نحوه تشخیص سرطان مغز استخوان و درمان آن

سرطان مغز استخوان باعث شده که استخوان بیش از حد رشد کند به طوری که بافت جایگزین آن خواهد شد. چون بافت مقاومت استخوان را نداشته و موجب شکستگی استخوان ها می شود. منظور از مغز استخوان مغز قرمز رنگی است که درون استخوان قرار دارد، این مایع در اکثر استخوان ها مثل شانه، جمجمه، ستون فقرات، لگن، دنده و ران وجود دارد. انواع این سرطان به نام های مولتیپل و لوکمیا هستند که برای درمان این نوع معمولا از داروها و روش پلاسما فریز استفاده می شود. برای اطلاعات بیشتر در ادامه مطالب همراه مجله آرگا باشید.

عوامل سرطان مغز استخوان چیست؟

مغز استخوان ماده ای شبیه اسفنج است که در داخل استخوان بدن قرار دارد. سلول های بنیادی در اعماق مغز واقع شده اند که می توانند به پلاکت ها و گلبول های قرمز و سفید تبدیل شوند. سرطان زمانی رخ می دهد که سلول های استخوانی شروع به رشد غیر طبیعی کرده و بیماری که از مغز شروع شده سرطان خون گفته می شود. مغز استخوان دربردارنده سلول های بنیادی بوده که به انواع سلول های خونی موجود در بدن توسعه می یابند که از جمله آن ها؛

• گلبول‌ های قرمز که اکسیژن و دی‌ اکسیدکربن را به سراسر بدن منتقل می کنند.
• گلبول‌ های سفید که با عفونت‌ ها مبارزه می‌کنند.
• پلاکت‌ ها که به لخته شدن خون کمک می‌کنند.

• 
  
•  
• 
  

• مولتیپل میلوما

یکی از شایع ترین نوع سرطان مغز استخوان مولتیپل میلوما می باشد که در سلول های پلاسما شروع می شود. همین سلول های پلاسمایی در واقع گلبول های سفیدی هستند که برای مراقبت از بدن آنتی بادی ساخته که در مقابل مهاجمان خارجی قرار بگیرند. مولتیپل میلوما هنگامی شکل می گیرد که بدن سلول های پلاسمایی زیادی تولید کرده و موجب ضعف استخوان ها می شود این در صورتی است که توانایی بدن برای مبارزه با عوامل عفونی خارجی کمتر شده است.

• لوسمی

لوسمی معمولا گلبول های سفید خون را درگیر کرده که سلول های خونی غیر طبیعی آن ها را تولید می کنند. با بیشتر شدن پلاکت ها و افزایش گلبول سفید و قرمز خون طبیعی که حمله کرده و موجب اختلال در عملکرد آن خواهد شد. لوسمی حاد حاوی سلول های خونی نابالغی است که به اسم انفجار قرار دارند و علائم را می تواند با پیشرفت سرعت انجام دهد. لوسمی مزمن سلول های بالغ را درگیر کرده و از نشانه های آن می توان به خفیف بودن و یا اصلا بروز ندادن نشانه ای اشاره کرد تا حدی که این بیماری تا سال ها تشخیص داده نمی شود. از انواع لوسمی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• لوسمی لنفوسیتی مزمن، که در بزرگسالان تأثیر می گذارد.
• لوسمی لنفوسیتی حاد، کودکان و بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می دهد.
• لوسمی میلوژن مزمن، که به طور عمده در بزرگسالان دیده می شود.
• لوسمی حاد میلوژن، که هم کودکان و هم بزرگسالان را مبتلا می کند.

• لنفوم

یکی دیگر از موارد  این سرطان سرطان لنفوم بوده که در غدد مغز استخوان یا لنفاوی شروع می شود که در لنفوم رشد و تکثیر لنفوسیت ها از کنترل خارج شده و تشکیل دهنده تومور هستند و سیستم ایمنی بدن را مختل می سازند. که بر حسب ۲ نوع اصلی وجود دارد؛

1. لنفوم هوچیکن: این لنفوم به بیماری هوچکین معروف بوده که از لنفوسیت های خاص B شروع می شود.
2. لنفوم غیر هوچکین: که این لنفوم غیر هوچکین از سلول های T و B شروع می شود.

نشانه های سرطان استخوان چیست؟

از نشانه ها و علائم سرطان میلوما می توان به موارد زیر اشاره کرد؛

• درد شکم
• خواب آلودگی
• کم آبی
• تکرر ادرار
• نداشتن اشتها
• تشنگی شدید
• درد یا ضعف استخوان ها
• نارسایی کلیه یا آسیب به کلیه
• لوکوپنی یا عفونت به خاطر کمبود گلبول های سفید طبیعی
• هایپرکلسمی یا سردرگمی به خاطر مقدار بالای کلسیم
• نوروپاتی محیطی یا سوزن زدن به خاطر آسیب عصبی
• کم خونی و خستگی و ضعف ناشی از کمبود گلبول های قرمز
• ترومبوسیتوپنی یا کبودی و خونریزی به خاطر پلاکت کم خونی

علائم اصلی سرطان خون

• عفونت های مکرر و شدید
• تعریق زیاده از حد در شب
• تورم غدد لنفاوی
• تب و لرز
• کاهش وزن غیر طبیعی
• کبودی و خونریزی مکرر بینی و آسان
• بزرگ شدن طحال یا کبد
• ضعف و خستگی
• نقاط قرمز ریز در پوست
• درد استخوان

