آموزش تنفس مصنوعی و نکاتی که باید بدانید

بدن این توانایی را دارد که به مدت ۶-۴ دقیقه بدون اکسیژن زنده بماند. اگر قلب بایستد، یعنی خونی که حاوی اکسیژن برای سلولهاست از جریان بیافتد، امدادگر برای برگرداندن ضربان قلب بطور متوسط ۵ دقیقه فرصت دارد و حدود ۶۰ ثانیه بعد از ایست قلبی، تنفس نیز قطع می‌ گردد. ولی اگر قلب کار کند و تنفس قطع شده باشد، ۵ دقیقه فرصت برای نجات جان شخص وجود دارد. ما در ادامه این مقاله از آموزش تنفس مصنوعی برای شما همراهان همیشگی نشریه آرگا نوشته ایم.
ما در نشریه آرگا در بخش سلامت آن از انواع راه و روش های درمانی و دارویی شیمیایی و گیاهی و خانگی همانند درمان گرمازدگی، داروی گیاهی تب بر و بسیاری دیگر از این موارد نوشته ایم و به اشتراک گذاشته ایم.

آموزش تنفس مصنوعی:

در تنفس مصنوعی ابتدا باید با علائم اینکه فرد نیاز به تنفس مصنوعی دارد یا خیر آشنا شویم:

علایم نیاز به تنفس مصنوعی:

1. هیچ حرکتی در قفسه سینه بیمار به چشم نمی آید و حرکت هوا را از دهان بینی نمی‌توان تشخیص داد و شنید. یا با گرفتن تکه کاغذ یا پنبه یا دستمال کاغذی در برابر دهان و بینی بیمار هیچ حرکتی دیده نمی شود. و یا گرفتن آینه جلوی دهان و بینی بیمار بخاری ایجاد نمی کند. این ها علایم ایست قلبی می باشد.
2. شخص برای رساندن هوا به ریه‌های خود تلاش می‌کند و عضلات جلوی گردنش برجسته می‌شوند ولی ورود و خروج هوا انجام نمی گیرد یا بسیار ضعیف است.
3. فرد بیمار دچار سیانوز می‌ شود. یعنی پوست و مخاط اطراف لبها، ناخنها، بینی و گاهی تمام بدن و صورت به رنگ خاکستری متمایل به آبی در می‌آیند یا در زبان ساده تر شخص کبود می شود.

تنفس مصنوعی دهان به دهان:

در آموزش تنفس مصنوعی دهان به دهان به شیوه زیر باید عمل شود:

ابتدا راه هوایی را باز نمایید. برای این کار، در حالتی که مصدوم صاف و به پشت قرار گرفته است، دو انگشت یک دست خود را زیر چانه مصدوم و دست دیگرتان را روی پیشانی وی قرار دهید و به آرامی قدری سر او را به عقب متمایل کنید. البته در صورتی که اطمینان از عدم وجود صدمه نخاع گردنی پیدا کرده باشید.
• در صورت وجود انسداد واضح، آن را رفع نمایید. برای انجام این عمل، چانه مصدوم را با انگشتان خود نگه دارید و انگشت شست همان دست را به درون دهان وی فرو کنید تا بتوانید زبان او را نگه دارید. در حالی که زبان و آرواره مصدوم را محکم و ثابت نگه داشته اید، چانه را با دست دیگر خود مقداری بالا ببرید. از انگشت اشاره خود به حالت قلاب ماهیگیری برای بیرون آوردن جسم خارجی استفاده کرده، البته به شرطی که جسم به شکل واضح در دید شما قرار داشته باشد. اجسامی همانند دندان ها و پروتزهای شکسته یا جا به جا شده را از دهان خارج کنید. اگر دندانهای مصنوعی به خوبی در محل خود قرار دارند با آنها کاری نداشته باشید و هرگز انگشتان خود را برای جستجوی کورکورانه درون گلوی مصدوم فرو نبرید.
• در انجام تنفس دهان به دهان، بینی فرد مصدوم را با فشردن انگشت شست و نشانه خود روی آن، مسدود کنید. بعد یک دم عمیق انجام داده لبهای خود را در اطراف دهان وی قرار داده به نحوی که حین انجام تنفس، تا جایی که امکان دارد هوایی به بیرون نشت نداشته باشد.
• تا زمانی که بالا آمدن سینه شخص بیمار که حدود دو ثانیه می باشد، را ببینید، هوای بازدمی خود را درون ریه هایش فوت کند.
• لبهای خود را را بردارید و اجازه دهید که قفسه سینه به طور کامل پائین برود که این مرحله حدودا چهار ثانیه طول می کشد. یک بار دیگر هم به همین روش تنفس مصنوعی را برای فرد تکرار نمایید و بعد گردش خون او را بررسی نمایید.
• توجه داشته باشید اگر علامتی از بهبود وضعیت بیمار، مثل برگشتن رنگ پوست به حالت طبیعی و یا انجام هر حرکتی مثل نفس کشیدن و سرفه و یا عمل بلع در مصدوم دیده نشد، بلا فاصله باید به شروع انجام عملیات احیای قلبی – ریوی بپردازید.
• اگر نبض بیمار را حس کردید، تنفس مصنوعی را تقریبا در هر ۵ ثانیه یک بار تکرار نمایید و پس از ۱۰ بار تنفس دادن، نبض مصدوم را دوباره کنترل کنید. در صورت بازگشت تنفس، باید بدن مصدوم را به وضعیت ریکاوری در آورید.
• اگر بعد از دو بار تلاش برای انجام تنفس مصنوعی سینه مصدوم بالا نیامد، موارد ذیل را مورد بررسی و بازیابی قرار دهید :

