اختلال عملکرد تیروئید باعث بروز بیماری هایی هم چون کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید می شود. نشانه های پرکاری تیروئید بسیار مختلف و متفاوت می باشند که گاه ممکن است با علائم دیگر بیماری ها اشتباه گرفته شود. غده تیروئید در جلوی گردن شما وجود دارد. هورمون های آزاد شده توسط تیروئید تقریبا بر تمام بخش های بدن شما از ذهن تا پوست و ماهیچه های شما تاثیر می گذارند. آن ها نقش مهمی در کنترل نحوه استفاده بدن شما از انرژی که فرآیند سوخت و ساز نامیده می شود دارند. شامل نحوه ضربان قلب شما و سوزاندن کالری ها توسط بدن می باشد. زنان نسبت به مردان ۵ تا ده برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به پرکاری تیروئید قرار دارند.
شناسایی علائم پرکاری تیروئید
رایج ترین دلیل پرکاری تیروئید شرایط خود ایمنی می باشد. سیستم ایمنی بدن یک پادتن ایجاد می کند که باعث می شود غده تیروئید مقدار زیادی هورمون تیروئید ایجاد کند. این اختلال بیشتر در زنان رایج است و معمولا بر زنان جوان تاثیر می گذارد. علت دیگر آن تورم غده تیروئید می باشد. یک ویروس یا مشکلی که سیستم ایمنی بدن باعث می شود غده تیروئید ورم کند و هورمون تیروئید را وارد جریان خون کند. یک یا چند توده می توانند در غده تیروئید شما رشد کنند، به تدریج فعالیت غده افزایش می یابد و مقدار هورمون تیروئید در خون شما زیاد می شود. اگر شما بخورید، بنوشید و یا در معرض موادی که دارای ید زیاد می باشد قرار بگیرید ممکن است به پرکاری تیروئید مبتلا شوید. ید توسط بدن برای تولید هورمون تیروئید مورد استفاده قرار می گیرد. مصرف زیاد داروهای هورمون تیروئید ممکن است باعث ویرانی غده تیروئید شود و بیماری پرکاری تیروئید را ایجاد کند. اگر استفاده از داروهای جایگزین هورمون تیروئید تجویز شده است هرگز از دوز اضافه استفاده نکنید، حتی اگر مصرف یک دوز را فراموش کردید بدون مشورت پزشک از دو دوز همزمان استفاده نکنید.
رایج ترین نشانه های پرکاری تیروئید
علائم پرکاری تیروئید ممکن است ناشناخته باشند و اغلب با دیگر بیماری ها و شرایط اشتباه گرفته شوند اگر نوع خفیف اختلال پرکاری تیروئید را دارید، ممکن است متوجه نشانه های زیر نشوید. نشانه های پرکاری تیروئید در اغلب افراد مسن حساس تر می باشند. اگرچه، تیروئید پرکار اغلب ممکن است باعث ایجاد ناراحتی و یا حتی عدم توانایی در انجام کارهای روزانه شود. در اکثر افراد که تیروئید پرکار دارند غده تیروئید بزرگ می شود. ممکن است در جلوی گلوی خود ورم را احساس کنید. گاهی اوقات دکتر قادر به تشخیص بزرگ شدن تیروئید باشد.
دیگر نشانه های پرکاری تیروئید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اضطراب، عصبانیت و کج خلقی
- اغلب حرکات شکمی شل
- اختلال در خواب
- دوتایی شدن دید
- برآمدگی یا بیرون زدگی چشم ها
- تغییر در موها شامل شکنندگی موها، نازک شدن و یا ریزش مو
- ضربان قلب نامنظم بویژه در افراد مسن
- تغییر در چرخه قاعدگی زنان شامل خونریزی کمتر و دوره های کوتاه تر
- ضعف ماهیچه بویژه در ران ها و بازوها
- رشد سریع ناخن
- ضربان قلب سریع، معمولا ۱۰۰ بار در هر دقیقه
- لرزش دستان
- عرق کردن
- نازک شدن پوست
- کاهش وزن با وجود افزایش اشتها
- سرگیجه
- تنگی نفس
- از دست دادن هوشیاری
- اختلال در تمرکز کردن
- افزایش سایز سینه در مردان
اگر هر یک از نشانه های پرکاری تیروئید که در بالا گفته شد را مشاهده کردید با پزشک خود تماس بگیرید. به این نشانه ها توجه کنید، زیرا ممکن است دیگر شرایط پزشکی و اختلالات که شامل اضطراب و تومور در غده فوق کلیوی می باشند را ایجاد کنند.
