البرز| باغشهر سبز دیروز، شهر خاکستری امروز
پیمان بضاعتیپور، رئیس سازمان سیما و منظر و فضای سبز شهرداری کرج، در پاسخ به این سؤال که چرا در برخی مناطق فضای سبز بیشتر و در برخی مناطق پایین است، گفت: برخورداری از فضای سبز مناسب حق تمامی شهروندان است و مدیریت شهری در توزیع این سرانه هیچ تبعیضی بین ساکنان مناطق مختلف قائل نمیشود. ولی در این فرآیند محدویتهای موجود را نمیتوان نادیده گرفت. کمبود فضای سبز در مناطق کم برخوردار به این دلیل است که بیشتر بافت این مناطق، مسکونی بوده و فضای خالی به‌ندرت پیدا میشود. همچنین ساختوساز غیرمجاز مسیر توسعه فضای سبز را دشوار میکند.
توسعه کمربند سبز کرج، بازگشت به هویت باغشهری
کمربند سبز یکی از راهکارهای جلوگیری از ورود گردوغبار به شهر است که در حاشیه شهرها با استفاده از پوشش گونههای گیاهی سازگار، ماندگار و مناسب با شرایط اقلیمی هر شهر شکل میگیرد. در این کمربندهای سبز انواع مجموعههای فضای سبز تفریحی، ورزشی و گردشگری ایجاد میشود.
طی چند سال اخیر مدیریت شهری کرج در احیا و توسعه فضای سبز عملکرد مناسبی داشته و طرحهای مختلفی را اجرا کرده است که کمربند سبز یکی از آنهاست. پروژه کمربند سبز که از اواخر سال 1392 به همت مدیریت شهرداری کرج کلید خورد، مسیر قسمتهای شمالی کرج واقع در کوههای عظیمیه، همچنین محدوه شمالی مناطق 6 و 7 کرج را در برمی‌گیرد. در حال حاضر کرج دو هزار و 200 هکتار کمربند سبز دارد که در ارتفاعات بیجی، کلاک، باغستان، چنارک، کوه نور، تپههای اسلامآباد و منطقه حصار گستره شده است. طبق گفته رئیس سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری کرج، با پیگیری و رایزنیهای انجام‌شده 300 هکتار دیگر به کمربند سبز کرج اضافه میشود.
علیاصغر کمالی زاده شهردار کرج با تأکید بر توسعه و افزایش سرانه فضای سبز کرج به سابقه باغشهری این کلان‌شهر درگذشته اشاره کرد و گفت: احیای فضای سبز و توسعه کمربند سبز شهری کرج به صورتی که فاصله کرج امروز با باغشهر دوران گذشته را کم کند، بسیار مهم و ضروری است.
تلاش برای احیای باغ سیب
باغ سیب کرج که از گنجینههای ژنتیکی - گیاهی و یکی از بزرگترین سرمایههای زیست‌محیطی و از جاذبههای گردشگری این شهر است، به دوره پهلوی بازمی‌گردد و جزئی از محوطه تاریخی کاخ مروارید در مهرشهر به شمار میآید. این باغ که به باغ سیب شمس یا باغ مهرشهر مشهور است، دارای 340 هکتار مساحت است. این باغ سالها در اختیار بنیاد مستضعفان بود؛ اما اسفندماه سال 1395 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. قطع هزاران اصله درخت این باغ در سالهای نه‌چندان دور تا تلاش برای خروجش از فهرست آثار ملی حاشیههایی بود که طی سالهای اخیر تهدید باغ را به همراه داشت.
رحیم خستو، سخنگوی شورای شهر کرج، با تأکید بر اینکه احیای باغ طی سالهای گذشته مورد غفلت واقع‌شده است، گفت: طی چهار سال اخیر روند احیای باغ سیب کرج جدی گرفته‌شده و احیای 272 هکتار آن آغازشده است. طبق آمار ارائه‌شده از سوی اداره نظارت، حفظ و نگهداری فضای سبز شهرداری کرج 43 هکتار از باغ در بازه زمانی سالهای 94 تا 95 احیاشده است و 34 هکتار دیگر باغ نیز در سالهای 95 و 96 احیاشده است.
عضو شورای شهر کرج با اشاره به اینکه 88 هکتار دیگر باغ از سال گذشته تاکنون احیاشده است، گفت: در این بازه زمانی درختان سیب، گردو، به انگور و گلابی مورد رسیدگی واقع‌شده و اقدامات لازم برای احیا انجام‌شده است.
همچنین محمد سعیدی کیا، رئیس بنیاد مستضعفان در مورد آخرین وضعیت باغ سیب کرج اظهار داشت: باغ سیب کرج در حال حاضر در شرایط بسیار خوبی قرار دارد. سیستم آبیاری قطرهای در این باغ اجراشده است و در سطح باغ در حال کار است. رئیس بنیاد مستضعفان با بیان اینکه این باغ در حال حاضر هیچ مشکلی ندارد، بیان کرد: درختهای 50 ساله باغ سیب واکاری شده و به‌جای آنها درختهای جدید کاشته شده است.
حفظ گنجینه تاریخی باغ سیب مهرشهر کرج بهعنوان یکی از نمادهای فضای سبز علاوه بر کاهش آلودگی هوای شهرستان کرج و افزایش سرانه فضای سبز این شهرستان توجیه اقتصادی نیز دارد.
توجه به فضای سبز کرج یک ضرورت است
فضای سبز بهعنوان جز ضروری و لاینفک پیکره شهرها در عملکرد آنها نقش اساسی دارد و کمبود آن میتواند اختلالات جدی در حیات شهرها به وجود آورد. از طرفی محیط‌زیست و حق استفاده از آن متعلق به تمام نسلها و به‌ویژه نسل آینده است.
مسئله توجه به فضای سبز شهری کرج تا جایی ضرورت دارد که در صورت عدم توجه به آن تبدیل به بحرانی میشود که عواقب آن صدمات جبرانناپذیری را بر چرخه محیط‌زیست و سلامتی افراد جامعه این کلان‌شهر وارد میکند. عدم تناسب استانداردهای فضای سبز عمومی با جمعیت شهر کرج و تخریب بخش عمدهای از باغها و محیطهای سبز به بهانه ساختوساز، محیط‌زیست کرج را با چالش جدی روبهرو ساخته است؛ بنابراین برای حفظ و نگهداری سیما و منظر فضای سبز و درختان شهر کرج و جبران کمبود سرانه فضای سبز، تدوین چشماندازها و برنامهریزیهای میان‌مدت و بلندمدت توسط شهرداریها و مسئولین امر ضروری است. اجرای برنامههایی نظیر پویش کاشت درخت، ایجاد پارکهای منطقهای و محلی، برگزاری دورههای آموزشی همگانی حفاظت از محیط‌زیست و ترغیب مشارکتهای مردمی در زمینه بهسازی فضای سبز، برگزاری نمایشگاههای گل و گیاه و بسیاری از راهکارهای مفید دیگر میتواند زمینهای را برای حفاظت از فضای سبز شهری و احیای هویت باغشهری شهرستان کرج فراهم آورد.