سالروز پیروزی کاوه آهنگر و فریدون بر ضحاک و پادشاهی فریدون در تقویم زرتشتیان برابر با 21 مهر است. ثبت این روز در تقویم باستانی ایران زمین و کتاب های تاریخی نشان می دهد که رام روزی یا روز پیروزی فریدون و کاوه بر ضحاک ماردوش؛ نشانه امید و پیروزی حق بر باطل بوده است. در ادامه جزییات بیشتری از قیام کاوه و فریدون بر ضحاک را می خوانید.
کاوه آهنگر
کاوه آهنگر شخصیتی اسطوره ای در شاهنامه فردوسی، ابومنصوی، کردی و گرشاسپ نامه است. کاوه احتمالا شخصیت واقعی در دوره اشکانی دارد. او نماد انسان های پیشرو و حق طلب علیه ظلم و ظالم است. کاوه آهنگر قیام ملی مردمی را با کمک فریدون علیه ضحاک برنامه ریزی می کند. نماد جنبش کاوه؛ درفش کاویانی است که پیشبند چرمی آهنگری اش بوده و بر سر نیزه آویخته و به حق خواهی علیه ضحاک ماردوش برخواسته است.
خیزش کاوه در مقابل ضحاک
خیزش کاوه در مقابل ضحاک در شاهنامه فردوسی روایت زیبایی دارد. در شاهنامه اینچنین نقل شده است: ضحاک برای بقای خود روزانه دو تا جوان را می کشت تا وحشت در دل مردم ایجاد کند و مغز جوان ها را به مارهای روی شانه هایش می داد.
کاوه 18 پسر داشت که 17 تن آن ها به خاطر غذای مارهای شانه ضحاک کشته شده بودند به همین دلیل به خاطر ظلمی که به او شده بود به پیش ضحاک رفت.
دادخواهی کاوه، باعث شگفتی ضحاک می شود. او دستور می دهد که تنها پسر مانده کاوه را آزاد کنند و خطاب به کاوه می گوید: حالا که دادخواهی خود را گرفتی، سندی را امضا کن که در آن نوشته شده ضحاک همیشه قهرمان حقیقت و عدالت بوده‌است.
اما کاوه طومار را گرفته و پاره پاره می کند و با پسرش از بارگاه ضحاک خارج می شود.
پس از آن کاوه برای مردم سخنرانی می کند و جوانانی که از بند ضحاک فرار کرده بوده اند را برای مقابله با آن آموزش می دهد.
در شاهنامه چنین آمده است:
همی بر خروشید و فریاد خواند جهان را سراسر سوی داد خواند
از آن چرم کاهنگران پشت پای بپوشند هنگام زخم درای
همان کاوه آن بر سر نیزه کرد همانکه زبازار برخاست گرد
خروشان همی رفت، نیزه به دست که ای نامداران یزدان پرست
کسی کو هوای فریدون کند دل از بند ضحاک بیرون کند
بزرگان و چاپلوسان از ضحاک می خواهند کاوه را زندانی و از بین ببرد اما او اعتراف می کند که کاوه مثل آهن گداخته و محکم است و توانایی از بین بردنش را ندارد.
فریدون
فریدون، یکی از شخصیت های اسطوره ای ایران است. در شاهنامه فردوسی فریدون پسر آبتین، از نسل جمشید است و پدرش از قربانیان ضحاک ماردوش. مادر فریدون، فرانک نام دارد که او را به دور از چشم ضحاک به کمک گاو ناموری به نام «بَرمایه» یا «پُرمایه» در بیشه‌ای پرورش می‌دهد.
فردوسی در شاهنامه این رواین را چنین توصيف كرده است:
سه سالش پدروار از آن گاو شير همی داد «هشيوار» زنهار گير
نشد سير ضحاک از آن جست و جوی شد از گاو گيتی پر از گفت و گوی
دوان مادر آمد سوی مرغزار چنين گفت با مرد زنهار دار
شوم ناپديد از ميان گروه مر اين را برم تا به البرز كوه
يكی مرد دينی بدان كوه بود كه از كار گيتی بی اندوه بود
فریدون در کتاب اوستا، شخصیتی نیمه‌خدایی دارد و لقب او اژدهاکُش است.
کاوه با درفش کاویانی به رنگ سرخ، زرد و بنفش راهی سرزمین فریدون می شود. فریدون به همراه دو برادر بزرگترش، کیانوش و شادکام با دیدن رنگ درفش، آن را به فال نیک گرفته و به تجهیز سپاه می پردازند.
برادران فریدون به دستور او پیشه‌وران را وا می‌دارند که گرزی برای او تهیه کنند که بالای سر آن گاوی باشد. وقتی که گرز گاوسر آماده شد فریدون به سوی کاخ ضحاک می‌رود. فرستاده ایزدی راز بازشدن طلسم‌های ضحاک را به فریدون یاد می دهد.
