراکنده در بیمارستان‌های سطح شهر قزوین انجام می‌شد و درمانگاه خواب در بیمارستان قدس فعال بود، اما پنج سال پیش با تلاش مسئولان دانشگاه علوم پزشکی توانستیم از وزارتخانه مجوز راه‌اندازی و تربیت رشته فلوشیپ خواب کودکان را برای اولین بار در کشور دریافت کنیم.
مرکز اختلال خواب قزوین تنها مرکز خواب کودکان کشور است
جلیل‌القدر افزود: اکنون پنجمین سال است که فلوشیپ کودکان را در قزوین آموزش می‌دهیم و به‌صورت منظم مرکزی ایجادشده است که بتواند اقدامات تشخیصی و درمانی مناسب را در کنار آموزش به کلیه بیمارانی که اختلالات خواب‌دارند ارائه دهد.
وی اظهار کرد: بیماران این مرکز گروه سنی صفرتا ۱۸ سال هستند که از سراسر کشور به این مرکز مراجعه می‌کنند، با گزارش و اقدامات تشخیصی به پزشک ارجاع‌کننده برمی‌گردند و روند درمان ادامه پیدا می‌کند.
استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی قزوین افزود: در این مرکز امکان انجام تست‌های خواب ازجمله پلی سومنوگرافی که شامل نوار مغز، وضعیت گازهای خون و حرکات اعضای بدن است، انجام می‌شود درواقع ویدیو مانیتورینگ وضعیت کامل تنفس بیمار در خواب است و به‌راحتی می‌توانیم دی‌اکسید کربن را اندازه بگیریم.
وی تأکید: تست اکتی گراف نیز یکی دیگر از تست‌هایی است که انجام می‌گیرد، تست‌های تشخیص کم‌خوابی، بیماری تنفسی در خواب، اختلالات پرخوابی نیز سایر تست‌هایی است که صورت می‌گیرد و در طول روز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
جلیل‌القدر بیان کرد: درمان اختلال خواب بستگی به علت آن دارد، برای کودکان هر علت درمان خودش را خواهد داشت و به پزشک متخصص ارجاع خواهیم داد، اگر مرتبط به بخش گوش و حلق بینی باشد به بیمارستان ارجاع می‌دهیم.
وی تصریح کرد: برخی اوقات در درمان ممکن است مجبور شویم از دستگاه‌های ونتیلاسیون غیرتهاجمی استفاده کنیم، بخش اختلالات خواب قابلیت دارد که دستگاه را تنظیم و حال بیماران بعد از شروع درمان را پیگیری کنیم، ماهانه مرتب پیگیری می‌شوند تا مشکلی حین استفاده از دستگاه‌های کمک تهویه تنفسی ایجاد نشود.
این متخصص کودکان اظهار کرد: هزینه درمان متفاوت است، تست خواب هزینه خاص خودش را دارد با حمایتی که از این مرکز داشتیم کمترین هزینه را در کل کشور دریافت می‌کنیم، با حمایت مسئولین توانستیم یک‌سوم سایر بیمارستان‌ها هزینه دریافت و باکیفیت‌ترین خدمات را ارائه کنیم.
وی یادآور شد: مرکز اختلال خواب بیمارستان قدس تنها مرکز خواب کودکان است، برای خواب بزرگ‌سالان دو دانشگاه تهران و شهید بهشتی فلوشیپ خواب بزرگ‌سال را دارد اما تنها مرکز فلوشیپ خواب کودکان در کشور دانشگاه علوم پزشکی قزوین است.
خواب در این ساعت باعث سکته می‌شود
۶ خطری که در کمین پرخواب‌هاست!
بی‌خوابی مزمن؛ علائم و تاثیرات آن بر بدن
عادات غلطی که مغزتان را تخریب می‌کند
وی عنوان کرد: «آیا فرزند من در شروع خواب و رفتن به رختخواب مقاومت دارد؟ آبا فرزند من شب‌ها خروپف می‌کند؟ آیا فرزند من در خواب مکرر دست و پایش را تکان می‌دهد؟ آیا فرزند من در طول روز سرحال است و می‌تواند فعالیت داشته باشد؟ آیا فرزند من راحت می‌خوابد؟» والدین با پرسش این پنج سؤال می‌توانند تشخیص دهند که فرزندشان اختلال خواب دارد یا خیر.
اثر خروپف بر مغز چیست؟
جلیل‌القدر تأکید کرد: والدین توجه کنند اگر مقایسه کنیم بین بچه‌ای که خروپف نمی‌کند با بچه‌ای که خروپف می‌کند و مشکل تنفسی دارد؛ کودکانی که مشکل خروپف دارند مشکلات شناختی و رفتاری پیدا می‌کنند، حتی اگر مشکل شناختی رفتاری نداشته باشند بافت خاکستری مغز دچار نقایصی می‌شود.
