نگرانی‌ از ازدواج‌های زیر ۲۰ ساله‌ها

درحالی که مجلس شورای اسلامی در موادی از طرح «جمعیت و تعالی خانواده» برای تشویق دختران و پسران به ازدواج در سنین کمتر از ۲۰ و ۲۴ سال «تسهیلاتی» را مورد پیش‌بینی قرار داده است، دستیار حقوق شهروندی معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری معتقد است که هر چند ماهیت و اهداف این طرح حمایت از "کودک همسری" نیست و هدفش تسهیل امر ازدواج و حصول رشد جمعیت است، اما این مقرره دارای اشکالاتی است. تعیین حداکثر سن ۲۰ و ۲۴ سال برای ارائه تسهیلات، ممکن است عملاً در مواردی منجر به فرهنگ‌سازی ازدواج زود هنگام در مراحل کودکی شود.

شهناز سجادی در مورد طرح "جمعیت و تعالی خانواده" بیان کرد: این طرح در دوره نهم مجلس شورای اسلامی با هدف تشویق به ازدواج و رشد جمعیت مطرح شد، اما عمر مجلس نهم یاری نکرد و در این دوره مجدداً این طرح در کمیسیون فرهنگی مطرح شده است.

بنابر اظهارات سجادی مواد مورد بحث از طرح "جمعیت و تعالی خانواده"، از دو جهت "تشویق جوانان به ازدواج " و "تعیین حداکثر سن مشمول تشویق" قابل بررسی است به طوریکه از نظر تشویق به ازدواج، اقدامی ضروری و مناسب ولی ناکافی است، اما تعیین حداکثر سن ۲۰ و ۲۴ سال برای ارائه تسهیلات، ممکن است عملاً در مواردی منجر به فرهنگ‌سازی ازدواج زود هنگام در مراحل کودکی شود. چه بسا پدرانی که به دلیل شرایط اعتیاد و فقر برای گرفتن این تسهیلات به ازدواج اجباری زودهنگام فرزندان خود وسوسه شوند. همچنین به لحاظ اختیارات ولایت بر فرزندان تا ۱۸ سالگی، جهت دریافت این تسهیلات مالی به نام فرزند، به کام خود بهره‌مند شوند.

دستیار حقوق شهروندی معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری ادامه داد: در این صورت احتمال دارد در آینده هم به تعداد "کودک همسران" افزوده شود و هم تسهیلات به کام ولی قهری نالایق شود. از سوی دیگر همچنین این مقرره برخلاف اصل عدالت اجتماعی است، زیرا بسیاری از جوانان بالای ۲۰ و ۲۴ سال از دایره و شمول این تسهیلات خارج هستند.

او با بیان اینکه در حال حاضر مشکلات معیشتی، اشتغال و مسکن موجود در جامعه، مانع ازدواج جوانان شده است، تاکید کرد: اگر برای جوانان تسهیلاتی در امر مسکن و اشتغال توسط دولت و نهادها اتفاق بیفتد و از طرف دیگر خانواده‌های دختران نسبت به حواشی غیر ضروری ازدواج سخت‌گیری نکنند، خانواده پسران برای امر ازدواج حتی الامکان حمایت مالی کنند و دختران و پسران نیز از شروع ساده و محدود در اوایل زندگی مشترک نهراسند، مشکلات ازدواج جوانان کاهش می‌یابد و اقبال و تمایل جوانان به خصوص پسران در امر ضروری ازدواج بیشتر خواهد شد.


دستیار حقوق شهروندی معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری یکی از موانع اصلی ازدواج جوانان را مشکلات "مالی" دانست و گفت: اصولاً برای جمعیت‌افزایی، اصل تسهیلات و تشویق‌های مالی بسیار موثر است، در همین راستا به نظر می‌رسد اگر دولت موظف شود به طور مشخص موانع ازدواج را برطرف و تسهیلات و تشویق‌هایی مانند افزایش یارانه برای هریک از زوجین، ایجاد سکونت‌گاه‌های موقت متاهلان با تکلیف مشارکت و همکاری بنیاد مستضعفان و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام، برای حداقل سه الی چهار سال اول زندگی زوجین در امر ازدواج جوانان در نظر گیرد، بسیاری از مسائل جوانان برطرف خواهد شد.

به گفته سجادی، برای رشد جمعیت به عنوان استراتژی نظام جمهوری اسلامی، نیاز است که همه نهادها و دستگاه‌ها همکاری کنند، همچنین در امر تولد فرزند نیز تامین اجتماعی از بدو تولد تا پایان تحصیلات نقش موثری دارد.

دستیار حقوق شهروندی معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری معتقد است، بنابراین این طرح زمانی در رویکرد جمعیت‌افزایی توفیق خواهد یافت که بدون در نظر گرفتن سن، از اصل ازدواج و فرزندآوری «همه» جوانان با مکانیزم‌های «تامین اجتماعی» حمایت به عمل آید.