در نهایت فریدون به کاخ وارد و در شبستان ضحاک شهرنواز و آرنواز، دختران جمشید را نجات می‌دهد. وقتی فریدون با ضحاک روبرو می‌شود، گرز گاوسر را بر سر او می‌کوبد و چون پیک ایزدی او را از کشتن ضحاک باز می‌دارد، با بندی که از چرم شیر فراهم می‌کند دست و پای ضحاک را می‌بندد و در غار کوه دماوند او را زندانی می‌کند.
فریدون به یاری مردم و کاوه آهنگر در 21 مهرماه بر تخت شاهی می نشیند و جشنی عظیم می آراید.
به نیکی ببست از همه دست بد چنانکه از ره هوشیاران سزد
بیاراست گیتی بسان بهشت بجای گیاه سرو گلبن بکشت
فریدون در ادبیات فارسی با جادوگری و پزشکی نیز در ارتباط است و همیشه مقبولیتی عامه داشته است. هرچند که در متن های پهلوی جزء گناهکاران به شمار رفته و حتی آمده است که او نخست بی مرگ آفریده شده بود، ولی به دلیل ارتکاب گناه میرا شد.
پیروزی فریدون بر ضحاک او را به مقام پیروزمندترین مردمان بعد از زرتشت می رساند و باعث می شود بخشی از فره جمشید را که از او گریخته به دست آورد.
فریدون را فردوسی در شاهنامه خود چنین توصیف کرده است:
فریدون فرخ فرشته نبود ز مشک و ز عنبر سرشته نبود
بداد و دهش یافت آن نیکوئی تو داد و دهش کن فریدون تویی
جشن پیروزی کاوه و فریدون
روز پیروزی کاوه و فریدون را مردم سوادكوه مازندران روز «عيد ماه بيست شش» می ناميدند و این روز را جشن می گیرند.
بومیان برای این روز باستانی غذای مفصلی درست می کنند، شیرینی و میوه تهیه و به ياد شهدای هزاران سال پيش خود در جنگ عليه ضحاک راهی امامزده ها و مزار مردگان می شوند،شمع يا سوچو (مشعل چوبی) می افروزند، غذا خیرات می کنند و بر ضحاک لعنت می فرستند.در حاشيه اين مراسم بازار معروف به «عيد ماه بيست شش» برپا می شود.
در بین جشن های مردم منطقه بندپی بابل و منطقه سوادکوه جشنی وجود دارد به نام 26 عیدماه معادل 28 تیرماه شمسی که جشن پیروزی فریدون بر ضحاک می باشد.بدین گونه که نیروهای فریدون در ییلاق دمیلرز جمع گردیده و در ییلاق نهراسب (نی راست) درفش کاویانی برافراشته گردیده و سپاهیان اسکان می یابند تا با لشگریان ضحاک که در کوه(روستای کنونی) فیل بند مستقرند مقابله کنند.پس از پیروزی فریدون بر ضحاک با برافروختن مشعل خبر پیروزی از البرز کوه به منطقه جلگه ای اعلام میگردد که این سنت (برافروختن مشعل یا فانوس) تا سالهای نه چندان دور نیز اجرا می شد.از مراسم این جشن نیز می توان به اجرای مسابقات کشتی در آن روز ،که نماد نبردتن به تن فریدون و ضحاک است، اشاره کرد.
در بعضی از روستاهای مازندران از ديرباز، رسم بر اين است كه عصر روز بيست شش زنان به خانه بر می گردند و چند نفر از مردان ده به نمايندگی از ديگران برای سركشی به شاليزارها می روند و نويد سركشيدن ساقه های برنج را برای اهالی ده باز می آورند.
مردم ده بعد از شنيدن اين خبر خوش كه ساقه های برنج رشد كرده است، در يک جا جمع می شوند و به جشن و شادمانی می پردازند. اين جشن، جشن شالی نام دارد.
ایرانیان به این دلیل که حکام بعد از ضحاک با مهر و محبت با مردم رفتار می کردند این روز را مهرگان می نامند.
در ادامه پیام تبریک جشن مهرگان یا همان جشن پیروزی فریدون و کاوه بر ضحاک را بخوانید.
تبریک روز جشن مهرگان
مهرگان روز پیروزی روشنایی بر دروغ است. روزی است که ضحاک توسط کاوه از بین رفت و حق به جایگاهش رسید. این روز بر تمامی حق جویان عالم مبارک باد.
پیام تبریک روز جشن مهرگان
مهرگان روز پیروزی فریدون بر ضحاک ستمکار گرامی باد.
شعر برای تبریک روز جشن مهرگان
فریدون فرخ به گرز نبرد
ز ضحاک تازی برآورد گرد
چو در برج شاهین شد از خوشه مهر
نشست او به شاهی سر ماه مهر
مهرگان بر شما فرخنده باد
سخن آخر
در این مطلب تاریخچه پیروزی کاوه و فریدون بر ضحاک و همچنین آداب و رسوم این روز را بررسی کردیم و پیام تبریک پیروزی کاوه آهنگر و فریدون بر ضحاک ماردوش را برایتان آوردیم. اگر شما هم مطلب درباره این جشن باستانی و آداب و رسوم آن را می دانید در قسمت نظرات با ما و سایر کابران به اشتراک بگذارید.
