آشنایی با رشته گرافیک در هنرستان و دانشگاه؛ دروس و درآمد

رشته گرافیک(به انگلیسی Graphics)  از رشته‌هایی است که در هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای و دانشگاه‌ها تدریس می شود و بخاطر تنوع شاخه‌هایی که این رشته دارد فرد دانش آموخته در صورتیکه خلاقیت و پشتکار بالایی داشته باشد می‌تواند در زمینه‌های مختلفی شروع به کار کند. گرافیک زبان تصویری است. استفاده از علائم، سمبل‌ها، خطوط، منحنی‌ها و نماد‌ها در کنار رنگ‌های موزون و حساب شده دنیایی از حرف و معنا را در خود جای داده است.

گرافیک چیست؟

گرافیک از واژهٔ یونانی graphikos است و به معنای آنچه است که مربوط می‌شود به طرح زدن و طراحی. تعریف دیگر از گرافیک هر کار و یا شیوهٔ مربوط به کشیدن تصویر از روی یک چیز و یا از انگاره آن است. بنابراین همهٔ پدیده‌هایی را در بر می‌گیرد که ایجاد شده‌اند: به شکل یک نشانه، علامت، نقشه، طراحی، کشیدن از روی یک چیز و به ویژه طراحی خطی یک پدیده.

ماهیت رشته گرافیک

طراحی گرافیک (graphics designer) به عنوان طراحی ارتباطات نیز شناخته می شود. طراحان گرافیک تصاویر بصری را با استفاده از قلم و کاغذ، و یا نرم افزارهای رایانه ای ایجاد می کنند. این طراحان از محیط اطراف ایده می گیرند تا بتوانند آثاری برای آگاهی دادن یا جذب مشتری خلق کنند.

این رشته به در دو مقطع کاردانی و کارشناسی پیوسته ارائه می شود. افراد علاقه مند به این رشته می توانند در هنرستان وارد این رشته شوند و بعد از قبولی در کنکور فنی و حرفه ای، وارد مقطع کاردانی شوند. این افراد بعد از اتمام مقطع کاردانی وارد مقطع کارشناسی ناپیوسته این رشته می شوند.

شرایط ورود به رشته گرافیک در هنرستان

زمان انتخاب رشته نهم به دهم، شما می‌توانید وارد دنیای زیبای رشته گرافیک شوید. علاوه بر انگیزه و علاقه، باید در حوزه نقاشی و خلاقیت توانایی کافی داشته باشید. از نظر شرط معدل نیز، داشتن حداقل معدل 16 برای ورود به رشته گرافیک در هنرستات لازم است.

در دوران هنرستان و در پایه‌های دهم تا دوازدهم، کتاب‌های علم مناظر و مرایا، مبانی هنرهای تجسمی، طراحی، عکاسی، تاریخ هنر ایران، مبانی تصویرسازی، مدیریت تولید، پایه و اصول صفحه آرایی و خط در گرافیک، برخی از مهم‌ترین دروس رشته گرافیک هستند.

آیا تحصیل در رشته گرافیک سخت است؟

کار در حوزه گرافیک به همان اندازه که برای اطرافیان جذاب و زیبا به نظر می رسد، شاید برای دانشجویان آن رشته آنطور نباشد. زیرا این حرفه با تمام کاربردهایی که دارد، بسیار پر استرس است. به دلیل رشد بسیار سریع این صنعت، داوطلبان ملزم به یادگیری فناوری ها جدید، نرم افزارهای جدید هستند، تا بتوانند با ارائه ایده های جذاب، احساسات طرف مقابل را جذب کنند. اگر فرد واقعا علاقه مند به این رشته باشد و سختی های این رشته را می پذیرد، تا آینده خوبی داشته باشد. در قسمت های پایینی مطلب درباره بازارکار این رشته و درآمد آن بیشتر صحبت می کنیم.

توانایی های موردنیاز برای ورود به رشته گرافیک

طراحان گرافیک بسیار دارای ذوق هنری و خلاقیت هستند و اغلب افرادی ماجراجو، برونگرا، مشتاق، با اعتماد به نفس و قاطع هستند. بخش بزرگی از کار یک طراح گرافیک و توجه به نیازهای مشتری است. برای درک و مدیریت انتظارات و انتقادات مشتری ، مهارت های ارتباطی بسیار خوبی لازم است. باید بتوانید طرح ها و نقاشی های اساسی را روی کاغذرسم کنید. طرح ها و نقاشی های شما باید بتواند ایده های شما را به شخص دیگری منتقل کند. اگر احساس ضعف در رسم طرح ها دارید، نگران نباشید، به مرور و با تمرین این مشکل رفع می شود.

