لخته شدن خون یک فرآیند طبیعی است که در مواقع آسیب دیدگی رخ می‌دهد. زمانی که قسمتی از بدن فرد زخم شود خون در محل آسیب دیدگی لخته می‌شود تا خون زیادی از دست ندهد اما گاهی اوقات لخته شدن خون باعث بروز مشکلاتی می‌شود. لخته شدن خون در واقعیت شکل‌گیری یک توده خون است که از حالت مایع به حالت ژل مانند یا نیمه جامد تبدیل شده است. آگاهی از نشانه‌ها و عوارض لخته شدن خون به درمان آن قبل از بروز عوارض کمک شایانی می‌کند. در ادامه به بررسی علائم و عوارض لخته شدن خون در بدن می‌پردازیم:
تورم
زمانی که یک لخته خون باعث کند شدن یا متوقف شدن جریان خون رگ شود لخته خون در آن ایجاد می‌شود و باعث بروز تورم در آن قسمت از بدن می‌شود. در صورتی که این اتفاق در قسمت پایین پا یا ساق پا رخ دهد نشانه ترومبوز ورید عمقی (DVP) است. DVP به معنای تشکیل لخته خون در دیواره داخلی یک سیاهرگ عمقی است. یک سوم افراد حتی پس از بهبود پیدا کردن از مشکل DVP باز هم از درد و تورم قسمت آسیب دیده رگ خونی رنج می‌برند.
تغییر رنگ پوست
اگر در رگ‌های خونی دست‌ها یا پاها لخته خون تشکیل شود رنگ آن قسمت از پوست مایل به آبی یا قرمز می‌شود حتی ممکن است پس از بهبود یافتن لخته خون، رنگ پوست به حالت طبیعی باز نگردد. آمبولی ریه (PE) به وجود لخته خون یا گاهی چربی در یکی از سرخرگ‌های ریوی یا بافت ریه‌ها گفته می‌شود. این اتفاق معمولاً در یکی از سیاهرگ‌های عمقی اندام تحتانی شکل می‌گیرد و باعث تغییر رنگ پوست در آن قسمت از بدن می‌شود.
درد
درد ناگهانی و شدید قفسه سینه به این معنا است که لخته خون باعث بروز آمبولی ریه (PE) شده است البته ممکن است درد شدید قفسه سینه نشانه بروز لخته خون در سرخرگ‌ها باشد و خطر ابتلا به سکته قلبی را افزایش دهد در این صورت ممکن است فرد در بازوی خود، به ویژه بازوی دست چپ، احساس درد شدید کند. تشکیل لخته خون در هر قسمت از بدن مانند پاها و معده باعث بروز آسیب و درد در آن ناحیه می‌شود.
مشکل تنفسی
بروز مشکلات تنفسی یکی از علائم جدی بروز لخته خون در بدن است، این مشکل نشان دهنده بروز لخته خون در ریه یا قلب افراد است. ممکن است بروز لخته خون در قلب باعث ایجاد مشکلات تنفسی، تعریق یا ضعف شود اما اتفاق بسیار نادری است.
افراد در چه صورتی باید به پزشک مراجعه کنند؟
اگر فردی احساس می‌کند هر کدام از علائم مربوط به لخته شدن خون را دارد باید بلافاصله به اورژانس مراجعه کند. تشکیل شدن لخته خون ممکن است باعث بروز مشکلات جدی شود یا حتی حیات افراد را تهدید کند. پزشک در صورت لزوم برای افراد داروی ضد انعقاد خون تجویز می‌کند یا از طریق عمل جراحی، یک لوله بسیار باریک را به محل لخته شدن خون وارد می‌کنند و لخته خون را بر می‌دارند.
راه‌های پیشگیری از بروز لخته خون در بدن چیست؟
افراد می‌توانند به منظور کاهش خطر بروز لخته خون در قسمت‌های مختلف بدن اقداماتی انجام دهند. توصیه شده است افراد وزن خود را در محدوده متعادل نگه دارند، از رژیم غذایی سالم پیروی کنند و فعالیت فیزیکی داشته باشند تا لخته خونی در بدن ایجاد نشود علاوه بر این افراد نباید به مدت طولانی بنشینند یا بایستند یا پشت میز بنشینند. افرادی که زیاد پشت میز می‌نشینند باید هر چند دقیقه یک بار از روی صندلی بلند شوند و تحرک داشته باشند. لازم است افراد با پزشک مشورت کنند و در صورت لزوم داروی ضد انعقاد خون مصرف کنند.
عوامل خطر لخته شدن خون چیست؟
عوامل خطر جدی در زمینه لخته شدن خون شامل بستری شدن طولانی مدت در بیمارستان، جراحی‌ها (به ویژه جراحی مفصل ران و زانو و سرطان) و بی تحرکی برای زمان طولانی می‌شود. عوامل خطر متوسط نیز شامل افزایش سن، سابقه خانوادگی لخته شدن خون، سرطان یا شیمی درمانی، مصرف داروهای حاوی استروژن (قرص‌های ضد بارداری و درمان‌های هورمونی) می‌شود. از دیگر عوامل تأثیر گذار بر لخته شدن خون در بدن می‌توان به چاقی، حاملگی و دوران پس از زایمان، مصرف دخانیات و مصرف الکل اشاره کرد.
