کد: 94871 | 01 آبان 1400 ساعت 08:40
زندگینامه محمود لشکری زاده بمی خالق تئوری بمی
پروفسور محمود لشکری زاده خالق تئوری بمی شامگاه ۲۸ مهر ۱۴۰۰ درگذشت.
من محمود لشکری زاده بمی هستم که در سال ۱۳۲۷ در محله باغدشت بم به دنیا آمدم. دوران ابتدایی را در دبستان امیری یا همان افخم گذراندم. اما در کلاس دوازده دبیرستان به تهران و به دبیرستان خوارزمی رفتم و دیپلم ریاضی را در سال ۱۳۴۷ اخذ نمودم.
زمان بم فقط سه معلم ریاضی بود به نام های آقای پرورش، پیراسته و فرسوده که درس ریاضی کلیه رشته های دبیرستان ها را برعهده داشتند و از سطح کیفی ریاضیات کاسته می شود و از یک کلاس ۲۰ نفری ریاضی فقط سه – چهار نفر قبول می شدند و به همین جهت احساس کردم که سطح ریاضی بم ضعیفه و به همراه چند تن از دوستان از جمله پسر حاج آقا سجادی و حاج آقا منشی و دکتر عباس افلاطونیان تصمیم رفتن به تهران گرفتیم. آنها به دبیرستان خوارزمی شماره یک و من در خوارزمی شماره دو بودم که فاصله زیادی با هم داشتیم و من تنها در خانه ای زندگی می کردم. صاحبخانه خیلی اذیت می کرد و شب ساعت ۱۰ بایستی لامپ خاموش می شد و دیگر نمی شد درس خواند و خیلی با مشکلات زیادی روبرو بودم و با سن کمی که داشتم و اولین بار بود که از خانواده و شهرم دور می شدم ومی بایست خودم را اداره کنم.
![]()
اما برای من که از بچگی به ریاضی علاقه مند بودم تجربه خوبی شد تا ببینم بچه های تهران چه جور درس می خوانند و با مسائل سنگین تری روبرو شدم و پایه ام قوی شد و از وجود استادان بزرگی از جمله آقای پرویز شهریاری که مردی بسیار شریف بود و که مثلثات درس می دادند و آقای عابدی که جبر درس می داد و به من لطف زیادی داشت واتفاقاً هر دو از هم ولایتی هایم بودند بهره بردم. بعد از دیپلم در سال ۱۳۴۷ تا آنجایی که من یادم است به عنوان اولین بمی بودم که در رشته ریاضی وارد دانشگاه اصفهان شدم و در سال ۱۳۵۰ با رتبه شاگرد اولی وارد مقطع کارشناسی ارشد ریاضی دانشگاه شیراز شدم و در سال ۵۳ هم با رتبه شاگرد اولی فارغ التحصیل شدم بعد به اصفهان آمدم و به استخدام دانشگاه اصفهان در آمدم. بعد از چهار سال تدریس در سال ۱۳۵۷ با بورس وزارت علوم به نیوکاسل انگلستان جهت ادامه تحصیل رفتم. چون رشته ی من جبر بود و من می خواستم در رشته ی آنالیز در حدود یکسال بخوانم. . به محض تمام کردن، وارد دوره ی دکتری آنالیز هارمونیک دانشگاه شفیلد شدم که یکی از سنگین ترین گرایش های ریاضی است. وقتی که دوره ی دکتری را شروع کردم در ایران انقلاب شده بود و از طرف وزارت بورسیه ها قطع شد و ما می بایست برگردیم اما من تصمیم گرفتم با پس اندازی که از دوره ی تدریس در اصفهان داشتم همان جا بمانم. بعد از اخذ مدرک دکتری در سال ۶۱ با اینکه در آزمون استخدامی یکی از دانشگاه های کانادا پذیرفته شده بودم تصمیم به بازگشت به ایران و خدمت به کشور خودم گرفتم. به اصفهان آمدم و در سال۶۳به کمک همکاران دوره ی ارشدریاضی دانشگاه را راه اندازی کردیم. بعد از چند سال از طرف وزارت مأمور تنظیم آئین نامه دوره دکتری در ایران شدیم و در سال ۷۰ دوره دکتری دانشگاه اصفهان را دایر کردیم.
حدود ۴۶ مقاله علمی دارم که ۴۰ تا از آنها آی.اس.آی هستند و در مجله های علمی کشور های آمریکا، چین، انگلستان، ژاپن، کانادا و آلمان چاپ شده اند. از من یک تئوری به نام تئوری بمی ارائه شده که در کنفرانس آنالیز هارمونیک در آلمان در سال ۱۹۸۹ ریاضیدانان تصمیم گرفتند این تئوری را در کتابی که توسط سه تن از دانشمندان جهانی به نام های لوسون، پیم و هافمن که در آمریکا منتشر شد ببرند به جامعه ی ریاضی دنیا ارائه بدهند. این تئوری نمایشی بر نیم گروه های توپولوژیک است. بوخنر ریاضیدان معروف آلمانی در سال ۱۹۲۰ قضیه ای به نام خودش دارد که قسمتی از قضیه را خودش اثبات کرده بود و قسمت دیگر آن مسأله ی طولانی مربوط به فضاهای بدون توپولوژی است با ارائه ی تئوری بمی توسط من حل شد. بخش دیگری از تحقیقاتم در کتاب انجمن ریاضی آمریکا چاپ شده است. وقتی که این تئوری از من ارائه شد دانشمندان به دلیل اینکه پسوند فامیل من بمی است نامش را تئوری بمی گذاشتند.
