کپسول آموکسی سیلین چیست؟ معرفی و کاربرد، عوارض و تداخل دارو

آموکسی سیلین چیست؟

آموکسی سیلین (Amoxicillin)، داروی پر مصرفی در ایران است که جز داروهای ضدباکتری است و برای درمان عفونت های باکتریایی کاربرد دارد.

اسامی تجاری داروی آموکسیسیلین در ایران فاراموکس بی دی، آموکسیل، آموراکس، ایراموکس است که برای پشگیری یا درمان عفونت های گوش و حلق و بینی، قفسه سینه، سینوس، عفونت ادراری و برخی عفونت های دندانی تجویز می شود.

نحوه عملکرد داروی آموکسی سیلین به این روش است که مانع ساخت دیواره سلولی باکتری می‌شود و از این طریق موجب مرگ باکتری‌های در حال رشد و تقسیم می‌گردد.

داروی آموکسی سیلین که از دسته ی پنی سیلین ها می باشد، در داروخانه با تجویز پزشک و حتی بدون نسخه در اشکال کپسول، سوسپانسیون خوراکی،قرص خوراکی و قرص جویدنی موجود است. کپسول آموکسی سیلین با دوز 250 و 500 بیشترین مصرف را در بزرگسالان دارد اما سوسپانسیون آموکسی سیلین با دوزهای  125،200،250،400 در کودکان بیشتر استفاده می شود. همچنین قرص جویدنی آموکسی سیلین با دوز 250 و قرص خوردنی آموکسی سیلین با دوز 500 نیز تجویز می شود.

کاربردهای آموکسی سیلین

• کپسول آموکسی سیلین برای درمان عفونت های مجاری ادراری، عفونت های گوش میانی، سینوزیت، برونشیت مزمن تجویز می شود.
• قرص آموکسی سیلین با تشخیص پزشک برای عفونت های پوستی و تنفسی به کار می رود.
• کپسول آموکسی سیلین در برخی موارد با داروی آنتی بیوتیک دیگری به نام کلاریترومایسین, تجویز و جهت درمان زخم معده ناشی از عفونت  هلیکوباکتر پیلوری استفاده می شود.
• کپسول آموکسی سیلین با برخی داروهای دیگر اسید معده را کاهش می دهد.
• قرص آموکسی سیلین برای ورم لوزه، برونشیت، ذات الریه، سوزاک به کار برده می شود.
• داروی آموکسی سیلین در درمان تب تیفوئیدی و نیز در پیشگیری از عفونت دندانی مصرف می شود.

بیماری‌های قابل‌درمان با آموکسی سیلین عبارت‌اند از:

