حجامت یا بادکش یکی از روش‌های شناخته شده در طب سنتی است که از سرزمین‌های چین با نام کوزه اندازی شناخته و استفاده شد. بهره‌گیری از این شیوه درمانی طب سنتی چین در آسیا به طور گسترده صورت گرفت. حجامت یا فنجان گذاری درمانی در درمان بسیاری از بیماری‌ها به خصوص بیماری‌های مزمن مؤثر واقع شده است. این در حالی است که جمعی از انجمن‌های مختلف پزشکی این تأثیرات درمانی را تکذیب و حجامت را رد کرده‌اند.
حجامت چیست؟
یکی از رایج‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمانی در طب سنتی ایران است که از زمان‌های قدیم از آن استفاده می‌شد. در روش حجامت با گرفتن خون از نواحی مختلف بدن می‌توان به درمان بسیاری از بیماری‌ها کمک و از ابتلاء به آن پیشگیری کرد. میزان خون‌گیری در حجامت بستگی به سن و جنس افراد دارد اما آن چه که باید مورد توجه قرار بگیرد، نحوه صحیح خون‌گیری است.
حجامت در اسلام
به عقیده بسیاری، حجامت یکی از راه‌های مؤثر در جهت درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله میگرن‌ها و بیماری‌های پوستی به شمار می‌آید.یکی از مهمترین روایاتی که در زمینه حجامت در منابع معتبر اسلامی ذکر شده و در ذیل آیه یک سوره مبارکه «اسری» در تفسیر المیزان و برخی از تفاسیر دیگر آمده است، حدیث زیر است:
حضرت رسول اکرم (صلی االله علیه و آله و سلم) می‌فرمایند: «در شب معراج، وقتی که به آسمان هفتم صعود کردم، بر هیچ ملکی از ملائک گذر نکردم مگر اینکه گفتند یا محمد حجامت کن و امتت را به حجامت کردن امر بفرما.»
ارزش درمانی و فواید حجامت
گفته می‌شود حجامت در درمان و پیشگیری بسیاری از بیماری‌ها کاربرد دارد: صفرا و سودا را از بین می‌برد و همچنین بیماری‌های مختلف را درمان می‌کند. حجامت از بیماری‌هایی چون تب، بی اشتهایی، کم خونی، ناباروری، گرفتگی بینی، درد دوران قاعدگی، فشار خون بالا، چربی خون، سوءهاضمه، دیابت، میگرن، دردهای عضلانی، بیماری‌های هورمونی و عفونی جلوگیری می‌کند و باعث می‌شود که در درمان این موارد مؤثرتر عمل کند. برای درمان آلرژی‌های مختلف و همچنین اعتیاد به مواد مخدر این شیوه‌های درمانی حجامت بسیار کاربرد دارد. افرادی که دارای انسداد عروق هستند با استفاده از حجامت می‌توانند به درمان آن اقدام کنند. درمان انواع آکنه ها، تب خال‌ها، هموفیلی، آسم، مشکلات گوارشی، اگزما و افسردگی نیز به وسیله حجامت صورت می‌گیرد.
انواع حجامت
در طب سنتی اسلامی حجامت دارای سه نوع است که هر یک از انواع آن، روش‌های مختلفی در استفاده دارند.
- بادکش درمانی خشک، اولین نوع از حجامت است که پزشک، فنجان‌های بامبو یا شیشه‌ای را روی نواحی مختلف پوست قرار می‌دهد و با سرد شدن هوای داخل این محفظه و ایجاد یک منطقه جمع شده خون این حجامت صورت می‌گیرد.
- در نوع دوم حجامت که بادکش درمانی مرطوب است، مکش خون افراد با ایجاد برش‌هایی بر روی خلاءهای ایجاد شده پوستی انجام می‌شود.
- نوع آخر حجامت، بادکش درمانی به کمک آتش است که در این نوع، پزشک با استفاده از پنبه‌های الکلی به این کار می‌پردازد. در این روش احتمال سوختگی پوست وجود دارد.
زمان حجامت
فصل بهار بهترین فصل برای حجامت کردن و مکش خون‌های مضر در بدن انسان است. در این فصل، مواد زائد و سمی موجود در خون افراد افزایش می‌یابد که برای دفع آن بهترین و کامل‌ترین راه، حجامت کردن است. اردیبهشت ماه شروع این شیوه درمانی است که افراد با بهره‌گیری از آن بهتر درمان پیدا می‌کنند. این زمان تا پایان خردادماه می‌تواند ادامه یابد. یکشنبه و پنجشنبه بهترین و چهارشنبه و جمعه بدترین زمان برای حجامت در نظر گرفته شدند. برای درمان بیماری‌ها و پیشگیری از آنها در هر سال بهتر است در فصل بهار این حجامت صورت گیرد. استمرار در حجامت در مؤثر بودن نتیجه آن نقش مهمی را ایفا می‌کند. تعدیل مزاج، جلوگیری از سکته‌های قلبی، تخلیه سموم بدن، تنظیم سیستم‌های عصبی، عروقی و ایمنی بدن و درمان عفونت‌های بدن از فواید حجامت بهاره است.
شرایط حجامت
افراد برای حجامت کردن باید موارد و قوانینی را رعایت کنند. سه روز قبل از حجامت کردن توصیه می‌شود که از میل کردن غذاهای سنگین پرهیز کنید و به جای آن از انواع سوپ‌ها و سبزیجات در وعده‌های غذایی خود بهره مند شوید. مصرف آب انار در این سه روز به دفع خون‌های آلوده بدن کمک می‌کند. زمان انجام حجامت ۲۰ دقیقه است که در طی ۳ الی ۵ دقیقه مکش خون به میزان ۵۰ الی ۷۰ سی سی انجام می‌شود. لازم به ذکر است که مواضع مورد نظر در حجامت باید ضدعفونی شوند.
حجامت کبد
برخی حجامت کبد را یکی از بهترین و باارزش ترین حجامت‌ها می‌دانند که در بهبود عملکرد کبد و درمان بیماری‌های مرتبط با این عضو داخلی بدن بسیار مؤثر است. حجامت کبد در پشت قفسه سینه در زاویه تحتانی استخوان کتف در سمت راست انجام می‌گیرد. این نوع حجامت باعث می‌شود که غلظت خون و کبد چرب درمان شود.
عوارض و مضرات حجامت
حجامت برای بسیاری از افراد می‌تواند مؤثر عمل کند اما گروهی از افراد هستند که برای آنها توصیه نمی‌شود. زنان باردار، نوزادان، افراد دارای بلغم شدید، کمبود پلاکت خون، دارای فشار خون بالا از مواقعی است که استفاده از حجامت توصیه نمی‌شود. البته برای نوزادانی که دچار زردی پوست شده‌اند، حجامت در قسمت لاله گوش باعث کاهش زردی آنها می‌شود. از آن جایی که استفاده از حجامت برای تقویت سیستم ایمنی بدن مفید است اما استفاده بیش از حد آن می‌تواند خساراتی از جمله خونریزی و تشدید کم خونی، افزایش سکته‌های مغزی، پارگی مویرگ‌ها، عفونت‌های پوستی و کبودی‌های پوستی را ایجاد کند.