تشخیص پرکاری تیروئید
تست خون می تواند پرکاری تیروئید را تشخیص دهد. تست های خون شامل تست هورمون تحریک کننده هورمون تیروئید می باشند. هورمونی است که توسط غده هیپوفیز آزاد می شود تا تیروئید را تحریک کند و هورمون تیروئید بسازد. دیگر تست ها شامل ارزیابی سطح هورمون تیروئید و پادتن تحریک کننده تیروئید می باشد. اگر نتایج تست های شما غیر طبیعی باشند پزشک شما ممکن است آزمایش های زیر را تجویز کند:
- سونوگرافی تیروئید برای بررسی تورم
- آزمون مصرف ید برای بررسی جذب ید
- اسکن تیروئید برای بررسی اینکه ید در کدام قسمت تیروئید وجود دارد
درمان پرکاری تیروئید
روش های درمانی زیادی برای این بیماری وجود دارد که بهترین روش درمان می تواند با توجه به سن، وضعیت جسمی، ترجیح شخصی، علت اصلی پرکاری تیروئید و شدت اختلال انجام گیرد، درمان های احتمالی آن می توانند شامل موارد زیر باشند :ید رادیو اکتیو : در این روش دارو از طریق دهان و توسط غده تیروئید جذب می شود و در نتیجه موجب کوچکتر شدن غده خواهد شد و علائم معمولی طی چند هفته رفع می شوند، همچنین ید رادیو اکتیو نیز در طی چند هفته یا چند ماه از بدن ناپدید خواهند شد.
استفاده از این روش درمانی در نهایت موجب کند شدن فعالیت تیروئید شده و حتی می تواند آن را کم تحرک یا کم کار کند به طوری که به عنوان کم کاری تیروئید درنظر گرفته می شود، از این رو ممکن است نیاز به مصرف دارو به منظور جایگزین تیروکسین داشته باشید.
دارو های ضد تیروئید : مصرف این دارو از طریق جلوگیری از تولید هورمون اضافی توسط غده تیروئید می تواند پرکاری تیروئید را کاهش دهد؛ با مصرف دارو های متیمازول و پروپیلیتی اوریلاسیل، علائم بیماری چند هفته تا چند ماه بعد از مصرف داروها برطرف می شود. درمان با دارو های ضد تیروئید معمولا حداقل یک سال و یا حتی بیشتر به طول می انجامد.
مصرف این دارو ها در بعضی افراد می تواند به طور کامل علائم بیماری را رفع کند، اما در برخی دیگر امکان بازگشت بیماری وجود دارد. همچنین مصرف این دارو ها می توانند آسیب جدی به کبد وارد نمایند به طوری که حتی منجر به مرگ بیمار می شود.
خطر استفاده از پروپیلیتی اوریلاسیل برای کبد بسیار شدید است از این رو فقط در مواقع عدم تحمل بیمار در مصرف داروی متیمازول می توان از این دارو استفاده کرد.
مسدود کننده های بتا : این دارو ها اغلب برای درمان فشار خون بالا استفاده می شوند و تاثیری در میزان تیروئید ندارند ولی قادر خواهند بود برخی علائم پرکاری تیروئید همچون تپش قلب، ضربان سریع و لرزش را کاهش دهند.
از این رو پزشک ممکن است تا وقتی که تیروئید به حد طبیعی برسد به منظور ایجاد احساس بهتر در بیمار تجویز این دارو را نماید. افراد مبتلا به آسم نباید از این دارو ها مصرف نمایند، از عوارض جانبی مصرف دارو برای این افراد؛ احساس خستگی و اختلال عملکرد جنسی می باشد.
جراحی (تیروئیدکتومی) : استفاده از این روش در موارد معدودی انجام می گیرد و در صورتی که شخص بیمار باردار بوده و تحمل مصرف دارو های ضد تیروئید را نداشته باشد، همچنین نمی تواند یا نمیخواهد که از دارو های رادیو اکتیو استفاده نماید، باید از این روش استفاده شود.
در روش جراحی، پزشک غده تیروئید را از بین خواهد برد، اما انجام جراحی می تواند با خطراتی همچون آسیب به تار های صوتی و نیز آسیب غدد پارا تیروئید که مسوولیت کنترل سطح کلسیم بدن را بر عهده دارند، همراه است.
ضمن اینکه بیمار باید تا پایان عمر خود به لووتیروکسین به منظور تامین مقادیر طبیعی هورمون کلسیم نیاز دارد و نیز با از بین رفتن غدد پاراتیروئید شخص برای طبیعی نگه داشتن کلسیم خون نیاز به مصرف کلسیم پیدا می کند.