هشدار مصرف آموکسی سیلین

• حساسیت : قبل از مصرف آموکسی سیلین در صورت هرگونه آلرژی و حسایت به این دارو و دیگر داروهای آنتی بیوتیک گروه پنی سیلین مانند آمپی سیلین، اگزاسیلین، پنی سیلین و … از مصرف این دارو جدا خودداری کنید.
• حساسیت به سفالوسپورین: قبل از استفاده از آموکسی سیلین، اگر به سفالوسپورین ها مانند سفالکسین،سفازولین، سفتریاکسون،سفوروکسیم، سفیکسیم، سفتازیدیم حساسیت دارید ، پزشک خود را مطلع سازید.
• بارداری: آموکسی سیلین در بارداری در گروه  B قابل استفاده در بارداری.( در این گروه از داروها، مطالعات بر روی حیوانات باردار نشانگر این بود که دارو خطری بر روی جنین ندارد، اما مطالعات کافی روی زنان باردار برای میزان خطر روی جنین در سه ماهه اول بارداری انجام نشده است.)
• شیردهی: آموکسی سیلین در شیردهی باید با نظر پزشک مصرف شود.اطلاعات حاصل از یک مطالعه بالینی در مورد شیردهی حاکی از آن است که آموکسی سیلین در شیر مادر وجود دارد. عوارض جانبی گزارش شده با قرار گرفتن در معرض آموکسی سیلین در نوزاد شیرخوار شامل اسهال است.هیچ اطلاعاتی در مورد اثرات آموکسی سیلین بر تولید شیر وجود ندارد.
• کودکان: آموکسی سیلین در کودکان هیچ محدودیتی ندارد اما مصرف این دارو برای نوزادان تازه به دنیا آمده،نوزادان 3ماه و بزرگتر در صورت بوجود آمدن عفونت مقدار کمی مورد نیاز است.
• سالمندان: آموکسی سیلین در سالمندان هیچ محدودیتی در رابطه با استفاده از این دارو ندارند اما در سالمندان با بیماری های کلیوی،کبدی با احتیاط و حداقل میزان ممکن بکار رود.
• سابقه بیماری: قبل از مصرف آموکسی سیلین بهتر است در صورت ابتلا یا سابقه بیماری به آسم،بیماری کبد یا کلیه، اختلال در خونریزی یا لخته شدن خون را به پزشک خود اطلاع دهید.
• احتیاط: داروی آموکسی سیلین در بیماران دارای سابقه حساسیت، مبتلا به عیب کار کلیه، در بیماران مبتلا به تب گلاندولار ولوسمی لنفاتیک مزمن و سابقه بیماری های گوارشی به ویژه کولیت وابسته به آنتی بیوتیک باید با احتیاط فراوان تجویز شود.
• کاهش تاثیر قرص های ضد بارداری: داروی آموکسی سیلین تاثیر قرص های ضد بارداری را کاهش می دهد. به همین دلیل در صورت مصرف آن از روش های دیگر پیشگیری از بارداری استفاده نمایید. 
• اسهال:اسهال ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل عارضه ای است که اغلب با مصرف پنی سیلین های خوراکی از جمله آموکسی سیلین همراه است که شدت آن از اسهال خفیف تا کولیت کشنده متغیر است.در صورت بروز اسهال ممکن است نیاز به قطع آنتی بیوتیک باشد.
• آزمایش : اگر داروی آموکسی سیلین را برای مدت طولانی مصرف می‌کنید ممکن است پزشک به صورت دوره‌ای برایتان آزمایش خون تجویز نماید. این آزمایش‎‌ها را انجام داده و در زمان‌های مقرر پزشکتان را ملاقات نمایید.

• دیابت: برای مبتلایان به دیابت آموکسی سیلین ممکن است باعث شود که هنگام آزمایش گلوکز (قند) در ادرار، یک واکنش مثبت کاذب ایجاد شود. در مورد نحوه مدیریت قند خون هنگام مصرف آموکسی سیلین با پزشک خود صحبت کنید.

• واکسیناسیون: مصرف داروی آموکسیسیلین ممکن است باعث شود واکسن‌های زنده‌ای مثل واکسن حصبه به‌درستی عمل نکنند. هنگام مصرف داروی آموکسی سیلین بدون تجویز پزشک واکسیناسیون انجام ندهید.

• بیماران کلیوی: اگر به بیماری کلیوی شدید مبتلا هستید، ممکن است کلیه های شما نتوانند به سرعت این دارو را از بدن شما پاک کنند. برای جلوگیری از بروز این مشکل، ممکن است پزشک مقدار کمتری از این دارو را برای شما تجویز کند.

• جراحی: در صورت مصرف داروی آموکسی سیلین قبل از جراحی به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید.
• لیست داروها: پيش از شروع مصرف آموکسی سیلین ليست داروهاى مصرفى خود را در اختيار داروسازتان قرار دهيد تا در صورت وجود تداخل دارويى ،توصيه هاى لازم به شما ارائه گردد يا داروى مناسب ترى برای شرايط شما پيشنهاد داده شود.
• بیمارن دارای مونونوکلئوز: مصرف آموکسی سیلین در بیماران دارای مونونوکلئوز باعث ضایعات پوستی اریتماتوز می شودند. لذا آموکسی سیلین نباید برای این بیماران تجویز گردد.
• عفونت ثانویه:  طی درمان با داروی آموکسی سیلین،امکان بروز عفونت ثانویه با عوامل بیماریزای قارچی و باکتریایی وجود دارد به همین دلیل باید مصرف آموکسی سیلین قطع گردد و درمان مناسب جایگزین شود.
• ضایعات پوستی: به محض بروز اولین ضایعات پوستی یا دیگر نشانه های حساسیت مفرط مصرف آموکسی سیلین قطع گردد.
• تجویز آموکسی سیلین در صورت عدم اطمینان از وجود عفونت باکتریایی نه تنها سودی برای بیمار ندارد بلکه سبب افزایش احتمال بروز مقاومت دارویی می گردد.
• در بیماران دارای نارسایی شدید کلیه مقدار مصرفی باید کاهش داده شود.در بیماران سالمند ارزیابی عملکرد کلیه در حین درمان با آموکسی سیلین توصیه می گردد.
• ارزیابی دوره ای عملکرد کبد و کلیه و سلولهای خونی در درمان طولانی مدت با آموکسی سیلین انجام گردد.
• باید بیماران دارای فنیل کتونوری را از وجود فنیل آلانین در قرصهای جویدنی آموکسی سیلین مطلع کنید.
• در بیماران مبتلا به آلرژی به سفالوسپورین ها و کارباپنم ها با احتیاط مصرف شود.
• دوزهای بالا ممکن است در برخی روش ها باعث افزایش کاذب گلوکز ادرار شود.

