زیارت عاشورا خود منشوری است که از هر جهت نوری از آن جلوه گر است چرا که این صحیفه بهانه‌ای است برای بیان مختصر، امّا کامل از اسلام شناسی، معرفت‌شناسی، امام شناسی، جامعه شناسی و انسان شناسی. در این ایام می‌طلبد اندیشمندان به مدد اعتقادات راستین و فضیلت مدار مؤمنان بیایند و با تبیین صحیح اعتقادات اسلامی مردم را با عشق و معرفت بیشتر نسبت به ساحت مقدس پیامبر اعظم (ص) و اهل بیت (ع) آشنا کنند.
بر همین اساس حجت الاسلام والمسلمین سید محمدباقر علم الهدی استاد حوزه علمیه تهران از رهگذر شرح و تفسیر زیارت عاشورا، زوایای پنهانی که در این زیارت نامه قدسی نهفته است را در ایام ماه محرم مطرح و مطالب آن تقدیم مخاطبان می‌شود:
زیارت به معنای ملاقات رفتن و دیدار کردن است. زیارت‌های گوناگونی در کتب ادعیه بیان شده تا از رهگذر این زیارت، امکان عشق و ارتباط‌گیری هر چه بیشتر با اهل بیت (ع) فراهم شود. بین زیارت و دعا تفاوت وجود دارد چرا که انسان در دعا از خداوند خواسته خود را طلب می‌کند و با پروردگار نجوا دارد، اما در زیارت آدمی با کسی غیر خداوند روبرو است. برای همین بخشی از کتاب مفاتیح‌الجنان اختصاص به دعا و قسمتی نیز مربوط به زیارات می‌شود.
همه زیارت‌ها مانند زیارت قبور والدین از ناحیه خداوند متعال توصیه و دستور داده شده است برای همین ما مسلمانان خود را ملزم به انجام آن می‌دانیم.
زیارت اهل بیت (ع) به دو صورت خوانده می‌شود نخست زیارت مطلقه است که زائر می‌تواند آن را در هر زمان و مکانی قرائت کند و صورت دیگر مربوط به زیارت موقته می‌شود که در این نوع زیارت زائر در زمان و مکان خاصی این زیارت را به جای می‌آورد. برای مثال زیارت جامعه کبیره مطلق است و ما می‌توانیم به نیت اهل بیت (ع) در هر زمان و مکانی بخوانیم یا زیارت عرفه و عاشورا نیز از جمله زیارت موقته به شمار می‌رود.
قرائت زیارت عاشورا فواید فراوانی دارد به گونه‌ای که وقتی انسان این زیارت را در جوار مرقد مطهر امام حسین (ع) قرائت می‌کند از لهو و لعب و غیر جدا می‌شود و یک ارتباط ملکوتی با مزور برقرار می‌کند.
قرائت زیارت عاشورا فواید فراوانی دارد به گونه‌ای که وقتی انسان این زیارت را در جوار مرقد مطهر امام حسین (ع) قرائت می‌کند از لهو و لعب و غیر جدا می‌شود و یک ارتباط ملکوتی با مزور برقرار می‌کند
فایده دیگر این زیارت وفای به عهد است. امام رضا (ع) فرمودند: هر امامی به گردن شیعیان خود عهدی دارد که وفای به عهد وقتی به اتمام می‌رسد که شیعیان به زیارت قبر ایشان بروند.
از فواید دیگر این زیارت دریافت شفاعت است، طبق صریح روایات؛ هر کسی که از روی میل و رغبت به زیارت امام برود ایشان شفاعت خود را در قیامت نصیب او خواهد کرد، وقتی انسان در زیارت به محضر مزور می‌رسد امام که حجت خدا است و بر اساس دیدگاه شیعه زنده است زائر را می‌بیند.
برای همین وقتی انسان به محضر امام معصوم، چون امام حسین (ع) شرفیاب می‌شود خود را در محضر ایشان می‌بیند و نقشه زندگی خود را در محضر حضرت تنظیم می‌کند؛ بنابراین زیارت یک فرصت بسیار ارزشمند است تا انسان‌ها بتوانند با بهره‌گیری از برنامه‌ریزی ارزشی زندگی آینده خود را در مسیر درست تنظیم کنند.
همچنین وعده‌های پنهانی که انسان با حجت خدا می‌بندد و قول و قرار‌هایی که با امام معصوم می‌گذارد همه جنبه‌های تربیتی و معنوی دارد.
یکی دیگر از فواید زیارت غفران گناهان و ذنوب است. در روایت تاکید شده اگر کسی امام حسین (ع) را با معرفت زیارت کند همه گناهان آینده و گذشته او بخشیده می‌شود؛ مقصود از این کلام آن است که اگر انسان با معرفت امام معصومی را زیارت کند دیگر به سراغ انجام هیچ گناهی نمی‌رود چرا که امام را هادی، راهبر و فرستاده الهی و اطاعت از ایشان را برخود واجب می‌داند.
شفاعت امام حسین (ع) کارسازترین عنصر حیات است. بر این اساس فایده دیگری که برای زیارت ذکر شده نه اینکه تنها خود زائر مورد شفاعت قرار گیرد بلکه به او مقام شفاعت نیز عطا می‌شود و می‌تواند در قیامت شفاعت کننده باشد.
از دیگر فواید زیارت فایده دنیوی است که شامل طولانی شدن عمر، افزایش رزق و برکت، داشتن زندگی با سعادت دنیوی و … می‌شود.
زیارت آدابی دارد که باید زائر آن را رعایت کند. امام علی (ع) می‌فرمایند هر چیزی نیاز به عقلی دارد و عقل نیازمند ادب است؛ بعضاً زائر هنگام زیارت کار‌هایی انجام می‌دهد که با آداب زیارت منافات دارد برای مثال انسان هنگام زیارت نباید دیگر زائران را اذیت کند برای اینکه دستش به ضریح برسد.
غسل کردن، لباس پاکیزه پوشیدن و با خضوع گام برداشتن از جمله آداب زیارت به شمار می‌رود و از مهمترین فلسفه‌های غسل زیارت جدا شدن از گناه و آلودگی‌های روحی و باطنی است.
