افتادگی روده چیست؟
افتادگی روده به وضعیتی اطلاق می شود که تمام ضخامت دیواره ی راست روده یا رکتوم از جایگاه اصلی خود پایین بی افتد. راست روده، قسمت انتهایی روده بزرگ است که به شکل کیسه ای میان مقعد و کولون سیگموئید قرار دارد. راست روده مخزن ذخیره و دریچه ی خروجی مدفوع است.عضلات کف لگن از راست روده محافظت می کنند. با متحمل شدن فشار های درون شکمی و ضعیف شدن عضلات لگن پروپلاس رکتوم رخ می دهد و راست روده به سمت مقعد هدایت می شود.
اصطلاح پرولاپس یا افتادگی به معنی بیرون زده شدن احشا به واسطه ی منافذ طبیعی بدن می باشد. در رکتوم پرولاپس خارجی قسمتی از روده بزرگ یا راست روده از مقعد خارج می شود. این در حالی است که در پروپلاس داخلی به دلیل به هم پیچیدن روده ی بزرگ اختلالاتی در دفع ایجاد می شود و فرد متوجه افتادگی روده نمی شود.
به طور کلی میانگین سنی افتادگی روده در بانوان 60 و در آقایان کمتر از 40 سالگی می باشد.
پرولاپس ناکامل
در شرایطی که پرولاپس مخاط را درگیر نماید، پرولاپس ناکامل رخ داده است. این عارضه در تمامی رده های سنی قابل مشاهده است و در صورت فشار بیش از اندازه برای دفع، موجب شکل گیری بیماری های هموروئید و یبوست می شود.پرولاپس کامل
پرولاپس کامل در بزرگسالان بیشتر از خردسالان شکل می گیرد. در طی این عارضه تمامی دیواره های رکتوم و ساک صفاقی درگیر پرولاپس می شوند.
احتمال ابتلا به افتادگی کامل روده در بزرگسالان بیشتر از خردسالان استانواع افتادگی روده
• افتادگی کامل: در افتادگی کامل تمامی رکتوم از مقعد خارج می شود.• افتادگی جزئی: در صورتی که تنها بخشی از روده از مقعد خارج شده باشد، افتادگی جزئی می باشد.
• افتادگی داخلی : در این نوع افتادگی راست روده از مقر اصلی جا به جا شده است اما به مقعد فشاری را تحمیل نمی کند.
علل افتادگی روده
به طور کلی تاکنون علت اصلی افتادگی راست روده مشخص نشده است اما علل های متعددی در شکل گیری پرولاپس نقش دارند.• زایمان طبیعی سخت
• زایمان های مکرر
• یبوست های مکرر
• آسیب عصبی
• صدمه دیدن نخاع
• تضعیف اسفنکتر مقعدی
• جراحی لگن
• ضعف های ژنتیکی
• رژیم غذایی نامناسب (فاقد پروتئین)
• کم کاری تیروئید
2 مورد از علت های اصلی بروز بیماری افتادگی رکتوم
1. تضعیف اسفنکتر مقعد
عضله ای در مجرای مقعد به نام اسفنکتر قرار دارد که فرمان عبور مدفوع از راست روده را صادر می کند. عواملی از قبیل زایمان های واژینال، بارداری و بالا رفتن سن در ضعف عضله ی اسفنکتر نقش دارند.2. آسیب عصبی
عضلات مقعد و راست روده به واسطه ی عصب هایی کنترل می شوند. گاهی آسیب های نخاعی، جراحی لگن، بارداری و زایمان های واژینال که اغلب با فشار همراه هستند موجب آسیب دیدگی این اعصاب و افتادگی رکتوم می شوند.نشانه های افتادگی روده چیست؟
علائم افتادگی یا رکتوم روده به مرور زمان بروز پیدا می کند. یکی از ابتدایی ترین نشانه های افتادگی، برآمدگی در مقعد است. به گونه ای که فرد مبتلا احساس می کند بر روی یک توپ نشسته است.• خونریزی رکتوم
• یبوست و اسهال
• مسدود شدن مجرای خروجی
• عدم تخلیه کامل مدفوع
• احساس سنگینی در لگن
• دفع نا پیوسته (تکه تکه) مدفوع
• ترشحات مخاطی
• ظاهر شدن توده از مقعد
• عدم کنترل مدفوع در هنگام نشستن، راه رفتن، خندیدن
• درد در مقعد
لازم به ذکر است وجود برخی بیماری هایی ازقبیل دیابت، عفونت انگلی، سیستیک فیبروس و هیسترکتومی(خارج کردن رحم) احتمال افتادگی روده را افزایش می دهد.
یبوست و اسهال از علائم رایج افتادگی روده به شمار می آیندراه های تشخیص افتادگی روده
در مواردی افتادگی روده به وسیله ی معاینه و شرح حال کامل قابل شناسایی می باشد. با درنظر گرفتن این که پرولاپس نوعی بیماری است که در سنین بالا رخ می دهد، احتمال اختلالات گوارشی و سرطان روده وجود دارد لذا قبل از آغاز روند درمان، آزمایش کولونوسکوپی صورت می گیرد.در حقیقت، پزشکان از روش های سیگموئیدوسکوپی و کولونوسکوپی که زیر مجموعه ی آندوسکوپی هستند، برای تشخیص پرولاپس روده بهره می گیرند.
