اهمیت استراتژیک و حیاتی پروژه انتقال نفت خام از گوره به جاسک در دوره‌های مختلفی بیان شده اما آنچه به نظر درباره این پروژه مهم ایرانی مغفول مانده، نقش شرکت فولاد مبارکه در اجرای آن است چراکه کلیدی‌ترین عنصر اجرای این پروژه، لوله‌های انتقال نفت است که انتقال این ماده معدنی را ممکن می‌سازد اما از آنجا که نفت خام قابل انتقال با این پروژه جزو نفت‌های ترش(اسیدی به دلیل وجود گوگرد بالا) محسوب می‌شود، تنها امکان استفاده از فولادهای ویژه با آلیاژی خاص وجود دارد که به طور کلی از آن‌ها به عنوان فولادهای API یاد می‌شود.
فولاد مبارکه برای انتقال نفت در شرایط تحریم، از خروج 500 میلیون یورو ارز جلوگیری کرد
در این طرح که تامین مالی دو میلیارد یورویی را به همراه داشته، از تولیدات شرکت فولاد مبارکه استفاده و به همین دلیل علاوه بر صرفه‌جویی ارزی 500 میلیون یورویی، برای 10 هزار نفر به صورت مستقیم و 30 هزار نفر به صورت غیرمستقیم اشتغال‌زایی شده است.
یکی از مزایای راهبردی انتقال نفت از گوره به جاسک کاهش ریسک فروش نفت ناشی از موقعیت جغرافیایی خلیج فارس و تنگه هرمز است که با اجرای این پروژه استمرار صادرات نفت خام تضیمن و با متنوع‌سازی پایانه‌های صادراتی ریسک صادرات نفت کشور کاهش خواهد یافت.
فولاد مبارکه در بین 6 فولادساز برتر جهان قرار گرفت
پس از تحریم‌های ایالات متحده آمریکا علیه ایران، فروش کالاهای مهم و استراتژیک از جمله این نوع فولاد و مشتقات آن نظیر ورق‌های فولادی و... به ایران ممنوع شد و عملا قابلیت اجرایی شدن پروژه انتقال نفت گوره به جاسک از میان رفت.
به بیان دیگر مهمترین طرح ایران از نظر امنیت ملی، اقتصاد و انرژی، تنها با یک ممنوعیت فروش زمین‌گیر شد. در همین زمان بود که شرکت مهندسی و توسعه نفت درصدد بومی‌سازی این محصول استراتژیک برآمد اما از آنجا که ساخت این نوع فولاد تنها از عهده 5 فولادساز برتر و پیشرفته جهانی در حوزه فولاد مانند شرکت‌های پوسکو (کره جنوبی)، دیلینگر (آلمان)، آرسلور میتال (لوکزامبورگ)، بائو استیل (چین) و اُتکال (هند) بر می‌آمد که پس از این 5 فولادساز، شرکت فولاد مبارکه به عنوان ششمین فولادساز دنیا موفق به تولید این نوع تختال خاص شد.
پس از برگزاری جلسات متعدد فنی و آزمایشات مختلف، شرکت فولاد مبارکه برای اولین در ایران موفق شد فولاد مورد نیاز برای آغاز و بهره‌برداری از این پروژه ملی را با کیفیت فوق‌العاده تولید و نام خود را بار دیگر در میان برترین و پیشرفته‌ترین شرکت‌های فولادی جهان مطرح کند.
کیفیت محصولات فولاد مبارکه همتراز استانداردهای جهانی
در همین خصوص علی کلاکی، رئیس بازرسی و حفاظت فنی شرکت مهندسی و توسعه نفت، درباره کیفیت محصولات فولاد مبارکه اظهار کرد: کیفیت محصولات استفاده شده شرکت فولاد مبارکه در پروژه استراتژیک انتقال نفت خام از گوره به جاسک اگر از کیفیت محصولات اروپایی و چینی بالاتر نباشد، کمتر نبوده و همتراز استانداردهای جهانی است.
