تجربه موفق ایران در مهار لجن‌های نفتی

به گزارش ایرنا، اگرچه صنعت پتروشیمی موارد استفاده و کاربرد بی‌شماری در زندگی روزمره ما دارند اما می‌توانند به همان اندازه برای زندگی موجودات زنده و اکوسیستم زمین خطرناک باشند، درواقع فعالیت پتروشیمی‌ها انواع آلودگی‌ها را به همراه دارد که یکی از آنها لجن‌های نفتی است؛ روزانه در سراسر دنیا بیش از 1/4 میلیون بشکه از این لجن‌ها تولید می‌شود و میزان تولید آن در ایران سالانه نیز چیزی حدود ۵۸۴ هزار بشکه است. علاوه بر این میلیون‌ها بشکه لجن نفتی بدون هیچ توجیه اقتصادی درون مخازن ذخیره موقت، گودال‌ها و حوضچه‌ها نگهداری می‌شوند، همچنین لجن‌های نفتی در تمام محل‌های ذخیره نفت خام مانند مخازن ذخیره، ایستگاه‌های انتقال، کشتی‌های نفت‌کش، تانکرها و پالایشگاه‌ها تشکیل و مشکلات بسیاری را ایجاد می‌کنند. در شیوه دفع سنتی لجن‌های نفتی در خاک، آلودگی‌های موجود در لجن می‌تواند از طریق لایه‌های مختلف به آب‌های زیرزمینی راه پیداکرده و سفره‌های آبی زیرزمینی را آلوده کند بر این اساس ناصر عاشوری دبیر انجمن کارفرمایی صنعت پالایش نفت گفت که این انجمن قصد دارد تا با روش‌های نوین مشکل لجن‌های نفتی پالایشگاه‌ها را برطرف کند. او افزود: اصولا مدیریت پسماندهای صنعتی جزو لاینفک فرایندهای تولیدی صنایع مختلف است که دراین‌بین این مهم در صنعت نفت و به‌ویژه در صنایع پالایش نفت از اهمیت بسیاری برخوردار است، ازآنجاکه نفت خام از اعماق زمین استخراج می‌شود و در حین فرایند استخراج و انتقال آن به پالایشگاه‌های نفت باید از فرایندهای مختلف عبور کند که همواره با ناخالصی‌های گوناگونی همراه است، این ناخالصی‌ها می‌تواند شامل ترکیبات سخت، گل‌های حفاری، ذرات معلق، آب، نمک، فلزات و رسوبات مختلف باشد که به مجموعه این موارد که معمولا در مخازن ذخیره نفت خام ته‌نشین می‌شوند و پس از رسوب‌گذاری باقی می‌مانند لجن نفتی گفته می‌شود. او اظهار داشت: ازآنجاکه لجن‌های نفتی در مخازن ذخیره، ظروف عملیاتی، نمک‌زداها، حوضچه‌ها و خطوط لوله عبور می‌کنند مشکلات متعددی برای عملیات تصفیه نفت خام به وجود می‌آورند که ایجاد خوردگی در مسیرهای عبوری یا در مخازن، افزایش میزان ضایعات و ایجاد آلودگی‌های زیست‌محیطی، کاهش ظرفیت ذخیره‌سازی مخازن، افزایش رسوب در جداره‌های لوله‌ها و ظروف گوناگون و درنتیجه ایجاد خوردگی زیر رسوبی، ایجاد افت فشار در لوله و مجاری مختلف سیستم پالایش، ایجاد پدیده هات اسپات در مسیرهایی با دمای بالا مانند تیوب‌های کوره‌ها، ایجاد آلودگی‌های محیط‌زیست (آب‌وخاک) و نازیبایی ناشی از تجمیع آنها در محیط، ایجاد بوی نامطبوع و انتشار گازها و بخارات سمی و مضر برخی از آنهاست. عاشوری گفت: قطعا لجن‌های نفتی هم برای محیط‌زیست و هم عملکرد پتروشیمی‌ها مضر خواهد بود، درواقع با یک مطالعه اجمالی اثرات سوء ضایعات نفتی به‌ویژه لجن‌های نفتی می‌توان به این مهم پی برد که هر چه میزان و انباشت لجن‌های نفتی در پالایشگاه‌ها کمتر باشد، به‌مراتب مشکلات محیط‌زیستی آنها هم کاهش خواهد یافت و از آن مهم‌تر، هزینه‌ها و اثرات نامطلوب آنها هم به‌تدریج از بین خواهد رفت. او افزود: بر همین اساس کاربر روی پالایشگاه‌های کشور را آغاز کردیم تا برای لجن‌های نفتی خود فکری کنند که پالایشگاه کرمانشاه به‌منظور کاهش مشکلات عملیاتی، کاهش میزان ضایعات، کاهش هزینه‌های مربوط به انتقال پسماندهای نفتی، صرفه‌جویی انرژی و حفاظت از محیط‌زیست، با استفاده از کاتالیست‌های کامپوزیتی نسبت به احداث واحد بازیافت لجن اقدام کرده است که با احداث این واحد عدد قابل‌توجهی در ماه از ضایعاتی که از تخلیه مخزن نفتی حاصل‌شده‌اند بازیافت شده و به محصول نفت کوره افزوده می‌شود. عاشوری بابیان اینکه بیشتر تجهیزات موردنیاز برای احداث واحد بازیافت لجن‌های نفتی از موجودی انبار پالایشگاه تأمین‌شده و تنها ماده مصرفی کاتالیست کامپوزیتی است، گفت: با انجام یک محاسبه سرانگشتی و ساده می‌توان گفت پالایشگاه کرمانشاه با استفاده از این فناوری و اجرای این واحد، ماهانه میلیاردها ریال صرفه‌جویی می‌کند. او اظهار داشت: در این راستا با محوریت انجمن کارفرمایی صنعت پالایش نفت کشور، کارشناسان و پژوهشگران پالایشگاه‌های مختلف کشور از پروژه بازیافت لجن‌های نفتی شرکت پالایش نفت کرمانشاه بازدید کردند و در نظر داریم تا این فناوری را به تمام پالایشگاه‌ها تعمیم دهیم. عاشوری گفت: این بازدید درواقع یک کارگاه آموزشی و پژوهشی برای مهندسان، کارشناسان و پژوهشگران شرکت‌های پالایشی کشور بود که در آن پروژه بازیافت لجن‌های نفتی آشنا شدند. به گفته او اجرای این پروژه کیفی، از دستاوردهای مدیریت بخش خصوصی در شرکت پالایش نفت کرمانشاه است.