در روز‌های پایانی انتشار سریال‌هایی، چون «می‌خواهم زنده بمانم»، «دراکولا» و «ملکه گدایان»؛ زمانی که «مردم معمولی» رامبد جوان کم‌رمق‌تر از حتی اولین روز‌های انتشارش عمل می‌کند؛ و البته در بحبوحه تنش‌ها و درگیری‌ها و جنجال‌های سریال «زخم کاری» که این سریال را به یکی از پربیننده‌ترین سریال‌های شبکه نمایش خانگی تبدیل کرده‌اند. «قبله عالم» در چنین فضایی کار دشواری برای موفقیت پیش‌رو دارد.
قبله عالم در فیلیمو
«قبله عالم» حامد محمدی یک مجموعه کمدی است که به اتفاقات تاریخی دوران ناصرالدین‌شاه می‌پردازد. یکی از سه سریالی که به‌طور جالب و عجیبی مقطع تاریخی قاجاریه و معروف‌ترین پادشاه این خاندان را برای روایت داستان‌شان انتخاب کرده‌اند.
در خلاصه داستان این سریال آمده است که «ناصرالدین‌شاه ملقب به قبله عالم در آرزوی دست‌یافتن به اکسیر آب حیات است. اکسیر توسط طبیب مخصوص تهیه می‌شود، اما با نوشیدن آن حوادثی پدید می‌آید که دستمایه سریال کمدی-فانتزی قبله عالم است».
بازیگران عجیب
یکی از جذابیت‌های مهم سریال طنز «قبله عالم» که همان‌طور که گفته شد به اتفاقات تاریخی دوران ناصرالدین‌شاه می‌پردازد؛ علاوه بر فضای طنازانه و داستان ظاهرا خنده‌دار این سریال ترکیب بازیگرانش است. بازیگرانی که تاکنون کمتر سابقه حضور در آثار و نقش‌های کمدی- و حتی تاریخی را داشته‌اند. از جمله حامد کمیلی، که تاکنون او را جز در فیلم «پسر آدم، دختر حوا» در آثار کمدی ندیده‌ایم؛ در «قبله عالم» نقش ناصرالدین‌شاه را بازی می‌کند.
دیگر بازیگران «قبله عالم» نیز از طیف بازیگران همیشگی آثار تاریخی سینما و تلویزیون نیستند. شقایق دهقان که در این سریال در نقش مهد علیا حضور دارد، بیشتر بازیگر کمدی‌های روتین شبانه است. مثل هادی کاظمی که او نیز با کارنامه‌ای مشابه نقش ظل‌الدوله را بازی می‌کند. سوگل خلیق نیز در این سریال در نقش انیس‌الدوله جلوی دوربین رفته است.
موفقیت یا شکست؟!
«قبله عالم»، اما به‌رغم تمام امتیازاتی که دارد، در اولین قسمت چندان امیدوارکننده نشان نداده است. البته روشن است که نمی‌توان یک سریال چند قسمتی را تنها بر اساس ارزیابی اولین قسمتش نقد کرد. اما نگاهی گذرا بر اولین قسمت «قبله عالم» به‌عنوان اولین سریال کارنامه حامد محمدی حکایت از این می‌کند که این سریال نیز تمام ویژگی‌های آثار دیگر حامد محمدی را دارد- و همین نیز اصلی‌ترین مانع امیدواری به «قبله عالم» می‌شود.
حامد محمدی چه در «اکسیدان»، چه در «چهار انگشت» و چه در دیگر آثاری که از او دیده‌ایم، سینماگری دلبسته ایده‌های اولیه‌اش جلوه کرده است. فیلمسازی که بیشتر به خاطر یک دگمه (که تاکنون بیشتر یک ایده تابوشکنانه جنجالی بوده) کت می‌دوزد- و همین هم باعث می‌شود آن کت در نهایت چندان خوش‌دوخت و خوش‌قواره از کار نیاید.
در اولین قسمت «قبله عالم» هم همین آسیب به خوبی قابل مشاهده است. موضوعی که باعث شده آغازین قسمت این سریال چندان نویدبخش عمل نکند- و این را در واکنش‌های مخاطبانی می‌توان دید که به امید تماشای یک سریال تابوشکن کمیک سراغ «قبله عالم» رفته‌اند و در پایان جز چند دیالوگ شبه‌جسورانه عایدی دیگری به دست نیاورده‌اند.
صف ناصرالدین‌شاه‌ها در شبکه نمایش خانگی!
«قبله عالم»، اما همان‌طور که گفته شد، یکی از چند سریالی است که در ماه‌های اخیر درباره ناصرالدین‌شاه جلوی دوربین رفته. اتفاقی که کمبود آینده‌نگری و برنامه‌ریزی در اکوسیستم شبکه نمایش خانگی را به بهترین شکلی پیش چشم آورده و برجسته می‌کند.
«جیران» حسن فتحی دیگر سریالی است که به حوادث پیرامون ناصرالدین‌شاه می‌پردازد. جدیدترین سریال کارگردانی که پیشتر با سریال «شهرزاد» به نقطه اوجی تا حدی غیرقابل دسترسی و تکرار در شبکه نمایش خانگی دست یافته است. البته این موضوع به معنای نمره قطعی قبولی سریال «جیران» نیست، کما اینکه همین کارگردان همین چندماه پیش با ماجرا‌های «مست عشق» یکی از ناکام‌ترین مقاطع کاری‌اش را تجربه کرد.