وی با بیان اینکه تولید این محصول راهبردی توسط فولاد مبارکه به نوعی وابستگی ایجاد شده در این حوزه به کشورهای خارجی را بر طرف کرد، گفت: اگر فولاد مبارکه قادر به تولید این محصول نبود عملا ما امکان اجرای این پروژه را نداشتیم. بنابراین تولید این محصول توسط فولاد مبارکه برای ما بسیار حائز اهمیت است. اکنون اعتماد به نفسی که در مجموعه فولاد مبارکه ایجاد شده است، می‌تواند کشور را از نظر محصولات فولادی اینچنینی در وضعیت مناسبی قرار دهد.
رئیس بازرسی و حفاظت فنی شرکت مهندسی و توسعه نفت ضمن تشکر از پرسنل فولاد مبارکه گفت: می‌توان ادعا کرد با تجربه‌‌ای که اینجا به وجود آمد و با تجهیزات و امکانات موجود بهترین نتیجه را از وضعیت تولید داخل گرفتیم و این بسیار امیدوار کننده است.
تأخیر در اجرای پروژه انتقال نفت به دلیل تحریم‌ها
عباس اکبری محمدی، معاون بهره‌برداری شرکت فولاد مبارکه نیز با اشاره به اهمیت اجرای پروژه انتقال نفت گوره به جاسک گفت: تولید فولاد مورد نیاز این پروژه توسط فولاد مبارکه چنان حائز اهمیت است که علاوه زمینه‌سازی برای اجرای یکی از مهمترین پروژه‌های استراتژیک کشور در فاصله زمانی و کیفیت مناسب، از خروج حداقل 500 میلیون یورو ارز از کشور نیز جلوگیری کرد.
وی با بیان اینکه تامین ورق مورد نیاز برای ساخت لوله‌های انتقال نفت، کلیدی‌ترین اقدام در اجرای این پروژه ملی بود، گفت: پیشتر شرکت نفت برای تامین این ورق اقدام کرده بود که علی‌رغم تامین اعتبار مورد نیاز، طرف‌های خارجی به دلیل تحریم از فروش و تحویل این ورق به ایران خودداری کرده و عملا این پروژه معطل ماند.
توليد 400 هزار تن تختال API شاه‌بيت انتقال نفت گوره به جاسک
معاون بهره‌برداری شرکت فولاد مبارکه گفت: با همتی که در فولاد مبارکه انجام شد، تختال مورد نیاز برای این ورق طراحی و پس از انجام تست‌های مورد نیاز در کارخانه تولید ورق و تبدیل ورق به لوله، فرایند تولید انبوه محصول آغاز شد. در نهایت بیش از 400 هزار تن تختال API مناسب برای محیط گاز ترش به عنوان ماده اولیه و به نوعی قلب تپنده این پروژه تولید شد. بنابراین فولاد مبارکه با تولید این تختال اقدام بسیار مهمی را به انجام رساند.
اکبری محمدی اضافه کرد: باید توجه داشت که حتی در صورت پرداخت این مبلغ هنگفت به شرکت‌های خارجی، به دلیل وضعیت تحریمی ایران ورق یا تختال این حوزه به ایران تحویل داده نمی‌شد.
وی تصریح کرد: در حال حاضر توانمندی تولید تختال‌های گاز ترش وتختال‌های ویژه‌ای که برای خطوط نفت و گاز استفاده می‌شود، صرفا در فولاد مبارکه وجود دارد. تولید چنین محصولاتی به دانش فنی بالا و خط تولید پیشرفته نیاز دارد که هر دو در فولاد مبارکه وجود دارد.
تحقق گام دوم انقلاب با لبیک فولاد مبارکه به رهبر انقلاب
معاون بهره‌برداری شرکت فولاد مبارکه ادامه داد: یکی از دغدغه‌ها و پیگیری‌های مقام معظم رهبری برای پروژه‌های ملی انجام این پروژه در سریع‌ترین زمان بود که با لبیک شرکت فولاد مبارکه پروژه انتقال نفت خام از گوره به جاسک روز پنجشنبه 31 تیرماه 1400 توسط رئیس جمهور محترم افتتاح گردید.