22 نکته درباره نحوه استفاده از آموکسی سیلین

1. بروشور داروی آموکسی سیلین را به دقت مطالعه کنید تا اطلاعات جامعی درباره دارو به دست آورده و از عوارض جانبی آن مطلع شوید. 
2. دوز و مقدار داروی آموکسی سیلین، در بیماران متفاوت است. دارو را دقیقا همانطور که پزشک برایتان تجویز کرده استفاده کنید.
3. دوره درمان با آموکسی سیلین را حتی با احساس بهبودی قبل اتمام آن، کامل کنید. ممکن است باکتری بصورت کامل ریشه‌کن نشده باشد.
4. معمولا آموکسی سیلین در بزرگسالان 500 میلی به صورت خوراکی 3 مرتبه در روز و به مدت 7 تا 14 روز تجویز می شود.
5. ممکن است میزان مصرف در بیماری های مختلف تغییر کرده و یا طول دوره درمان افزایش یابد.
6. دوره درمان با داروی آموکسی سیلین بیشتر از 14 روز نیست، درباره دوره درمان حتما از پزشک خود سوال کنید.
7. بهترین اثربخشی آموکسی سیلین زمانی ایجاد می‌شود که دارو را در زمان‌های مشخصی از روز مصرف کنید و دوزها تغییر ندهید.
8. داروی آموکسی سیلین با غذا تداخلی ندارد و می‌توان آن را قبل یا بعد از غذا مصرف کرد.
9. اگر فرم سوسپانسیون آموکسی سیلین برایتان تجویز شده، دارو را با آب جوشیده سرد شده تهیه و آن را قبل از مصرف به خوبی تکان دهید.
10. برای دریافت دوز صحیح دارو، مقدار دوز تجویزی را با ابزارهای اندازه‌گیری دارو مانند قاشق، اندازه گرفته و مصرف کنید.
11. به تاریخ انقضای داروی آموکسی سیلین توجه کنید و اگر تاریخ انقضای دارو تمام شده از مصرف آن خودداری کنید.
12. هرگز داروی آموکسی سیلین را برای فرد دیگری حتی با علائم مشابه خودتان تجویز نکنید.
13. کپسول آموکسی سیلین برای بیماری کنونی شما تجویز شده، از مصرف خودسرانه آن در شرایط مشابه خودداری کنید.
14. با مصرف سوسپانسیون آموکسی سیلین احتمالا لکه هایی روی دندان ها پدید می آید که با مسواک زدن  می توان از بروز آن ها پیشگیری کرد.
15. لکه های بوجود آمده با مصرف سوسپانسیون آموکسی سیلین به تدریج پس از اتمام دوره دارودرمانی از بین می روند.
16. در برخی افراد با مصرف آنتی بیوتیک ضایعات قرمز همراه با خارش در دهان یا واژن ایجاد می شود. 
17. به طور معمول آموکسیسیلین را باید هر 8 ساعت یا هر 12 ساعت مصرف کرد. 
18. با مصرف آموکسیسیلین باید مقادیر زیادی آب نوشید، مگر اینکه پزشک شما تشخیص دیگری داده باشد.
19. اگر با مصرف آموکسی سیلین اسهال خونی یا آبکی دارید، دارو را قطع کرده و با پزشک خود تماس بگیرید.
20. از مصرف داروهای ضد اسهال بدون تجویز پزشک همراه با آوکسی سیلین خودداری کنید.
21. داروی آنتی بیوتیک آموکسی سیلین در درمان سرما خوردگی و آنفولانزا که ناشی از عفونت های ویروسی اند؛ کاربرد ندارد.
22. احساس خستگی از عوارض آموکسی سیلین است و با رژیم غذایی سبک و ساده و حاوی فیبر و مصرف آب فراوان کنترل می شود.