آیا سر را به اندازه مناسب به عقب متمایل کرده اید؟
آیا دو سوراخ بینی بیمار را به طور کامل پوشانده یا مصدوم کرده اید؟
آیا لبتان را به طور کامل به دور دهان فرد مصدوم چسبانده بودید؟
آیا راه هوایی بیمار به وسیله خون، استفراغ و یا هر جسم خارجی بسته شده است یا خیر؟
دقت داشته باشید، در صورتی که ماسک و یا پوشش ویژه محافظ به همراه خود دارید از آن نیز استفاده نمایید.

در موارد نام برده شده در ذیل از تنفس مصنوعی دهان به دهان نباید استفاده شود:

اگر زخمی روی صورت به وجود آمده باشد و یا فک و دهان دچار شکستگی شده باشد
اگر اطراف دهان بیمار به سم آلوده شده باشد
اگر بیمار مدام استفراغ شدید دارد
اگر انقباض شدید عضلات فک و تشنج در بیمار مشاهده می گردد.

تنفس مصنوعی دهان به بینی:

در هر زمانی که امکان انجام تنفس دهان به دهان وجود نداشته باشد، می توان از این روش تنفس مصنوعی بهره مند شد:

بعد از بازگشایی راه هوایی و پاک کردن دهان شخص مصدوم، با انگشت شست دستی که روی چانه قرار دارد لبهای مصدوم را به هم فشار دهید تا دهانش را کاملا ببندید.
• یک نفس عمیق بکشید، دهانتان را روی بینی مصدوم بگذارید و داخل بینی بدمید تا قفسه سینه او بالا بیاید. بعد دهانتان را از روی بینی بردارید و در صورت امکان او را باز کنید تا هوا از طریق دهان و بینی اش خارج گردد.
• سریعا بعد از تنفس مصنوعی، نبض کاروتید را جهت بررسی وضعیت قلبی چک نمایید. اگر دیدید قلب ضربان ندارد همزمان ماساژ قلبی را هم شروع کنید.
• تعداد تنفس مصنوعی در بزرگسالان، با سرعت ۱۵-۱۲ بار در دقیقه و در اطفال ۲۰ بار در دقیقه می باشد.

تنفس مصنوعی دهان به بینی و دهان:

از این روش آموزش تنفس مصنوعی به طور معمول در کودکان و نوزادان استفاده می کنند:

بعد از اینکه سر بیمار را در وضعیت مناسب از نظر راههای هوایی قرار دادید، دهان خود را روی دهان و بینی طفل گذاشته و فقط با هوایی که در دهان دارید به آهستگی شروع به دمیدن بکنید.
• توجه داشته باشید که از بکار بردن هوای زیاد و با فشار زیاد خودداری کنید و به حرکات قفسه سینه نیز دقت داشته باشید. سپس سر خود را کنار ببرید تا هوا از ریه‌ها خارج گردد و مجددا این عمل را تکرار نمایید.

تنفس مصنوعی سیلوستر:

از این روش تنفس مصنوعی در برق گرفتگی و از کار افتادن ماهیچه‌های تنفسی در اثر عواملی همانند کزاز استفاده می کنند. برای این کار با باز کردن دستها به صورت دایره‌ای تا بالای سر و بعد جمع کردن دستها روی قفسه سینه و فشار روی قفسه سینه ورود و خروج هوا را ممکن می کنند.

 

آموزش تنفس مصنوعی برای نوزادان و کودکان:

استفاده از این روش در کودکان زیر یکسال فقط با قرار دادن یک انگشت در زیر چانه و نبردن گردن بیش از حد به عقب به شرح ذیل استفاده می شود:

دهان نوزاد یا کودک مصدوم را به دقت نگاه کنید و هرگونه انسداد و جسم خارجی را که بطور واضح در میدان دید شما قرار دارد خارج نمایید.
• لب های خود را محکم در اطراف دهان و بینی نوزاد شیرخوار و یا فقط در اطراف دهان در مورد کودکان ۷-۱ ساله قرار دهید و تا هنگامی که قفسه سینه بالا بیاید درون ریه ها بدمید.
• در این آموزش تنفس مصنوعی شما باید پنج بار تنفس بدهید، به شکلی که هر بار تنفس مصنوعی حدودا سه ثانیه زمان ببرد.
• نشانه های گردش خون مانند تنفس طبیعی، سرفه را جستجو کنید و به دنبال سایر علامت های بهبود وضعیت بیمار باشید.
• اگر علایم گردش خون مشاهده نشد، باید احیا را شروع کنید (CPR).
• اما اگر علامت گردش خون وجود دارد، اول تنفس مصنوعی را به مدت زمان یک دقیقه ادامه بدهید و بعد با اورژانس تماس حاصل نمایید.