در روش کونولوسکوپی لوله ای منعطف و باریکی در داخل مقعد قرار می گیرد که زخم، قسمت های ملتهب و وضعیت روده بزرگ را مورد بررسی قرار می دهد.
در سیگموئیدوسکوپی رکتوم متصل به مقعد بررسی می شود. به واسطه ی سیگموئیدوسکوپی تنها یک سوم انتهایی روده بزرگ قابل مشاهده است در صورتی که کونولوسکوپی تمامی تغییرات را مورد وارسی قرار می دهد.
برای انجام سیگموئیدوسکوپی پزشک مربوطه روده ی بزرگ را برای شفافیت و مشاهده ی دقیق تخلیه می کند.
پزشکان برای تشخیص افتادگی روده از کولونوسکوپی بهره می گیرند
درمان افتادگی روده
بهترین شیوه ی درمان افتادگی روده از طریق جراحی شکم یا مقعد امکان پذیر است. البته جراحی در موارد اورژانسی صورت می گیرد که در طی آن روده ی بیرون زده از مقعد یا روده ی داخل لگن قطع می شود.جراحی رکتوم روده تنها به دو شیوه ی جراحی شکم یا جراحی از مقعد امکان پذیر است. لازم به ذکر است با جراحی، از افتادگی روده ها جلوگیری به عمل می آید.
انتخاب نوع جراحی به شرایط سنی، جنسیت، سابقه بیماری و شدت عارضه ی رکتوم بستگی دارد. علاوه براین، پزشک مربوطه عواملی از قبیل عوارض جانبی، احتمال وقوع مجدد و تاثیر جراحی را در نظر می گیرد.
رایج ترین جراحی های پرولاپسی مقعد ترانس ابدومینال و پرولاپس رکتال هستند. جراحی نوع اول از طریق شکم و جراحی نوع دوم به واسطه ی سوراخ آنال صورت می گیرد.
در جراحی پرولاپس رکتال، روده ی بیرون افتاده را از سوراخ آنال خارج می کنند و با حذف قسمتی از سیگموئید، بقیه ی روده را به کولون بخیه می زنند. این نوع جراحی گسترده ترین عمل برای افتادگی رکتوم است که برای افراد بزرگسال مناسب می باشد.
عوارض پس از جراحی رکتوم روده
بروز عفونت، خونریزی و اختلال های بیهوشی از عوارض رایج جراحی هستند. اما خطراتی که بیمار را پس از جراحی پروپلاپس مقعد تهدید می کند، شامل:• بازگشت و عود کردن پروپلاپس مقعدی
• اختلال در ادرار
• نشت مدفوع
• لخته شدن خون در داخل شکم
• حمله قلبی
• افزایش یبوست
در شرایط غیر اورژانسی نیز مصرف فیبر(سبزیجات، میوه ها، غلات سبوس دار)، انجام فعالیت های ورزشی، مصرف مایعات، کاهش تعداد دفعات دفع، اصلاح رژیم غذایی و درمان ملین انجام می شود.
درمان ملین حاکی از مصرف میوه هایی دارد که در درمان یبوست موثر هستند. گیاهان دارویی از قبیل سنا، ریواس، ارجنگ، ریشه گل ختمی، بارهنگ خواص ملینی دارند.
برگ سنا برای شرایط غیر اورژانسی به عنوان ملین مورد استفاده قرار می گیردبیماری هموروئید و شباهت آن با افتادگی روده
نشانه های افتادگی روده و هموروئید بسیار مشابه است و تنها روند درمان آن ها است که موجب شفاف سازی تمایز میان آن دو می شود.هموروئید در مقعد انسان ها قرار دارد. درواقع هموروئید دیواره ای در مقعد است که بافت های عروقی مانند اتصالات شریانی و وریدی، ورید های کوچک و مویرگ ها تشکیل شده است.
بیماری هموروئید یا بواسیر وضعیتی است که در طی آن عروق خونی مقعد ملتهب و تورم می یابند.
عارضه ی هموروئید به دو طریق خارجی و داخل شکل می گیرد.
هموروئید داخلی
منشا شکل گیری هموروئید داخلی در قسمت بالایی مقعد رخ می دهد. بنابراین توسط لایه های محافظتی پوشیده شده است و فرد مبتلا متوجه درد این عارضه نمی شود. هموروئید داخلی موجب خونریزی های مقعدی می گردد.با رشد هموروئید داخلی، ازبالای کانال مقعدی به اسفنکتر هدایت می شود. دراین شرایط درد های مزمن آغاز می شوند.
هموروئید خارجی
سطح همورئید خارجی توسط غشاء پوستی پوشیده می شود. این نوع هموروئید در مقعد قرار دارد لذا به صراحت از بیرون به شکل برآمدگی های کوچک قابل مشاهده است.هموروئید ترومبوزه، در اصطلاح به لخته شدن خون داخل ورید و التهاب عروق خونی در هموروئید خارجی ، هموروئید ترومبوزه گفته می شود.