اشکال دارویی آموکسی سیلین

دستور مصرف آموکسی سیلین

دستور مصرف آموکسی سیلین به سن، وضعیت بیماری و پاسخگویی بدن به درمان بستگی دارد، اما دوز مصرفی این دارو معمولا به شیوه زیر تجویز می شود:

• دوز مصرفی آموکسی سیلین برای بزرگسالان: روزانه 750 تا 1500 میلی گرم به روش خوراکی در هر 8 ساعت مصرف می شود.
• دوز مصرفی آموکسی سیلین برای کودکان: روزانه 20 تا 40 میلی گرم به روش خوراکی و هر ۸ ساعت یکبار می باشد.
• کپسول آموکسی سیلین 250 تا 500 میلی گرم هر8 ساعت یا 500 تا 875 میلی گرم هر 12 ساعت بسته به نوع و شدت عفونت.

• سوسپانسیون آموکسی سیلین:

1. در بزرگسالان و كودكان بالاتر از40 كیلوگرم: دوز مصرفی همانند دوز کپسول می باشد.
2. در نوزادان بیشتر از 3 ماه و كودكان با وزن كمتر از 40 كیلوگرم: برای عفونت‌های باكتریایی ۶٫۷ تا  ۱۳٫۳ میلی گرم به ازاء هر كیلوگرم وزن بدن هر8 ساعت یا ۱۲٫۵ تا ۲۲٫۵میلی‌گرم به ازاء هر كیلوگرم وزن بدن هر 12 ساعت یكبار.
3. در نوزادان کمتر از ۳ ماه: برای عفونت‌های باكتریایی حداكثر 15 میلی‌گرم به ازاء هر كیلوگرم وزن بدن هر 12ساعت یكبار.

طرز تهیه سوسپانسیون:

قبل از تهیه سوسپانسیون شیشه را تکان دهید، تا پودر از هم  باز شود. سپس تا خط نشانه آب جوشیده سرد شده در دو مرحله به پودر افزوده و به خوبی تکان دهید.

• قبل از هر بار مصرف شیشه را به خوبی تکان دهید.
• قبل و بعد از هر بار مصرف پیمانه را بشویید.
• پس از هر بار مصرف در شیشه رامحکم ببندید.

نکته: در مورد کودکان کمتر از 40 کیلوگرم توصیه می شود از سوسپانسیون آموکسی سیلین استفاده شود.

 جدول نحوه مصرف آموکسی سیلین بر اساس نوع بیماری

عوارض آموکسی سیلین

عوارض آموکسی سیلین مانند سایر داروها اجتناب ناپذیر است و اگر پزشک آموکسی سیلین را برای شما تجویز کرده است، به یاد داشته باشید که سود شما بیش از خطر

عوارض شایع آموکسی سیلین

عوارض شایع آموکسی سیلین در بیش تر از 10 درصد افرادی که این دارو را مصرف می کنند تجربه شده است. اگر هریک از عوارض های زیر ادامه داشت، برطرف نشد یا تشدید پیدا کرد با داروساز یا پزشک خود مشورت کنید.

• خستگی
• اسهال
• بثورات پوستی
• تهوع و استفراغ

عوارض جانبی آموکسی سیلین

عوراض جانبی آموکسی سیلین در کمتر از 10 درصدی افرادی که استفاده می کنند تجربه می شود و چنانچه علائم زیر را داشتید، فورا با پزشک خود تماس بگیرید:

• تب
•  تورم لثه
• سرفه
• اسهال خونی یا آبکی
• زبان سیاه و متورم
• زخم‌های دردناک دهان
• درد حین بلع
• زخم پوست
• علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا
• غدد متورم
• بثورات پوستی یا خارش
• درد مفصل یا احساس کلی بیماری
• پوست زرد یا رنگ پریده
• زردی چشم
• ادرار تیره
•  گیجی یا ضعف
• کبودی راحت، خونریزی غیرعادی (بینی، دهان، واژن، مقعد)، لکه‌های قرمز یا بنفش زیرپوستی

عوارض جانبی نادر آموکسی سیلین 

عوارض جانبی نادر آموکسی سیلین یا واکنش آلرژیک به این دارو بعید است، اما در صورت بروز علائم حساسیت مانند: تنگی نفس، کهیر، تورم صورت، لب، زبان، گلو، فوراً به اورژانس مراجعه نمایید.