نشانه های سرطان لنفوم

• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• عرق شبانه
• بزرگ شدن غدد لنفاوی
• احساس پر بودن معده
• تب و لرز
• درد قفسه سینه یا کمر
• خستگی و کاهش انرژی
• درد عصبی، بی حسی، سوزن سوزن شدن یا خواب رفتن دست و پا
• تورم در گردن، زیر بغل، بازو، پا یا کشاله ران
• بثورات یا خارش پوست

علت به وجود آورنده این عارضه چه چیزهایی است؟

با این که در حال حاضر علت اصلی و مهم سرطان مغز استخوان تشخیص داده نشده ولی عوامل موثر آن به این بیماری می تواند موارد زیر باشد:

• قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس
• چاقی
• اختلالات ژنتیکی یا سابقه خانوادگی به این سرطان
• شیمی درمانی و پرتو درمانی قبلی
• سیگار کشیدن
• در معرض مواد سمی و شیمیایی و مواد تمیز کننده و سوخت ها و محصولات کشاورزی و اگزوز موتور قرار گرفتن
• برخی از ویروس ها، از جمله HIV، هپاتیت و برخی از ویروس های تبخال
• سیستم ایمنی سرکوب شده یا اختلال پلاسما

تشخیص بیماری مغز استخوان

پزشک معالج هنگام تشخیص بیماری تاریخچه پزشکی بیمار را بررسی کرده و طبق معاینات انجام شده جسمی بسته به نوع تشخیص علائم بیمار را هم مطابقت می دهد، سپس آزمایشات تشخیصی را انجام می دهد که شامل موارد زیر است؛

• آزمایش خون مانند شمارش کامل خون، مشخصات شیمیایی و روش های تشخیصی تومور
• مطالعات تصویربرداری مانند MRI، CT، PET و اشعه X برای تشخیص تومور ها
• آزمایش ادرار برای بررسی سطح پروتئین و ارزیابی عملکرد کلیه
• بیوپسی مغز استخوان یا غده لنفاوی بزرگ شده برای بررسی سلول های سرطانی

برای تشخیص مغز استخوان نتیجه بیوپسی می تواند آن را تایید کند و درباره اطلاعاتی که نوع خاص بیماری ارائه می دهد. با تصویربرداری و آزمایشات می تواند به تعیین میزان انتشار سرطان کمک نماید.

برای درمان این نوع سرطان به چه راهی احتیاج داریم؟

برای درمان این سرطان نیاز به تشخیص آن بوده که بسته به نوع و مرحله خاص آن و داشتن شرایط بهداشتی و بیماری شخص بستگی دارد. که به طور کلی مواردی که گفته می شود برای درمان راه مناسبی است، شامل:

• بیولوژی درمانی:

در این روش درمانی از سیستم ایمنی بدن برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود.

• شیمی درمانی:

در این روش شیمی درمانی یک روش برای کمک و دریافت و از بین بردن سلول سرطانی در بدن است. که در این روش مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول های سرطانی بکار رفته و بسته به نوع سرطان بیمار امکان این که یک داروی ترکیبی از دارو را دریافت کرده و این دارو به صورت خوراکی هم تزریق و تجویز می شود.

• پرتو درمانی:

در این روش درمانی پرتو های پر انرژی یک منطقه هدفمند تابیده و این راه برای دفع سلول های سرطانی و کم شدن اندازه تومور و کم شدن درد مورد استفاده قرار می گیرد. که در زمان پرتو درمانی بیمار دراز کشیده و در حالی که یک دستگاه بزرگ در اطراف او حرکت کرده اشعه به نقاط دقیق بدن می تابد و این برای تهیه پیوند سلول های بنیادی استفاده می شود.

• داروهای درمانی:

این دارو ها به صورت دقیقی به نوع خاصی از سلول های سرطانی حمله کرده که برخلاف شیمی درمانی آن از صدمه دیدن سلول های سالم جلوگیری می کند.

• پیوند:

با پیوند دادن مغز استخوان و سلول های بنیادی آسیب دیده بیمار با مغز استخوان سالم از یک اهدا کننده که جایگزین شده این روش را با دوز بالا شیمی و پرتو درمانی قابل اجرا می باشد.

چه زمانی برای مراجعه به پزشک لازم است؟

بیمار پس از تشخیص سرطان امکان دارد سوالات زیادی درباره شرایط بیماری خودش بپرسد که به همین خاطر بهتر است برای روبرو شدن با بیمار اطلاعاتی را بدانید که شامل موارد ذیل می باشد؛

• صحبت درباره گزینه های درمان
• شناخت مرحله و نوع خاص سرطان
• پیش آگهی بیماری بر طبق تشخیص وضعیت کلی بیمار
• مدیریت و شناسایی علائم در هنگام بازگشت احتمالی بیمار
• انجام آزمایش هایی برای تشخیص روند پیشرفت بیمار

در صورت احتیاج بیمار باید از پزشک معالج خود بخواهد که وضعیت بیماری او را شفاف سازی کند. انکولوژیست های متخصص در زمینه انواع بیماری سرطان خون بوده که می توانند در تشخیص تمام گزینه های درمان به بیمار راهنمایی و کمک کنند.