وظایف کاری گرافیست

• ایجاد طرح های اولیه کار برای نشان دادن به مشتری
• انجام دادن کار با توجه به بودجه و زمان اختصاص یافته به آن
• انتخاب کردن بهترین و مناسب ترین روش ها ، مواد و سبک متناسب با سفارش مشتری
• صحبت درباره نیازها و خواسته های مشتری و مشخص کردن ویژگی های سفارش او
• استفاده از نرم افزارهای تخصصی کامپیوتری برای آماده کردن طرح ها
• تولید نسخه نهایی با رعایت کردن ویژگی های دقیق نوشتاری ، اندازه ، رنگ

وسایل مورد نیاز رشته گرافیک

• دوربین و فیلم و کاغذ عکاسی
• گواش
• قلمو
• مقوا آبرنگ
• مدادرنگی
• پاستل
• ماژیک رنگی
• رنگ روغن
• مقوای ایرانی و خارجی
• مداد طراحی
• وسایلی مانند چوب
• ورقه فلزی

معرفی دروس رشته گرافیک در مقطع کاردانی

دروس عمومی در مقطع کاردانی

زبان خارجه عمومی، آشنایی با فرهنگ دفاع مقدس، آینن زندگی، تربیت بدنی 1، زبان فارسی، دانش خانواده، اندیشه اسلامی، کارآفرینی.

دروس پایه در مقطع کاردانی

ریاضی عمومی، فیزیک نور، آز فیزیک.

دروس اصلی در مقطع کاردانی

شناخت هنر گرافیک 1، هندسه نقوش سنتی، شناخت هنر گرافیک 2، ترسیمات هندسی، روش تحقیق، تجزیه و تحلیل آثار گرافیکی، ارتباطات و تبلیغات، چاپ ماشینی.

دروس تخصصی در مقطع کاردانی

کارگاه صفحه آرایی، تصویر سازی، چاپ سیلک اسکرین، طراحی 5، کامپیوتر گرافیک 1، تکنولوژی و کارگاه گرافیک 1، کاربرد خط در گرافیک، طراحی 6، کامپیوتر گرافیک 2، تکنولوژی و کارگاه گرافیک 2، طراحی تحلیلی.

معرفی دروس رشته گرافیک در مقطع کارشناسی ناپیوسته

دروس عمومی در مقطع کارشناسی ناپیوسته

تاریخ اسلام، تربیت بدنی 2، معارف اسلامی 2، انقلاب اسلامی و ریشه های آن، متون اسلامی (تفسیر موضوعی قرآن).

دروس پایه در مقطع کارشناسی ناپیوسته

کارگاه طراحی، تکنیک های عکاسی، روش تحقیق، مبانی گرافیک، کارگاه رنگ.

دروس اصلی در مقطع کارشناسی ناپیوسته

کارگاه گرافیک رایانه 1، کارگاه چاپ دستی، گارگاه صفحه آرایی، کارگاه گرافیک رایانه 2، خواندن و درک مفاهیم زبان انگلیسی، چاپ های ماشینی، بازاریابی و ارتباطات، کارگاه گرافیک رایانه 3، کارگاه گرافیک رایانه4.

دروس تخصصی در مقطع کارشناسی ناپیوسته

طراحی تکمیلی، متون تخصصی زبان انگلیسی، تاریخچه تصویرسازی، طراحی تخصصی تصویرسازی، بازسازی آثار مشاهیر تصویرسازی، تصویرسازی تبلیغاتی، تصویرسازی شعر و متن، تصویرسازی کتاب های درسی، تصویرسازی جراید، پروژه نهایی.

دروس اختیاری در مقطع کارشناسی ناپیوسته

هنر در دنیای کودکان، عکاسی دیجیتال.

وضعیت ادامه تحصیل در رشته گرافیک در مقاطع بالاتر

این رشته در حال حاظر در ایران تنها تا مقطع کارشناسی ارشد ارائه می شود.