زمان بم فقط سه معلم ریاضی بود به نام های آقای پرورش، پیراسته و فرسوده که درس ریاضی کلیه رشته های دبیرستان ها را برعهده داشتند و از سطح کیفی ریاضیات کاسته می شود و از یک کلاس ۲۰ نفری ریاضی فقط سه – چهار نفر قبول می شدند و به همین جهت احساس کردم که سطح ریاضی بم ضعیفه و به همراه چند تن از دوستان از جمله پسر حاج آقا سجادی و حاج آقا منشی و دکتر عباس افلاطونیان تصمیم رفتن به تهران گرفتیم. آنها به دبیرستان خوارزمی شماره یک و من در خوارزمی شماره دو بودم که فاصله زیادی با هم داشتیم و من تنها در خانه ای زندگی می کردم. صاحبخانه خیلی اذیت می کرد و شب ساعت ۱۰ بایستی لامپ خاموش می شد و دیگر نمی شد درس خواند و خیلی با مشکلات زیادی روبرو بودم و با سن کمی که داشتم و اولین بار بود که از خانواده و شهرم دور می شدم ومی بایست خودم را اداره کنم.

اما برای من که از بچگی به ریاضی علاقه مند بودم تجربه خوبی شد تا ببینم بچه های تهران چه جور درس می خوانند و با مسائل سنگین تری روبرو شدم و پایه ام قوی شد و از وجود استادان بزرگی از جمله آقای پرویز شهریاری که مردی بسیار شریف بود و که مثلثات درس می دادند و آقای عابدی که جبر درس می داد و به من لطف زیادی داشت واتفاقاً هر دو از هم ولایتی هایم بودند بهره بردم. بعد از دیپلم در سال ۱۳۴۷ تا آنجایی که من یادم است به عنوان اولین بمی بودم که در رشته ریاضی وارد دانشگاه اصفهان شدم و در سال ۱۳۵۰ با رتبه شاگرد اولی وارد مقطع کارشناسی ارشد ریاضی دانشگاه شیراز شدم و در سال ۵۳ هم با رتبه شاگرد اولی فارغ التحصیل شدم بعد به اصفهان آمدم و به استخدام دانشگاه اصفهان در آمدم. بعد از چهار سال تدریس در سال ۱۳۵۷ با بورس وزارت علوم به نیوکاسل انگلستان جهت ادامه تحصیل رفتم. چون رشته ی من جبر بود و من می خواستم در رشته ی آنالیز در حدود یکسال بخوانم. . به محض تمام کردن، وارد دوره ی دکتری آنالیز هارمونیک دانشگاه شفیلد شدم که یکی از سنگین ترین گرایش های ریاضی است. وقتی که دوره ی دکتری را شروع کردم در ایران انقلاب شده بود و از طرف وزارت بورسیه ها قطع شد و ما می بایست برگردیم اما من تصمیم گرفتم با پس اندازی که از دوره ی تدریس در اصفهان داشتم همان جا بمانم. بعد از اخذ مدرک دکتری در سال ۶۱ با اینکه در آزمون استخدامی یکی از دانشگاه های کانادا پذیرفته شده بودم تصمیم به بازگشت به ایران و خدمت به کشور خودم گرفتم. به اصفهان آمدم و در سال۶۳به کمک همکاران دوره ی ارشدریاضی دانشگاه را راه اندازی کردیم. بعد از چند سال از طرف وزارت مأمور تنظیم آئین نامه دوره دکتری در ایران شدیم و در سال ۷۰ دوره دکتری دانشگاه اصفهان را دایر کردیم.
حدود ۴۶ مقاله علمی دارم که ۴۰ تا از آنها آی.اس.آی هستند و در مجله های علمی کشور های آمریکا، چین، انگلستان، ژاپن، کانادا و آلمان چاپ شده اند. از من یک تئوری به نام تئوری بمی ارائه شده که در کنفرانس آنالیز هارمونیک در آلمان در سال ۱۹۸۹ ریاضیدانان تصمیم گرفتند این تئوری را در کتابی که توسط سه تن از دانشمندان جهانی به نام های لوسون، پیم و هافمن که در آمریکا منتشر شد ببرند به جامعه ی ریاضی دنیا ارائه بدهند. این تئوری نمایشی بر نیم گروه های توپولوژیک است. بوخنر ریاضیدان معروف آلمانی در سال ۱۹۲۰ قضیه ای به نام خودش دارد که قسمتی از قضیه را خودش اثبات کرده بود و قسمت دیگر آن مسأله ی طولانی مربوط به فضاهای بدون توپولوژی است با ارائه ی تئوری بمی توسط من حل شد. بخش دیگری از تحقیقاتم در کتاب انجمن ریاضی آمریکا چاپ شده است. وقتی که این تئوری از من ارائه شد دانشمندان به دلیل اینکه پسوند فامیل من بمی است نامش را تئوری بمی گذاشتند.
