حادثه آنقدر کوتاه اما پرقدرت بود که مجال فرار از دست آن به وجود نیامد، بیش از یکصد دستگاه خود سبک و سنگین را به کام رودخانه پرآب کرج فرستاد و درنتیجه هشت نفر جان باختند.
اجساد برخی قربانیان چند روز طول کشید تا توسط امدادگران در مناطق پائیندست کرج و حاشیه رودخانه پیدا شد.
این حادثه در حالی رخ داد که پس از یک دوره خشکسالی نوید رفع عطش طبیعت را میداد، اما غافل از اینکه بارش 13 میلیمتری در روستای سیجان واقع در 18 کیلومتری ارتفاعات جاده کرج - چالوس در دقایقی کوتاه تبدیل به سیلی با ارتفاع سه متر شد و از دامنه ارتفاعات، خشمگین به سمت روستاییان هجوم آورد.
سیل بیرحمانه از ارتفاعات جاده چالوس پایین میآمد و تنها شاهدان آن روستاییان و گردشگرانی بودند که برخی از آنان را سیل با خود برد و برخی نیز با پناه بردن به تپههای اطراف توانستند جان سالم به درببرند.
سیل روستای سیجان را در برگرفت و تنههای تنومند درختان، سنگهای بزرگ، خودروهای پارک شده در روستا را با خود میکند و میبرد و هیچکس یارای ایستادگی در برابر این خشم طبیعت را نداشت.
غافلگیری سیل به حدی بود که حتی روستاییان نیز دست و پای خود را گمکرده بودند، چراکه در 100 سال گذشته این حادثه طبیعی نادر بود و امروز بهرغم بارش کم باران پس از یک دوره از خشکسالی شلاقهای آب به سمت روستاییان و گردشگران هجوم میآورد.
بههرحال، سیل سیجان حدود چند ماه دستگاههای اجرایی و مسئولان و برنامه ریزان را به خود مشغول کرد لیکن آنچه در این میان بیشتر کانون توجه قرار گرفت این بود که طرحهای آبخیزداری شامل خشکه چینی، مهار سیلاب، بوته کاری، بذرپاشی و دیگر اقدامهای مهندسی گیاهی در محدوده حادثه و دیگر مناطق البرز بهخوبی اجرانشده است.
اکنون موضوع آبخیزداری با جدیت در دستور کار اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز و شهرستان کرج قرارگرفته که افزون بر ایجاد اشتغال برای روستائیان، تلاش بر پیشگیری از تکرار حادثه سال 84 است.
این اقدام علاوه بر تثبیت خاک و پیشگیری از فرسایش در تقویت پوشش گیاهی منطقه و سفرههای آب زیرزمینی تأثیرگذار بوده و سرعت سیلابها را کنترل میکند.
عملیات مکانیکی و بیولوژیک آبخیزداری در دست اقدام است
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کرج گفت: برای مهار سیلابها و تقویت پوشش گیاهی حوضه آبخیز جاده کرج - چالوس طرحی موسوم به عملیات مکانیکی و بیولوژیک آبخیزداری در دست اقدام قرارگرفته که بیش از 90 درصد از خسارات و خطرات سیل میکاهد.
سیاوش ذاکری در حاشیه بازدید از حوضه آبخیز ارنگه به انجام عملیات مکانیکی و احداث سازهها اشاره کرد و افزود: سدهای ایجادشده در حوضههای آبخیز، تعدیلی است یعنی سعی و تلاش بر کاهش شدت و قدرت روان آبهای بالادست است تا قبل از رسیدن به روستاها کاهشیافته و آب قابل بهرهبرداری در اختیار آنها قرار گیرد.
او اظهار داشت: یکی از عملیات آبخیزداری در حوضه فاقد سد از محل اعتبارات ملی و استانی در حوضه آبخیز ارنگه است که جزو حوضههای بحرانی در شهرستان کرج بوده و از محل اعتبارات ملی پروژههای آن اجرا میشود.
او با بیان اینکه در جریان سیل سال 94 این حوزه متحمل تلفات جانی و خسارات مالی شدیم، ادامه داد: اجرای این پروژهها با توجه به شرایط فیزیوگرافی و محیطی این منطقه در کاهش شدت و قدرت تخریب سیل مؤثر است بهطوریکه اگر در بالادست روستای سیجان عملیات آبخیزداری انجام میشد خسارات وارده به میزان قابلتوجهی در آن سال کاهش مییافت.
ذاکری افزود: کنترل سیل به معنی این است که یک سیل خیلی قوی را ضعیفتر کنیم؛ مانند کاری که در روستای کندر کرج انجام شد.
