سرطان دهانه رحم یکی از بیماری‌هایی است که با روتین پاپ اسمیر و معاینات فیزیکی به راحتی قابل پیشگیری است. اگر متوجه هر گونه از این علائم زیر شدید باید زودتر به پزشک مراجعه کنید.
خونریزی غیر طبیعی واژینال
اگر در اواسط سیکل قاعدگی‌تان دچار خونریزی شدید یا خونریزی قاعدگی‌تان سنگین‌تر از همیشه بود می‌تواند علامت سرطان دهانه رحم باشد. خونریزی واژینال می‌تواند در زنان یائسه‌ای که دیگر پریود نمی‌شوند نیز روی بدهد. اما این اتفاق طبیعی نیست و می‌تواند نشان‌دهنده‌ی سرطان دهانه رحم یا مشکلی دیگر باشد. شایع‌ترین علامت واضح سرطان دهانه رحم، خونریزی غیرعادی از هر نوعی است.
خونریزی بعد از رابطه جنسی
خونریزی بعد از دخول واژینال نیز می‌تواند از علائم سرطان دهانه رحم باشد. سرطان دهانه رحم در گردنه‌ی رحم روی می‌دهد که انتهای باریک و پایینی رحم است و به واژن متصل می‌شود. وقتی یک خانم دچار سرطان دهانه رحم می‌شود، سلول‌های شروع به تکثیر به صورت غیرعادی و سریع کرده و می‌توانند توده‌ای از بافت سرطانی تشکیل دهند. این توده همان چیزی است که در زمان دخول خونریزی می‌کند.
ترشحات غیرعادی
ترشح غیرعادی واژینال که بی‌رنگ، آبکی و بد بو یا قهوه‌ای رنگ و مخلوط با خون است، یکی از علائم معمول سرطان دهانه رحم می‌باشد. این طبیعی است که ترشحات واژن طی ماه از جهت غلظت، حجم و بافت تغییر کنند، اما اگر ترشحات مداومی دارید که رنگی متفاوت دارند یا بوی خاصی می‌دهند، می‌تواند نتیجه‌ی بافت مُرده‌ای باشد که توسط سرطان دهانه رحم ایجاد شده است.
درد کمر یا لگن
اگر دچار درد کمر یا لگن هستید، ممکن است علت آن سرطان پیشرفته دهانه رحم باشد. در این مرحله، این احتمال وجود دارد که تومور، آنقدر رشد کرده باشد که به پایین کمر یا دنبالچه‌تان فشار وارد می‌کند. این نوع کمر درد چیزی شبیه گرفتگی‌های قاعدگی می‌تواند باشد.
بیشتر بخوانید:
پیشگیری از سرطان دهانه‌ی رحم با تزریق واکسن
عمل کورتاژ؛ انواع، مراحل و مراقبت‌های پس از آن
درد حین رابطه جنسی
دیسپارونی یا مقاربت دردناک در بیشتر موارد ناشی از سرطان نیست، اما اگر سایر علائم سرطان دهانه رحم را نیز داشته باشید، مقاربت دردناک‌تان می‌تواند نتیجه‌ی رشد تومور در بافت‌ها و اندام‌های تناسلی باشد.
تورم یکی از پا‌ها
بیشتر اوقات این سرطان‌ها بدون علامت‌اند تا زمانی که دردشان منجر به سایر علائم شود، مثلا فشار بر یک عصب. وقتی یک تومور تدریجا رشد می‌کند، سعی می‌کند با فشار وارد کردن بر بافت‌های نرم اطراف، جای بیشتری برای خود باز کند و با این اتفاق، عصبی را تحت فشار قرار می‌دهد که درد ایجاد خواهد کرد؛ و اگر این درد نتیجه‌ی سرطان پیشرفته‌ی دهانه رحم باشد، ممکن است سبب تورم یکی از پا‌ها نیز بشود.
کم اشتهایی و کاهش وزن
علائم سرطان دهانه رحم، مانند خیلی از سرطان‌های دیگر می‌تواند شامل کاهش وزن و کم اشتهایی نیز بشود. تومور باعث تولید پروتئین‌های ریزی به نام سیتوکین‌ها می‌شود.
برخی از این پروتئین‌ها نه تنها اشت‌ها را سرکوب می‌کنند بلکه شیوه‌ی متابولیسم برای تجزیه‌ی چربی را با سرعتی بالاتر از حد معمول نیز تغییر می‌دهند و در نتیجه باعث از دست رفتن تراکم بافت عضلات می‌شوند. با پیشرفت سرطان، روند کاهش وزن سرعت می‌گیرد.
خستگی مداوم
اگر بیشتر از حد معمول احساس بی رمقی می‌کنید می‌تواند علامت سرطان دهانه رحم باشد، خصوصا وقتی که همراه با سایر نشانه‌هاست. به طور کلی وقتی یک بیماری در بدن‌تان وجود دارد، بدن مجبور است به سختی کار کند تا با این بیماری مبارزه کند؛ و نتیجه‌ی این تلاش زیاد این است که بدن خسته و بی‌رمق می‌شود.
