تاریخچه روز جهانی پیشگیری از خودکشی و هدف نامگذاری آن چیست؟

خودکشی ( در اصطلاح پزشکی به انگلیسی Suicide) رفتار و پدیده‌ای ضد اجتماعی است که معمولا در پی فشارهای اجتماعی و خانوادگی شکل می‌گیرد و عامل مخرب و ساختارشکن در هر جامعه محسوب می‌شود و یکی از ۲۰ علت اصلی مرگ‌ومیر در جهان است.

تعریف خودکشی

خودکشی، تلاش و اقدام آگاهانه به‌منظور خاتمه دادن به زندگی شخص توسط خودش است که ممکن است این اقدام موفق یا ناموفق باشد.

ریشه لغت خودکشی

خودکشی(Suicide ) از دو لغت دارای ریشه لاتین یعنیSuiبه معنی "خود" وCaedereبه معنی کشتن مشتق شده است. اولین بار این اصطلاح توسط " دفونتن فرانسوی " بکار رفت.

روز جهانی پیشگیری از خودکشی

هدف از خودکشی

اکثر افرادی که اقدام به خودکشی می کنند به دنبال هدفی مشترک هستند که مهمترین آنها عبارتند از:
الف) حل بحران: خودکشی عملی است که به منظور رها شدن از مشکل و بن بستی که برای فرد به صورت بحران غیرقابل تحملی درآمده است، جلوه گر می شود. به عبارت دیگر، فرد خودکشی را تنها راه حل ممکن برای نجات از سردرگمی و پریشانی خود می بیند.
ب) فشارهای روانی: در بعضی موارد نیازها، خواسته ها و آرزوهای برآورده نشده چنان تاثیری عمیق بر افکار و اذهان افراد ناامید و مستاصل می گذارد که او را به سمت و سوی خودکشی می کشاند. تمام اقدامات منجر به خودکشی حاصل و انعکاسی از یک نیاز روان شناختی ناکام مانده است.
ج) احساس ناامیدی و درماندگی: اغلب افرادی که شدیداً خودشان را در برابر ناملایمات و هیجانات منفی زندگی شان ناتوان و درمانده احساس می کنند و تصور می کنند مشکلات شان هیچ گاه حل نمی شود، دچار افکار آشفته و پریشانی می شوند که گاه آنها را به سوی آسیب رساندن به خودشان برمی انگیزد.

د) عدم توانایی در تحمل درد و رنج: معمولاً افرادی که درصدد خودکشی هستند، تحمل درد و رنج بیشتر را در خود حس نمی کنند. آنها سعی می کنند با خودکشی کردن از شرایط غیرقابل تحمل زندگی شان فرار کنند. خودکشی برای آنها یعنی فرار از هیجانات غیرقابل تحمل و شرایط دردناک زندگی. برای آنها پذیرش درد و ناملایمات زندگی دیگر جایی در ذهن و فکر و توان شان ندارد.

علائم اقدام به خودکشی

اغلب جوانانی که خودکشی می کنند معمولاً از خودکشی حرف می زنند. ولی اغلب کسانی که درباره خودکشی صحبت می کنند الزاماً خودکشی نمی کنند. مهمترین و مشترک ترین علامت خودکشی، افسردگی است. به عبارتی افراد قبل از اقدام به خودکشی یک دوره افسردگی حاد یا مزمن را پشت سر می گذارند و چنانچه اطرافیان و اعضای خانواده نتوانند موقعیت روحی ـ روانی او را خوب تشخیص دهند و او را برای معاینات پزشکی نزد متخصصان نبرند فکر از بین بردن خود فرد را تهدید می کند. علائم هشداردهنده افسردگی در بین جوانان عبارتند از:
۱) احساس غمگینی، بی حالی و پریشانی مفرط
۲) افت تحصیلی و کاهش فعالیت های آموزشی
۳) نداشتن فعالیت جسمانی و بی تحرکی
۴) فقدان احساس لذت
۵) اختلالات مربوط به خواب (پرخوابی، خواب آلودگی، بی خوابی)
۶) اختلالات مربوط به خوردن (بی اشتهایی، پرخوری)
۷) کاهش علاقه نسبت به فعالیت های گوناگون (حتی فعالیت های خوشایندی که سابقاً از انجام آنها لذت می برده است).

