این بیماری در مناطقی از جهان که وضعیت بهداشتی ضعیفی دارند و آب سالم به اندازه کافی در دسترس نیست شیوع بیشتری دارد. همه‌گیری‌های ناشی از هپاتیت آ ممکن است طولانی شده و منجر به خسارات اقتصادی شود. استفاده از منابع آب سالم، غذای سالم، ارتقاء سطح بهداشت و شستشوی منظم دست‌ها از راه‌های اصلی پیشگیری از ابتلا به این بیماری هستند.
راه انتقال بیماری هپاتیتA چیست؟
ویروس هپاتیت A در مدفوع و خون افراد آلوده به این ویروس وجود دارد. این ویروس عموما از طریق خوراکی و به روش‌های زیر منتقل می‌شود (حتی مقادیر کمی از ویروس ممکن است موجب ابتلا شود) :_ مصرف مواد غذایی آلوده: آلودگی مواد غذایی ممکن است در هر یک از مراحل کشت، برداشت، فرآوری و حتی بعد از پخت و در مراحل توزیع یا آماده سازی مواد غذایی اتفاق افتد.
_ مصرف آب آلوده: انتقال در اثر تماس فرد به فرد؛ هپاتیت A یک بیماری بسیار مسری است و ممکن است از طریق تماس مستقیم و نزدیک بین افراد به عنوان مثال در زمان مراقبت از فردی که مبتلا به این بیماری است، منتقل شود. همچنین استفاده مشترک از سرنگ و سوزن در مصرف کنندگان تزریقی مواد مخدر و برخی از انواع تماس جنسی نیز به عنوان روش‌های توام با خطر انتقال این بیماری ذکر شده‌اند.
علائم بیماری هپاتیتA
همه افراد مبتلا به هپاتیت A علائم بالینی ندارند و بیماری ممکن است در برخی از افراد بویژه در کودکان بدون علامت باشد. بزرگسالان بیشتر از کودکان دچار علائم بالینی می‌شوند. علائم بالینی اگر بروز کنند معمولا ۲ تا ۷ هفته پس از عفونت ظاهر شده و معمولا کمتر از ۲ ماه طول می‌کشد، اگرچه برخی از افراد ممکن است تا ۶ ماه نیز احساس بیماری داشته باشند.اگر علائم بیماری تظاهر کند ممکن است شامل علائم احساس خستگی، کاهش اشتها، تهوع و استفراغ، درد و احساس ناراحتی در شکم خصوصا در ناحیه کبد، تیرگی ادرار یا کم رنگ شدن مدفوع، زردی پوست یا ملتحمه چشم، تب، اسهال، درد مفصل باشد. از طرفی برخی از افراد به خصوص کودکان هیچ گونه علائم بالینی ندارند ولی می‌توانند موجب انتشار بیماری شوند. از سوی دیگر یک فرد می‌تواند ۲ هفته قبل از بروز علائم بالینی نیز ویروس را به دیگران منتقل کند.
ویروس هپاتیت A می‌تواند ماه‌ها در خارج از بدن زنده بماند. گرم کردن غذا و مایعات تا دمای ۱۸۵ درجه فارنهایت( ۸۵ درجه سانتی گراد) حداقل به مدت یک دقیقه، می‌تواند ویروس را از بین ببرد اما قرار گرفتن در معرض دمای انجماد ویروس را از بین نمی‌برد.
راه‌های درمان هپاتیت A
درمان این بیماری عموما بر اساس علائم بالینی بیمار است. توصیه‌های اصلی و کلی درمان در هپاتیت A شامل استراحت و همچنین مصرف غذا و مایعات به میزان کافی است. برخی از افراد که دچار علائم شدید بالینی هستند ممکن است نیاز به بستری در بیمارستان پیدا کنند.برای پیشگیری باید نکات زیر را رعایت کرد:
با رعایت بهداشت دست به صورت شستشوی دست‌ها با آب و صابون پس از استفاده از توالت، پس از تعویض پوشک ، قبل از تهیه غذا، قبل از غذا خوردن، اجتناب از مصرف آب و غذاهای آلوده، اجتناب از سفر به مکان‌های آلوده و ... می‌توان از ابتلا به هپاتیت A جلوگیری کرد.
وضعیت بیماری هپاتیتA در ایران و جهان
اپیدمیولوژی هپاتیت A در مناطق مختلف جغرافیایی در سراسر جهان در حال تغییر است و تخمین زده می‌شود که سالانه در دنیا بیش از ۱۰۰ میلیون مورد عفونت با ویروس هپاتیتA اتفاق می‌افتد که منجر به ۱۵هزار تا ۳۰ هزار مورد مرگ در هر سال می‌شود. بر اساس یک ارزیابی سازمان جهانی بهداشت سالانه حدود ۱.۵میلیون مورد عفونت با ویروس هپاتیت A گزارش می‌شود. در واقع خطر ابتلا به عفونت هپاتیت A با شاخص‌های توسعه اقتصادی اجتماعی، بهداشت و دسترسی به آب سالم و بهداشت عمومی مطلوب ارتباط دارد.در مورد میزان شیوع هپاتیت A و سطح ایمنی جامعه نسبت به این بیماری مطالعات مختلفی در کشور انجام شده است. براساس نتایج مطالعاتی که سال‌های اخیر در این خصوص انجام شده است و تطابق آن با چگونگی تقسیم بندی کشورها از نظر شیوع هپاتیت A در تقسیم بندی سازمان جهانی بهداشت، جمهوری اسلامی ایران در گروه کشورهای با شیوع کم قرار می گیرد. البته در حال حاضر نیز شیوع بیماری در مناطق مختلف کشور متفاوت بوده و ممکن است بیماری در برخی استان ها از شیوع بالاتری برخوردار باشد.