داستان سریال «جیران» از مرگ امیرکبیر و آشنایی ناصرالدین‌شاه با جیران آغاز می‌شود و تا حدود ۶ سال از زندگی ناصرالدین‌شاه و جیران را دربرمی‌گیرد. قصه‌ای تاریخی با تمرکز بر معروف‌ترین پادشاه قاجار- که شاید کنجکاوی‌برانگیزترین جنبه‌اش بازیگر نقش ناصرالدین‌شاه باشد که با تمام بازیگرانی که این نقش را ایفا کرده‌اند، متفاوت است. در «جیران» حسن فتحی نقش ناصرالدین‌شاه را بهرام رادان ایفا می‌کند- که در تمام سال‌های فعالیتش کمتر در نقش‌های تاریخی ظاهر شده. موضوعی که باعث می‌شود حضورش در این سریال بدل به رخدادی جذاب و کنجکاوی‌برانگیز شود- که این بازیگر زمانی محبوب در این سریال چه خواهد کرد؟!
ظاهرا ناصرالدین‌شاه در سریال «آهوی من مارال» نیز نقش مهمی دارد. سریالی به کارگردانی مهرداد غفارزاده که روایتی دیگر است از زندگی و عشق‌های ناصرالدین‌شاه- که این‌بار این پادشاه قدر قدرت را حسن معجونی بازی کرده است.
«آهوی من مارال» که به عشق ناصرالدین‌شاه و مارال می‌پردازد- که ظاهرا یکی از معشوقه‌های شاه است؛ به روایت روابط عمومی این سریال داستانی است درباره ناصرالدین‌شاه- که دست به ماشه برده تا آهویی صید کند، اما آهو چشمی، چون باد از راه رسیده و، چون برق می‌گذرد و به دنبالش حال سلطان صاحبقران دگرگون می‌شود. «جیران» و «آهوی من مارال» نیز گفته می‌شود که در سال ۱۴۰۰ عرضه خواهند شد.
همه ناصرالدین‌شاه‌ها
با اینکه نقش ناصرالدین‌شاه را در سه سریال جدید شبکه نمایش خانگی بازیگرانی، چون بهرام رادان، حامد کمیلی و البته حسن معجونی بازی می‌کنند (که البته این آخری با توجه به کارنامه تئاتری‌اش جایگاه و موقعیت متفاوتی دارد)؛ اما مخاطبان سینما و تلویزیون فراموش نکرده‌اند که پیشتر چه بازیگرانی نقش این پادشاه قدرتمند را ایفا کرده‌اند.
شاید بتوان زنده‌یاد جمشید مشایخی را اولین ناصرالدین‌شاه تلویزیون و سینمای ایران نامید. بازیگر بزرگ و معتبری که در «سلطان صاحبقران» علی حاتمی تصویری ماندگار از این پادشاه دوران قاجار خلق کرد.
علی حاتمی البته در یکی دیگر از آثارش نیز دست به خلق ناصرالدین‌شاه زد. این‌بار این اتفاق در فیلم «کمال‌الملک» رخ داد- که بازیگر این نقش کسی نبود مگر زنده‌یاد عزت‌الله انتظامی. بازیگری که بعدتر در فیلم «ناصرالدین‌شاه آکتور سینما» ساخته محسن مخملباف نیز یک‌بار دیگر این نقش را ایفا کرد.
البته به جز عزت‌الله انتظامی که با دوبار ایفای نقش ناصرالدین‌شاه نقش مهمی در شکل‌دادن به سیمای این پادشاه در حافظه تصویری مردم ایران دارد؛ باید به ایرج راد هم اشاره کرد- که او هم دوبار این نقش را ایفا کرده است. اول‌بار در سریال «امیرکبیر» سعید نیکپور در اواخر دهه ۶۰؛ و دیگر بار نیز در سریال «سال‌های مشروطه» به کارگردانی محمدرضا ورزی.
واکنش‌های مردمی
انتشار اولین قسمت سریال «قبله عالم» بازتاب زیادی در فضای مجازی داشته. با این حال نکته مهم اینکه بیشتر واکنش‌ها منفی هستند- و البته بسیاری نیز پیش‌بینی کرده‌اند که این سریال در قسمت‌های آینده با ممیزی و سانسور ساترا مواجه خواهد شد.
مثل کاربری که گفته: «اون که محمدحسین مهدویان بود، با سانسور یه بلایی سرش آوردن که دادش دراومد. حالا چه رسد به حامد محمدی و قبله عالم- که فقط خدا باید بهشون رحم کنه!».
کاربری دیگر نیز سابقه کارگردان این سریال را مهم‌ترین عامل ممیزی قطعی «قبله عالم» می‌داند: «اکسیدان، چهارانگشت، چپ راست و حالا هم قبله عالم. قشنگ حامد محمدی تنش میخاره برای سانسور و حاشیه!».
مثل کاربری دیگر که می‌گوید: «مثل اینکه سانسور به حامد محمدی کارگردان اکسیدان، چهارانگشت و چپ راست مزه داده و شده پله ترقی‌اش. برای همین هم این‌بار سریال قبله عالم را با موضوع حرمسرا‌های قاجار ساخته- که کارنامه‌اش تکمیل بشه».