 خودکشی

تفاوت اقدام به خودکشی بین زنان و مردان

معمولا در اکثر کشورها از نظر آماری تعداد زنانی که خودکشی می‌کنند از مردها بیشتر است. در اروپا زنان چهارده برابر مردان اقدام به خودکشی می‌کنند، اما تعداد خودکشی ‌های موفق نزد مردان دو برابر است. مردان از روش‌های رادیکال‌تر مانند گلوله و دار زدن استفاده می‌کنند و زن‌ها اکثرا دارو می‌خورند.

البته مسائل آماری، نمی‌توانند توضیح دهند که چرا زنان از روش‌هایی استفاده می‌کنند که امکان مردن در آن کمتر است. آمار تنها تفاوت میان زن و مرد را نشان می‌دهد. تغییر شرایط اجتماعی دراروپا، هم نوع خودکشی‌ها را تغییر داده و هم تفاوت‌های بین دو جنس را. این‌که زن‌ها به صورت حداقلی هم که شده، به یکسری حقوق برابر دست یافته‌اند، باعث شده که تا حد زیادی میزان خودکشی در زنان کمتر شود.

 چگونگی کمک به فردی که قصد خوکشی دارد

می‌توان به فردی که افسردگی شدید دارد یا حرف خودکشی را می‌زند، کمک کرد، باید از نصیحت آدم افسرده و ناامید پرهیز کرد. درس اخلاق دادن بیهوده است زیرا احساس ناتوانی و گناه را در فرد مبتلا تشدید می‌کند. نباید گفت همه از پس این مشکل برآمده‌اند و راضی هستند و تو چرا نمی‌توانی. مهم این است که از انزوای فرد جلوگیری شود. فرد باید بتواند از میل خود به خودکشی حرف بزند و کسی صحبت‌های او را گوش بدهد.

نباید مشکلات فرد افسرده و در آستانه خودکشی را کوچک کرد و دست کم گرفت و هم‌زمان نباید فکر کرد که صحبت کردن در این باره ممکن است قبح تصمیم به خودکشی را از بین ببرد و میل به آن را تشدید کند.

بسیاری خانواده‌ها فکر می‌کنند اگر در این زمینه‌ها سکوت کنند، به نوعی کمک کرده‌اند. اما اگر فرد بییند که توسط دیگران فهمیده می‌شود و در مورد او دورادور قضاوت نمی‌شود، در حالش موثر خواهد بود. در فرانسه تحقیق کرده بودند که حدود ۷۵ درصد کسانی که تصمیم به خودکشی داشته‌اند وقتی توانسته‌اند با کسی در این مورد حرف بزنند، تصمیم خود را تغییر داده‌اند. یک بخش دیگر که مربوط به مسائل اجتماعی است، باید آموزگاران در مدارس با علایم خودکشی در دوران نوجوانی مانند افسردگی و انزوا و میل به تنهایی آشنا شوند و نسبت به آن حساسیت نشان دهند.

تاریخچه روز جهانی پیشگیری از خودکشی

روز جهانی پیشگیری از خودکشی (به انگلیسیWorld Suicide Prevention Day) نخستین بار در سال ۲۰۰۳ برگزار شد. مراسم این روز توسط انجمن بین‌المللی پیشگیری از خودکشی (IASP) با همکاری فدراسیون جهانی سلامت روان (WFMH) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) برگزار می‌شود و کمپین‌های بشردوستانه نیز برنامه‌های ویژه برای این روز انجام می‌دهند. در دهه ۱۹۹۰ سیاست‌نامه پیشگیری از خودکشی توسط سازمان ملل متحد منتشر شد که بسیاری از کشورها از آن پیروی می‌کنند.