غلامرضا سلیمی، مدیر ناحیه فولادسازی و ریخته‌گری مداوم شرکت فولاد مبارکه با اشاره اهمیت بسیار زیاد پروژه انتقال نفت گوره به جاسک برای کشور اظهار کرد: اگر فولاد مبارکه نبود، امکان اجرای پروژه مهم و استراتژیک انتقال نفت گوره به جاسک به دلیل تحریم‌ها وجود نداشت بنابراین این شرکت آغازگر اجرای این پروژه ملی و استراتژیک بود.
وی با بیان اینکه پیش از تولید این نوع تختال در فولاد مبارکه، تامین ورق‌های مورد نیاز این پروژه تنها از طریق واردات امکان پذیر بود، گفت: از آنجا که ساخت تختال مورد نیاز برای پروژه انتقال نفت گوره به جاسک تختالی ویژه و مناسب برای حمل نفت ترش است، به آلیاژ‌های خاصی نیز برای تولید این محصول نیاز است. این در حالی است که فولاد مبارکه به دلیل تحریم‌ها با مشکل تامین فروآلیاژهای مورد نیاز برای تولید این نوع محصول مواجه بود.
مدیر ناحیه فولادسازی و ریخته‌گری مداوم شرکت فولاد مبارکه خاطرنشان کرد: پروژه انتقال نفت گوره به جاسک یک کار گروهی در سطح ملی بود که فولاد مبارکه با تولید تختال‌های مورد نیاز آن، آغازگر عملیات اجرایی آن محسوب می‌شود.
سلیمی افزود: در ابتدای امر که از فولاد مبارکه برای ساخت این نوع محصول استعلام گرفته شد، این ذهنیت وجود داشت که به دلیل ویژگی این تختال‌ها و نبود قابلیت تولید آن در کشور، فولاد مبارکه نیز احتمالا قادر به تولید این محصول نخواهد بود و این یعنی تمام تناژ مورد نیاز این پروژه باید از خارج وارد می‌شد.
فولاد مبارکه صادرکننده تختال API می‌شود
وی ادامه داد: بنابراین یکی از نکات مثبت تولید این محصول در فولاد مبارکه، جلوگیری از خروج ارز از کشور و نهادینه شدن دانش تولید این گرید فولادی برای اولین بار در ایران است. همچنین باتوجه به تجربه حاصل از تولید این تختال در فولاد مبارکه، قابلیت تولید سایر گریدهای بالاتر تختال های API نیز در این شرکت وجود دارد.
مدیر ناحیه فولادسازی و ریخته‌گری مداوم شرکت فولاد مبارکه با بیان اینکه دانش فنی برای تولید گریدهای API تنها در اختیار کشورهای محدودی است، گفت: با تولید 430 هزار تن تختال ویژه برای پروژه ملی انتقال نفت خام از گوره به جاسک، اکنون این فناوری در ایران نیز وجود دارد. به علاوه نهادینه شدن فناوری تولید این نوع محصول در کشور، باعث افزایش سوددهی برخی شرکت‌های ایرانی و امکان صادرات این محصول به کشورهای مختلف جهان گردید.
امکان تولید گریدهای پیشرفته فولادی توسط معدود فولادسازان جهان
محمد هیزم‌بُر، مدیر متالوژی و روش‌های تولید شرکت فولاد اکسین خوزستان، نیز که مسئولیت نورد تختال‌های تولیدی در شرکت فولاد مبارکه و تولید ورق جهت تولید لوله‌های مورد نیاز برای پروژه مهم انتقال نفت خام از گوره به جاسک را بر عهده داشت، اظهار کرد: فولاد استفاده شده در این پروژه از نظر گرید فولادی جزو فولادهای ویژه (API) محسوب می‌شود که پیشتر از کشورهای اروپایی مانند آلمان و کشورهایی مانند چون کره و چین وارد می‌شد.
وی افزود: تولید این گرید فولادی که جزو گریدهایی با تکنولوژی پیشرفته (High-Tech) محسوب می‌شود در هر شرکت فولادسازی ممکن نیست اما با تلاش‌های متعدد، برای اولین بار در شرکت فولاد مبارکه به تولید شد.