با توجه به اینکه لیست عوارض داروی آموکسی سیلین کامل نیست ممکن است با عارضه‌ای برخورد کنید که ذکر نشده باشد. در این موارد با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید.

منع مصرف آموکسی سیلین

1. مصرف آموکسی سیلین در بیمارانی که به آموکسی سیلین یا سایر آنتی بیوتیک های مشابه ( پنی سیلین ها و سفالوسپورین ها) حساسیت دارند، ممنوع می باشد.
2. مصرف آموکسی سیلین در بیماران دارای مونونوکلئوز منع مصرف دارد.

قبل از مصرف آموکسی سیلین اگر شرایط یا بیماری های زیر را دارید، پزشک را مطلع کنید:

• بارداری
• شیردهی
• آسم
• بیماری کبدی
• بیماری کلیوی
• بیماری خونریزی و مشکلات لخته خون
• لوسمی لنفاتیک مزمن
• فنیل کتونوری
• بیماری‌های گوارشی به ویژه کولیت وابسته به آنتی بیوتیک

تداخل دارویی آموکسی سیلین

تداخلات دارویی آموکسی سیلین با سایر داروها ممکن است عملکرد و تاثیر داروها را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آنها شود.برخی از داروهایی که با داروی آموکسی سیلین تداخل دارند، عبارتند از:

• داروهای آنتی‌بیوتیک‌ها 
• رقیق‌کننده‌های خون 
• داروهای ضدبارداری خوراکی
• داروهای زخم معده
• واکسن

جدول تداخل دارویی آموکسی سیلین

مصرف بیش از اندازه آموکسی سیلین و اوردوز 

اگر شخصی به خاطر مصرف بیش از اندازه‌ی داروی آموکسیسیلین بیهوش شد یا مشکل تنفسی پیدا کرد سریعا با فوریت‌های پزشکی(115) تماس بگیرید. علائم دیگر اوردوز ممکن است استفراغ شدید، اسهال مداوم، کاهش شدید میزان ادرار یا تشنج باشد.

فراموش کردن مصرف یک نوبت آموکسی سیلین

اگر یکی از نوبت‌های مصرف دارو آموکسیسیلین را فراموش کرده‌اید، در اولین فرصت آن را مصرف کنید. اما اگر نزدیک به مصرف دوز بعدی به‌یاد آوردید که دارو را مصرف نکرده‌اید، نیازی به مصرف دو برابر داروی آموکسیسیلین نیست و کافی‌ست فقط دوز مقرر را مصرف کنید.

شرایط نگهداری از داروی آموکسی سیلین

• داروی آموکسی سیلین را دور از دسترس کودکان نگه دارید.
• دارو را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه دارید.
•  سوسپانسیون آموکسی سیلین پس از تهیه، حداکثر تا ۱۴ روز در یخچال می‌توان نگهداری کرد

اطلاعات تخصصی درباره آموکسی سیلین

اسامی تجاری آموکسی سیلین موجود در ایران

• کوآموکسی کلاو
• آمپی سیلین
• کوآموکسی کلاو
• آمپی سیلین-سولباکتام
• کلوگزاسیلین

سخن آخر

آموکسی سیلین دارو ضدباکتری است که برای درمان عفونت های باکتریایی مانند عفونت قفسه سینه و سینوس، عفونت ادراری و برخی عفونت های دندانی تجویز می شود و با عوارضی چون خستگی، اسهال، تهوع همراه است. این دارو با داروهای آنتی بیوتیک (آزیترومایسینکلاریترومایسین)، واکسن و داروهای  ضدبارداری خوراکی تداخل دارویی دارد. در مطلبی به معرفی قرص آزیترومایسین چیست؟ موارد مصرف و عوارض و قرص کلاریترومایسین؛ معرفی، کاربرد و عوارض کلاریترومایسین پرداختیم که در صورت تمایل می توانید مطالعه کنید. اگر درباره آموکسی سیلین، نحوه مصرف، عوارض و تداخل دارویی آن سوالی دارید در قسمت نظرات سؤال خود را مطرح کنید و یا تجربه خود را از مصرف این دارو با سایر مخاطبان به اشتراک بگذارید.