شاخه های رشته گرافیک

کسانی که پس از کنکور هنر در رشته گرافیک پذیرفته می‎شوند، می‌توانند در یکی از 4 گرایش زیر تحصیلات خود را ادامه دهند:

• پوستر و نشانه: در این شاخه با صفحه آرایی کتاب و مجله، عکاسی، انواع رسانه و مدیریت مراکز و سازمان‌های هنری آشنا می‌شوید.
• تصویرسازی: به عنوان جذاب‌ترین شاخه گرافیک شناخته می‌شود. در این شاخه تصویرسازی‌های زیبا به صورت نقاشی، گرافیکی و حاوی یک پیام به بیننده منتقل می‌شود.
• چاپ و دسته‌بندی: آشنایی با روش‌های چاپ و نقوش سنتی در این شاخه اهمیت زیادی دارد.
• گرافیک تزیینی و محیطی: در این شاخه از گرافیک، زیباتر کردن محیط و فضای جامعه و شهر مورد بررسی قرار می‌گیرد. برای مثال می‌توان به نقاشی‌های دیواری، زیباتر کردن کوچه و خیابان‌ها و مکان‌های عمومی و مختلف سطح شهر اشاره کرد.

اما در دوره هنرستان و کارودانش هم شاخه‌ای از گرافیک به نام گرافیک کامپیوتر وجود دارد. افرادی که در این رشته تحصیل می‌کنند، پس از کسب مدرک دیپلم، ابتدا در مقطع کاردانی و بعد از آن مقطع کارشناسی می‌توانند ادامه تحصیل بدهند.

چارت دروس کاردانی پیوسته و کارشناسی ناپیوسته رشته گرافیک

بعد از گرفتن دیپلم از یکی از هنرستان های فنی و حرفه ای یا کاردانش و پس از ورود به دانشگاه دانشجو باید برای اخذ مدرک کاردانی واحد هایی را با موفقیت بگذراند سپس برای گرفتن لیسانس باید در مقطع کارشناسی ناپیوسته وارد دانشگاه شود. برای مقطع کارشناسی ناپیوسته یا همان کاردانی به کارشناسی دانشگاه ها دانشجو را براساس معدل یا آزمون(کنکور) و یا بدون معدل و کنکور پذیرش و ثبت نام می کنند که در ادامه ی این مقاله توضیحاتی در مورد جزئیات مسیر رشته گرافیک داده شده است.

چارت (Chart) دروس :

واحد های درسی معمولا از طرف آموزش دانشگاه برای دانشجویان برنامه ریزی می شود. دانشگاه برای راحتی کارِ دانشجویان و ترسیم مسیر در ترم های دانشجویی، برگه ای با عنوان چارت به دانشجو ها می دهند تا آنها مسیر تحصیل و واحد های پیش نیاز و هم نیاز را ببینند و با آگاهی کامل در طول تحصیل خود حرکت کنند.

مقایسه چارت های دانشگاه ها

عنوان و تعداد درس ها در دانشگاه های هم نوع مثل هم هستند مثلا چارت دروس در دانشگاه فنی و حرفه ای و دانشگاه های غیرانتفاعی که هر دو زیر نظر وزارت علوم هستند شبیه هم هست و با چارت دانشگاه آزاد اندکی تفاوت دارد. ولی ترتیب قرارگرفتن واحد ها در هر ترم منحصر به همان دانشگاه هست، به طور مثال در دانشگاهی ممکن است درس تربیت بدنی 1 را در ترم اول قرار داده باشند و در دانشگاه دیگر همان درس را در ترم سوم پیشنهاد کرده باشند.

تعریف اصطلاحات رایج :

واحد پیش نیاز	واحد پیش نیاز واحد هایی هستند که باید قبل از واحد هایی که به آنها وابسته است توسط دانشجو گذرانده شود.
واحد هم نیاز	واحد هایی هستند که می توان همزمان با واحد هایی که به هم وابسته هستند توسط دانشجو گذرانده شود.
نوع درس	درس ها یا تئوری هستند که با (ت) نشان داده شدند و یا عملی که با (ع) در جدول مشخص شده اند. منظور از تئوری درسهایی است که در کلاس درس برگزار می شود و منظور از عملی درس هایی هستند که در کارگاه، سایت، آزمایشگاه و ... برگزار می شوند.

دوره کاردانی پیوسته گرافیک

تعداد واحد ها وچارت دروس رشته گرافیک در مقطع کاردانی را در زیر مشاهده می کنید.