روز جهانی پیشگیری از خودکشی

هدف از نام‌گذاری روز جهانی پیشگیری از خودکشی

هدف اصلی از نام‌گذاری این روز افزایش آگاهی عمومی در مورد خودکشی و بیماری‌های ذهنی مرتبط با آن، پیشگیری از خودکشی در جهان، پرداختن رسانه‌ها به خودکشی، شناسایی نشانه‌های خودکشی و معرفی راه‌حل‌های پیشگیری از آن است تا بتوان میزان خودکشی را تا حد زیادی پایین آورد. به‌طورکلی روز جهانی پیشگیری از خودکشی برای اولین باربر مبنای دو هدف برگزار شد:

۱. نظم دهی جهانی، منطقه‌ای و ملی و انجام دادن کارهای مختلف در زمینه‌های گوناگون برای بالا بردن آگاهی درباره رفتارهای منجر به خودکشی و نحوه جلوگیری مؤثر از این رفتار.

۲. تقویت توانایی‌هایی کشورها برای توسعه و ارزیابی سیاست‌های ملی و طرح‌های پیشگیری از خودکشی.

شعار روز جهانی پیشگیری از خودکشی

علل روانی خودکشی

• افسردگی که شایع‌ترین و مهم‌ترین دلیل خودکشی در جهان است.
• اسکیزوفرنی (شیزوفرنی) یا روان گسیختگی که یک بیماری روانی است و در آن مرز بین خیال و واقعیت مخدوش می‌شود.
• اختلال دوقطبی که موجب تغییرات شدید در خلق‌وخوی فرد می‌شود.
• اختلال شخصیت، مجموعه‌ای از اختلالات روان‌شناختی است که اصلی‌ترین ویژگی آن رفتار خشک و غیرقابل انعطاف در فرد است.
• شخصیت ضداجتماعی
• عدم توانایی در تحمل درد و رنج
• خودبیمارانگاری
• فشارهای روانی، اجتماعی و خانوادگی
• احساس ناامیدی، درماندگی و اضطراب
• اعتیاد به مواد مخدر و الکل
• بیکاری، فشارهای مالی و بحران‌های اقتصادی
• بیماری‌های جسمی که معمولاً کمترین تأثیر را در خودکشی دارد.

روز جهانی پیشگیری از خودکشی

آمارهای جهانی خودکشی

طبق آمارهای سازمان بهداشت جهانی، می‌توان گفت تقریباً به ازای هر خودکشی موفق ۲۰ خودکشی ناموفق صورت می‌گیرد. آمار خودکشی در برخی کشورها مانند چین در بین افراد ۱۵ تا ۳۴ سال بالاترین حد را دارد و به‌جز این کشور، در سایر کشورها آمار خودکشی مردان از زنان بیشتر است. در سال ۲۰۱۲ بیشترین آمار خودکشی به کشورهای چین و روسیه تعلق داشت. از ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۶ درصد بالایی از خودکشی‌های صورت گرفته در چین، مالزی و سریلانکا با استفاده از آفت‌کش‌ها بوده است.

اقدامات مؤثر برای پیشگیری از خودکشی

• محدود کردن دسترسی به روش‌های معمول خودکشی
• شناسایی زودرس افراد در معرض خطر خودکشی و درمان عوامل خودکشی در آنان
• پیشگیری و درمان به‌موقع اختلالاتی که جز عوامل خودکشی هستند مثل افسردگی
• آموزش رسانه‌ها درباره گزارش کردن مسئولانه موارد خودکشی
• اجرای برنامه‌هایی در میان جوانان برای آموزش مهارت‌های زندگی که به آنان توانایی کنار آمدن با استرس‌های زندگی را بدهد.

جلوگیری از خودکشی با قرص

برای این کار باید از مصرف خودسرانه داروها اجتناب کرد چراکه مقادیر بالای داروهای به‌ظاهر کم‌خطر نیز می‌تواند برای فرد خصوصاً کودکان و افراد مسن خطرناک باشد. بهتر است داروهای بیمارانی که تعادل رفتاری ندارند، بیمارانی که به افسردگی مبتلا هستند و همچنین افرادی که سابقه اقدام به خودکشی دارند در دسترس شان قرار نگیرد و مقدار داروی مصرفی این افراد به‌دقت کنترل شود. عواملی مثل ابتلاء به فراموشی، بی‌سوادی، عدم اطلاع از نام داروها و … ممکن است باعث شود تا دارو به‌اشتباه یا تکراری مصرف شود بنابراین باید مصرف دارو در این افراد نیز تحت نظارت دقیق باشد.