او یادآور شد که سیل تیرماه 94 به علت اجرایی شدن طرح آبخیزداری نتوانست آسیب کلی به روستای کندر در همسایگی سیجان وارد کند.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری کرج یادآور شد: تشخیص نوع فعالیتهای آبخیزداری بهویژه عملیات مکانیکی با توجه به شرایط حوزه، شیب تند، پوشش گیاهی کم و غیره بر اساس مطالعات کارشناسی انجام میشود و مؤثرترین نوع عملیات در این نواحی بیولوژیک بهصورت بذرپاشی و کپه کاری، عملیات مکانیکی با ایجاد سدهای گابیونی و سنگ و ملاتی و سازههای آبخیزداری بوده که به همت دولت این کار در حال انجام است.
جمع اعتبارات در سال جاری حدود 80 تا 100 میلیارد ریال است
ذاکری با اشاره به اینکه جمع اعتبار تخصیصیافته برای اجرای پروژههای آبخیزداری شهرستان کرج در سال جاری حدود 80 تا 100 میلیارد ریال است، گفت: بخشی از این اعتبارات از سوی صندوق توسعه ملی تأمینشده است.
او افزود: پروژههای آبخیزداری امسال در حوضههای آبخیز کندر، آزادبر، مورود، نشترود، ورزن و ارنگه از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی و سایر منابع اجرایی شده و 60 درصد پیشرفت فیزیکی دارند.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان کرج اظهار داشت: در حوضه آبگیر ارنگه، روستاهای هدف سیجان و خور هستند بهطوریکه وسعت فعالیت در روستای سیجان سه هزار و 510 هکتار و روستای خور یک هزار و سه هکتار است.
او گفت: حوزه فعالیت در روستای سیجان 2 بخش مرتع عمومی و حریم سیجان است که وسعت حریم یک هزار و 961 هکتار بوده که هرساله از 15 اردیبهشت تا اواخر خردادماه مورداستفاده مرتعداران قرار میگیرد و وسعت مراتع عمومی نیز یک هزار و 289 هکتار است که هرساله از اول تیرماه تا 15 مردادماه در اختیار بهرهبرداران است.
ذاکری اضافه کرد: همچنین مراتع روستای خور پروانه بهرهبرداری به وسعت سه هزار و 500 هکتار دارد که از اول خرداد تا مهرماه مورد بهرهبرداری قرار میگیرد.
او گفت: مدیریت حوضههای آبخیز بهمنظور حفاظت و استفاده صحیح و پایدار از منابع طبیعی با توجه ویژه به منابع آبوخاک است انجام میشود.
رئیس اداره منابع طبیعی کرج افزود: در اجرای پروژههای مکانیکی حوضه آبخیز ارنگه 108 سازه بنچ مارک بهمنظور ایجاد کمربند حفاظتی برای تفکیک اراضی ملی و مستثنیات در روستای خور احداثشده است.
او ادامه داد: همچنین در اجرای پروژههای بیولوژیک 134 هکتار جنگلکاری در بخشی از مراتع سیجان با استفاده از گونههای بومی جنگلی با 19 هزار اصله نهال و بااعتباری بالغبر سه میلیارد ریال انجامشده است.
او اظهار داشت: در اجرای پروژه مکانیکی حوضه ارنگه یک سازه سنگی ملاتی به حجم 2 هزار و 180 مترمکعب، به طول 47 متر و به عرض هشت متر و ارتفاع 1.5 متر و طول دیواره 58 متر ساختهشده که بهزودی مورد بهرهبرداری قرار میگیرد.
ذاکری با اشاره به اینکه این پروژهها از بزرگترین پروژههای شهرستان کرج است، اضافه کرد: چهار پروژه به همین شکل نیز در دره پلارک و کندر نیز در حال اجرا است.
او گفت: از دیگر سازهها، ساخت یک بند سنگی ملاتی و چهار دستگاه سازه گابیونی در روستای خور و اجرای عملیات بیولوژیکی با استفاده از بذور مرتعی در سطح 200 هکتار است که 50 هکتار بذرپاشی و 150 هکتار نیز کپه کاری انجامشده است.
او با اشاره بهصرف اعتبارات زیادی در این بخش، افزود: 50 درصد بهرهبرداری از این سازهها به حفاظت مناسب از سازهها برمیگردد و با توجه به مشارکت مردمی که حرف اول را میزند امیدواریم بهرهبرداران از عرصههای طبیعی در حفاظت و نگهداری این سازهها و همچنین حفاظت از این عملیات بیولوژیکی با جلوگیری از ورود غیرمجاز و زودتر از موعد دامها به مراتع و تعیین و نگاه ویژه به ظرفیت مرتع بتوانیم مراتع خوبی را در سطح شهرستان داشته باشیم.
او ادامه داد: هرگونه مرتعی در مواقع بحران میتواند جان یک نفر را با تثبیت خاک در اراضی مرتعی و کوهپایهای نجات دهد.