وی افزود: قطع نفس در خواب باعث خروپف می‌شود، کودکی که اختلال خواب دارد هوشش نسبت به کودکان دیگر ده واحد پایین می‌آید، بی‌اشتهایی و لاغری نیز می‌تواند درنتیجه اختلالات خواب باشد چراکه اختلال در خواب باعث کاهش میزان هورمون رشد می‌شود.
این متخصص کودکان بیان کرد: کودکانی که شب کمبود اکسیژن دارند و تلاش تنفسی و نیاز متابولیک بالایی دارند؛ کاهش وزن پیدا می‌کنند همچنین هوش، تکامل و رشد فیزیکی کودک نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد، اگر بشود الگوی خواب‌وبیداری برای خانواده‌ها تعیین و آموزش داد و بهداشت خواب را رعایت کرد می‌توان این میزان را کاهش داد.
وی عنوان کرد: همه این موارد باید جدی گرفته شود زیرا نسلی را باید تربیت کنیم که قوای جسمی و ذهنی سالمی داشته باشند، پیشنهاد می‌شود در کودکانی که اختلال خواب دارند تست خواب انجام شود، در ۱۵ سال گذشته تست‌های خواب به‌صورت پراکنده در بیمارستان‌های سطح شهر قزوین انجام می‌شد و درمانگاه خواب در بیمارستان قدس فعال بود، اما پنج سال پیش با تلاش مسئولان دانشگاه علوم پزشکی توانستیم از وزارتخانه مجوز راه‌اندازی و تربیت رشته فلوشیپ خواب کودکان را برای اولین بار در کشور دریافت کنیم.
مرکز اختلال خواب قزوین تنها مرکز خواب کودکان کشور است
جلیل‌القدر افزود: اکنون پنجمین سال است که فلوشیپ کودکان را در قزوین آموزش می‌دهیم و به‌صورت منظم مرکزی ایجادشده است که بتواند اقدامات تشخیصی و درمانی مناسب را در کنار آموزش به کلیه بیمارانی که اختلالات خواب‌دارند ارائه دهد.
وی اظهار کرد: بیماران این مرکز گروه سنی صفرتا ۱۸ سال هستند که از سراسر کشور به این مرکز مراجعه می‌کنند، با گزارش و اقدامات تشخیصی به پزشک ارجاع‌کننده برمی‌گردند و روند درمان ادامه پیدا می‌کند.
استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی قزوین افزود: در این مرکز امکان انجام تست‌های خواب ازجمله پلی سومنوگرافی که شامل نوار مغز، وضعیت گازهای خون و حرکات اعضای بدن است، انجام می‌شود درواقع ویدیو مانیتورینگ وضعیت کامل تنفس بیمار در خواب است و به‌راحتی می‌توانیم دی‌اکسید کربن را اندازه بگیریم.
وی تأکید: تست اکتی گراف نیز یکی دیگر از تست‌هایی است که انجام می‌گیرد، تست‌های تشخیص کم‌خوابی، بیماری تنفسی در خواب، اختلالات پرخوابی نیز سایر تست‌هایی است که صورت می‌گیرد و در طول روز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
جلیل‌القدر بیان کرد: درمان اختلال خواب بستگی به علت آن دارد، برای کودکان هر علت درمان خودش را خواهد داشت و به پزشک متخصص ارجاع خواهیم داد، اگر مرتبط به بخش گوش و حلق بینی باشد به بیمارستان ارجاع می‌دهیم.
وی تصریح کرد: برخی اوقات در درمان ممکن است مجبور شویم از دستگاه‌های ونتیلاسیون غیرتهاجمی استفاده کنیم، بخش اختلالات خواب قابلیت دارد که دستگاه را تنظیم و حال بیماران بعد از شروع درمان را پیگیری کنیم، ماهانه مرتب پیگیری می‌شوند تا مشکلی حین استفاده از دستگاه‌های کمک تهویه تنفسی ایجاد نشود.
این متخصص کودکان اظهار کرد: هزینه درمان متفاوت است، تست خواب هزینه خاص خودش را دارد با حمایتی که از این مرکز داشتیم کمترین هزینه را در کل کشور دریافت می‌کنیم، با حمایت مسئولین توانستیم یک‌سوم سایر بیمارستان‌ها هزینه دریافت و باکیفیت‌ترین خدمات را ارائه کنیم.
وی یادآور شد: مرکز اختلال خواب بیمارستان قدس تنها مرکز خواب کودکان است، برای خواب بزرگ‌سالان دو دانشگاه تهران و شهید بهشتی فلوشیپ خواب بزرگ‌سال را دارد اما تنها مرکز فلوشیپ خواب کودکان در کشور دانشگاه علوم پزشکی قزوین است.