توصیه های جدی در انجام تنفس مصنوعی:

نکات ارایه شده در آموزش تنفس مصنوعی که در زیر به آنها پرداخته ایم، از اهمیت بالایی برخوردار هستند و باید جدی گرفته شوند:

از انجام تنفس مصنوعی سریع و به شدت اجتناب کنید.
• ابتدا از باز بودن راه هوایی مطمئن شوید تا هوا به جای نای وارد معده نگردد. توجه داشته باشید که، ورود هوا به مری و معده موجب اتساع آن می شود که سبب تحریک استفراغ شده و مواد استفراغی می‌تواند وارد مجاری هوایی شده و باعث خفگی فرد شود و اتساع معده همچنین به علت فشار روی عضله دیافراگم، تنفس و باز شدن ریه را با اشکال روبرو می‌کند.
• مراقب استفراغ کردن بیمار باشید و در صورت استفراغ او را به سرعت به پهلو بخوابانید تا مواد استفراغی از دهانش خارج گردد و بعد از آن دهان او را تمیز و به تنفس مصنوعی دادن و احیا کردن، ادامه دهید.
• قرار نگرفتن کامل دهان امدادگر روی دهان بیمار، قرار نگرفتن کامل سر در وضعیت مناسب، بسته نشدن کامل بینی موقع دادن تنفس و کافی نبودن قدرت تنفسی مصنوعی عامل موثر نبودن تنفس مصنوعی خواهد شد که باید بسیار مورد توجه قرار بگیرد.

دستگاه تنفس مصنوعی (ونتیلاتور)

در ادامه مطلب آموزش تنفس مصنوعی شما را با ونتیلاتور که یکی از تجهیزات پزشکی است و به منظور کمک به بهبود تنفس بیماران استفاده می شود، آشنا می کنیم. این دستگاه تنفس مصنوعی؛ تنظیم ورود اکسیژن به ریه ها و خروج دی اکسید کربن را در بیماران مبتلا به مشکلات تنفسی را بر عهده دارد، در واقع ونتیلاتور با انجام محاسبات دقیق می تواند میزان و فشار اکسیژن در داخل شش ها و تبادلات گازی را به شکل خودکار انجام دهد، همچنین دستگاه می تواند در صورت تغییر سرعت تنفس به شکل اتومات، حجم و مقدار گاز های ورودی را تغییر دهد.

علت استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی

ونتیلاتور برخلاف بسیاری از دستگاه های اکسیژن ساز خانگی، استفاده خانگی ندارد؛ دستگاه های اکسیژن ساز برای کمک به بهتر شدن تنفس بیماران در محیط های بیمارستانی و یا خانه استفاده می شوند، اما ونتیلاتور معمولا برای جراحی ها و بیهوشی های عمومی کاربرد دارد و زمانی که بیمار در اتاق عمل قرار می گیرد، این دستگاه تنفس مصنوعی می تواند تنفس وی را در حالت طبیعی نگه دارد.
ضمن اینکه استفاده از ونتیلاتور بعد از عمل جراحی و در بخش ریکاوری ضرورت داشته و تا وقتی که بیمار نتواند به صورت عادی تنفس داشته باشد نیاز به این دستگاه دارد، در عمل های سخت همچون جراحی قلب باز و جراحی ریه، حتی در روز های بعد از عمل نیز به دستگاه تنفس مصنوعی برای بیمار نیاز است.
این دستگاه های تنفس مصنوعی در بخش های اورژانس بیمارستان (nic، icu، و ccu) مورد استفاده هستند و از طریق لوله های دستگاه تنفس مصنوعی متصل به آن از راه بینی و دهان بیمار وارد شده و تنفس وی را تحت کنترل قرار می دهد.

اغلب بیماران ابتلا به التهاب شدید ریه در بیمارستان ها تنها با استفاده از دستگاه ونتیلاتور (دستگاه تنفس مصنوعی، قادر به تنفس می باشند و بدون استفاده از دستگاه، تنفس عادی نخواهند داشت.
برای انجام تنفس مصنوعی برای شخص مصدوم حتما نکات آموزشی ذکر شده در این مقاله را جدی بگیرید و مسائل ذکر شده در متن را به دقت انجام دهید. آموزش تنفس مصنوعی به اقشار مختلف جامعه می تواند جان بسیاری از انسان ها را نجات دهد.