ریسک فاکتور‌های سرطان دهانه رحم
ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV
مهم‌ترین ریسک فاکتور سرطان دهانه رحم، عفونت به HPV است. HPV شایع بوده و خیلی از افراد وقتی فعالیت جنسی دارند، در معرض ابتلا به HPV هستند که البته خیلی از آن‌ها بدون هیچ دردسری این ویروس را دفع می‌کنند. بیش از ۱۰۰ نوع متفاوت HPV وجود دارد که همه‌ی آن‌ها منجر به سرطان نمی‌شوند. انواعی از HPV که بیشترین ارتباط را با سرطان دهانه رحم دارند، HPV۱۶ و HPV۱۸ هستند.
ویروس هرپس
زنانی که هرپس تناسلی دارند، بیشتر مستعد ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند.
سن
افراد جوان‌تر از ۲۰ سال به ندرت دچار سرطان دهانه رحم می‌شوند، اما احتمال سرطان دهانه رحم در اواخر نوجوانی و دهه سی زندگی بالاتر می‌رود. زنانی که این گروه سنی را رد کرده‌اند در همین احتمال باقی می‌مانند و باید به طور مرتب از جهت سرطان دهانه رحم چکاپ شوند که شامل پاپ اسمیر و تست HPV می‌شود.
پارتنر‌های جنسی متعدد
هر چه تعداد پارتنر‌های جنسی بیشتر باشد، احتمال ابتلا به HPV نیز بیشتر خواهد بود.
فعالیت جنسی زودهنگام
فعالیت جنسی در سنین پایین، احتمال ابتلا به HPV را افزایش می‌دهد.
سایر عفونت‌هایی که از راه‌های جنسی منتقل می‌شوند (STI)
عفونت‌هایی مانند کلامیدیا، گونورهیا (سوزاک)، سیفیلیس و HIV/ایدز، ریسک HPV را افزایش می‌دهند.
ضعف سیستم ایمنی
اگر سیستم ایمنی‌تان توسط سایر بیماری‌ها ضعیف شده باشد و HPV داشته باشید، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان دهانه رحم خواهید بود.
سیگار کشیدن
سیگار کشیدن با سرطان دهانه رحم اسکواموس سل مرتبط است.
انواع سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: اسکواموس سل کارسینوما (سلول‌های سنگفرشی) و آدنوکارسینوما که هر دو نوع با ظاهر شدن سلول‌ها زیر میکروسکوپ قابل تشخیص‌اند.
اسکواموس سل کارسینوما
این نوع سرطان دهانه رحم در سلول‌های نازک و پهنی شروع می‌شود که بخش خارجی سرویکس را می‌پوشانند. این نوع سرطان دهانه رحم، عامل حدودا ۸۰ درصد از سرطان‌های دهانه رحم است.
آدنوکارسینوما
این نوع سرطان در سلول‌های غده‌ای ایجاد می‌شود که در بخش درونی سرویکس قرار دارند و بعد از واژن هستند. این نوع سرطان دهانه رحم تقریبا ۲۰ درصد از سرطان‌های دهانه رحم را شامل می‌شود.
گاهی هر دو نوع سلول در سرطان دهانه رحم وجود دارند. سایر انواع سرطان می‌توانند در سرویکس یا دهانه رحم شروع شوند، اما بسیار نادرند. مثلا سرطان دهانه رحم متاستازیک در سرویکس شروع شده و به سایر قسمت‌های بدن منتشر می‌شود.
درمان سرطان دهانه رحم
درمان سرطان دهانه رحم بستگی به چند عامل دارد از جمله نوع و استیج سرطان، عوارض جانبی احتمالی و وضعیت عمومی بیمار.
زنانی که دچار سرطان دهانه رحم می‌شوند نگران این هستند که درمان این بیماری چه تاثیری بر عملکرد جنسی و توانایی‌شان در بارداری خواهد گذاشت که البته شما باید این موارد و نگرانی‌ها را پیش از شروع درمان با پزشک و تیم درمانی‌تان درمیان بگذارید. گزینه‌هایی درمانی برای سرطان دهانه رحم شامل عمل جراحی، شیمی درمانی، رادیوتراپی، ایمیونوتراپی (شیوه‌ی جدیدی در درمان سرطان که در آن به سیستم ایمنی کمک می‌شود تا با سرطان بجنگد) می‌شود.
پیشگیری از سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم اغلب با چکاپ‌های منظم جهت پیدا کردن هر گونه تغییر پیش سرطانی و درمان آن‌ها و ضمنا دریافت واکسن HPV قابل پیشگیری است.
چند نکته جهت کمک به پیشگیری از سرطان دهانه رحم:
- زود شروع نکردن رابطه جنسی (تا بعد از سنین نوجوانی)
- عدم تعدد پارتنر‌های جنسی
- ایمن کردن رابطه جنسی با استفاده از کاندوم و کاندوم دهانی
- عدم برقراری رابطه جنسی با کسی که پارتنر‌های جنسی متعددی دارد
- عدم برقراری رابطه جنسی با فردی که مبتلا به زگیل‌های تناسلی است یا علائم دیگری دارد
- ترک سیگار