چارت کاردانی گرافیک ترم اول

چارت کاردانی گرافیک ترم دوم

چارت کاردانی گرافیک ترم سوم

چارت کاردانی گرافیک ترم چهارم

دوره کارشناسی ناپیوسته گرافیک

ورود به مقطع کارشناسی ناپیوسته در سه نوع دانشگاه امکان پذیر است که هرکدام از آنها روش خاص خود را برای جذب و پذیرش دانشجو دارند :

1) دانشگاه های دولتی(دوره روزانه و شبانه) و دانشگاه ها و موسسات غیرانتفاعی : این دسته از دانشگاه ها زیر نظر وزرات علوم هستند و اصطلاحا به آنها دولتی گفته می شود. این دسته از دانشگاه ها دانشجوها را از طریق کنکوری که با عنوان کاردانی به کارشناسی برگزار می شود پذیرش میکنند. این کنکور هرساله در مردادماه برگزار می شود

در این کنکور هر رشته منابع آزمون خاص خود را دارد. منابع کنکور کاردانی به کارشناسی رشته گرافیک به شرح زیر است :

رشته وگرایش

علمی-کاربردی گرافیک گرایش (تصویر سازی) و (طراحی چاپ)

منابع آزمون	ضرایب
طراحی،عکاسی،مبانی تصویر سازی،تاریخ هنر ایران و جهان	2
صفحه آرایی	3
مبانی هنرهای تجسمی	4

2) دانشگاه آزاد : پذیرش دانشجو در تمامی رشته ها در مقطع کارشناسی ناپیوسته در دانشگاه آزاد بدون کنکور و بدون در نظر گرفتن معدل داوطلب است. یعنی داوطلب نیاز هست پس از خرید کارت اعتباری از سایت Azmoon.org وگذراندن مراحل ثبت نام و گرفتن رسید ثبت نام اینترنتی به صورت حضوری به واحد مورد نظر مراجعه کرده و با تحویل رسید اینترنتی ثبت نام، ادامه روند ثبت نام را به صورت حضوری طی کند. ثبت نام دانشگاه آزاد در مقطع کارشناسی ناپیوسته دوبار در سال انجام می شود.

3) دانشگاه علمی کاربردی :پذیرش دانشجو در واحد های دانشگاه علمی کاربردی بدون آزمون و با در نظر گرفتن معدل مقطع کاردانی صورت می گیرد. این ثبت نام از طریق سایت Sanjesh.org دوبار در سال در مرداد ماه برای ورودی مهر و در دی ماه برای ورودی بهمن این دانشگاه صورت می پذیرد.

انواع دانشگاه در مقطع کارشناسی ناپیوسته	نوع پذیرش دانشجو	تغییر رشته
دانشگاه های دولتی(دوره روزانه و شبانه) و دانشگاه ها ی غیرانتفاعی	با آزمون	امکان تغییر رشته وجود دارد
دانشگاه آزاد اسلامی	بدون آزمون و بدون معدل	امکان تغییر رشته وجود دارد
دانشگاه جامع علمی کاربردی	امکان تغییر رشته وجود دارد	امکان تغییر رشته وجود دارد

تعداد واحد ها وچارت دروس رشته گرافیک در مقطع کارشناسی را در زیر مشاهده می کنید.

چارت کارشناسی ناپیوسته گرافیک ترم اول

چارت کارشناسی ناپیوسته گرافیک ترم دوم

چارت کارشناسی ناپیوسته گرافیک ترم سوم

چارت کارشناسی ناپیوسته گرافیک ترم چهارم

مهارت ها

1- در طی تحصیل در رشته گرافیک هنرجویان عکاسی و مراحل چاپ و ظهور عکس سیاه و سفید را فرا می گیرند.

2- آشنایی با طراحی و رنگ شناسی از مهارت هایی است که هنرجویان رشته گرافیک کسب می کنند.

3- طراحی حروف صفحه آرایی، تصویر سازی کتاب کودک از دیگر مهارت هایی که در رشته گرافیک، هنرجویان فرا می گیرند.

4- طراحی پوستر، آرم، بسته بندی و جعبه سازی

5- خوشنویسی درحد مبتدی، چاپ دستی

تخصص‌های یک طراح گرافیک

این رشته خوشبختانه جای کار زیادی دارد و می‌توان کلی تجربه جذاب و هیجان‌انگیز در آن داشت. زمانی که به تسلط کافی روی بخش‌های مختلف رشته گرافیک برسید و بر اساس زیر شاحه‌ی تحصیلی شما، یک یا چند تخصص زیر را به دست می‌آورید:

1. ارتباط بصری (Visual communication)
2. طراحی پوستر
3. طراحی جلد
4. طراحی علامت (Sign)
5. طراحی نشان (Logo)
6. طراحی حروف
7. طراحی آگهی تبلیغاتی
8. صفحه آرایی برای کتاب و نشریه
9. طراحی صفحات وب
10. طراحی چاپ برای بسته‌بندی
11. طراحی تبلیغاتی (کاتالوگ، بروشور، فلدر، اوراق اداری و …)
12. تصویرسازی (Illustration)
13. تصویرسازی برای کتابهای کودک، کتابهای علمی و آموزشی
14. تصویرسازی برای نشریات
15. طراحی نقشه
16. تصویرسازی برای کتابهای کودک، طراحی صفحات وب در حیطه کاری گرافیست ها می باشد.

بازارکار رشته گرافیک

بازارکار رشته گرافیک تقریبا خوب است، ولی درآمدتان به توانایی‌های فردی شما هم بستگی دارد. مثلا اگر بتوانید خلاقیت طراحی لوگو داشته باشید، مشتریان زیادی پیدا می‌کنید. چون هر کسی نمی‌تواند لوگوهای ساده و در عین حال پرمفهوم طراحی کند.

اگر کارتان خیلی خوب باشد، می توانید در مراکز یا شرکت‌ها خصوصی مشغول به کار ‌شوید. چند نمونه از محل کار یک طراح گرافیک را در زیر مشاهده می‌کنید:

• صداوسیما
• وزارت ارشاد
• شرکت‌های معروف تبلیغاتی
• آموزشگاه‌ها
• چاپخانه‌ها
• آژانس‌های خلاقیت
• استارت‌ آپ‌ها (حوزه‌های مختلف)

درآمد و حقوق رشته گرافیک

این افراد با توجه به اینکه در چه زمینه های مشغول باشند، کارمند باشند و یا تمام وقت کار کنند، میتوانند درآمد های متفاوتی داشته باشند. افرادی که به عنوان گرافیست در یک شرکت و یا آژانس تبلیغاتی مشغول به کار می شوند، معمولا حقوقی بر اساس وزارت کار دریافت می کنند و در صورتی که پروژه شرایطی مانند اضافه کاری و تعطیل کاری را داشته باشد، بر حقوقشان اضافه می شود. اما افرادی که به صورت فریلنسر کار می کنند و خودشان پروژه دریافت می کنند، طبق توافق خود با کارفرما حقوق دریافت می کنند و معمولا اگر این افراد زرنگ باشند و پشتکار داشته باشند، میتوانند درآمدی بیشتر از یک کارمند را کسب کنند. میانگین درآمد این افراد می تواند بین 2میلیون تا 5 میلیون باشد.

دانشگاه های برتر رشته گرافیک در ایران

براساس اطلاعات موجود در دفترچه سال 99 منتشر شده در سایت سازمان سنجش این رشته در آﻣﻮزﺷﻜﺪه ﻓﻨﻲ و ﺣﺮﻓﻪ اي دﺧﺘﺮان آﻣﻞ-ﺗﻮﺣﻴد، آﻣﻮزﺷﻜﺪه ﻓﻨﻲ و ﺣﺮﻓﻪ اي دﺧﺘﺮان ﺑﺠﻨﻮرد -اﺳﻼﻣﻲ اﻧﻘﻼب، آﻣﻮزﺷﻜﺪه ﻓﻨﻲ و ﺣﺮﻓﻪ اي دﺧﺘﺮان ﺧﻮاﻧﺴﺎر، آﻣﻮزﺷﻜﺪه ﻓﻨﻲ و ﺣﺮﻓﻪ اي دﺧﺘﺮان ﺳﻨﻨﺪج، آﻣﻮزﺷﻜﺪه ﻓﻨﻲ و ﺣﺮﻓﻪ اي دﺧﺘﺮان ﺳﻴﺮﺟﺎن، آﻣﻮزﺷﻜﺪه ﻓﻨﻲ و ﺣﺮﻓﻪ اي دﺧﺘﺮان ﻗﻢ، آﻣﻮزﺷﻜﺪه ﻓﻨﻲ و ﺣﺮﻓﻪ اي دﺧﺘﺮان ﻣﻴﺒﺪ، داﻧﺸﻜﺪه ﻓﻨﻲ و ﺣﺮﻓﻪ اي ﭘﺴﺮان ﺷﻤﺎره ﻳﻚ ﺗﻬﺮان -اﺳﻼمی، داﻧﺸﻜﺪه ﻓﻨﻲ و ﺣﺮﻓﻪ اي دﺧﺘﺮان ﺗﻬﺮان-ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ ارائه می شود.

سوالات متدوال