مناطق آزاد؛ ضامن اقتصاد آزاد، اشتغال مولد، تولید و صدالبته ارتباطات بین‌المللی اقتصادی؛ جرقه نخستین مناطق آزاد در دهه 70 زده شد، نخستین مناطق آزاد ایران چابهار، کیش و قشم بودند که در سال 1372 تأسیس شدند.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، کیش و قشم به‌سرعت توسعه یافتند و حالا یکی به قطب گردشگری و دیگری به قطب اقتصادی تبدیل‌شده، اما منطقه آزاد چابهار علی رقم موقعیت و مزیت‌های منحصربه‌فرد اقتصادی‌اش جاماند.
یونس حقانی شهردار چابهار در اینباره گفت: یکی از مهم‌ترین وظایف و مأموریت‌های منطقه آزاد چابهار، کمک به توسعه منطقه بوده است اما این منطقه در طول ربع قرن فعالیت خود نه‌تنها موجب توسعه شهر نشده بلکه تمام هزینه‌های ناشی از آن به دوش مدیریت شهری است که با کمبود شدید منابع روبه‌روست.
یونس حقانی افزود: در حالی منطقه آزاد چابهار با جمعیتی حدود 3 تا 4 هزار نفر با بودجه سالانه 600 میلیارد تومان اداره می‌شود که شهر چابهار با جمعیتی بیش از 112 هزار نفر با بودجه سالانه 26 میلیارد تومان اداره می‌شود؛ شهر چابهار از حداقل امکانات و زیرساخت‌ها برخوردار است و شهرداری شهر را با سرانه 300 هزار تومان به ازای هر نفر مدیریت می‌کند.
شهردار چابهار تصریح کرد: در اکثر شهرهایی که منطقه آزاد دارند یا منطقه کاملا از شهر جداست و از شهر فاصله دارد و یا به شهر چسبیده و جزو شهر است؛ اما در چابهار دورتادور منطقه آزاد فنس کشیده شده و در ظاهر و باطن شهر و منطقه کاملا جدای از هم هستند.
حقانی ادامه داد: منطقه آزاد چابهار توسعه را در بندر چابهار یک‌سویه و نامتوزان کرده، سرمایه‌گذاران رغبتی برای سرمایه‌گذاری در شهر چابهار ندارند و همه آن‌ها در منطقه آزاد متمرکزشده‌اند؛ قراردادهای بین‌المللی در منطقه آزاد امضا می‌شود و صرفا در آن محدوده باقی می‌ماند.
شهردار چابهار اضافه کرد: البته به سرمایه‌گذاران حق می‌دهیم، زمانی که می‌بینند که منطقه آزاد معافیت‌ها و مشوق‌هایی دارد، قاعدتا متمایل به شهر نمی‌شوند؛ سرمایه‌گذاران زیادی هستند که قبلا در شهر آمده‌اند و حالا نادم و پشیمانند، ما برای نگه‌داشتن این سرمایه‌گذاران، تاحد توان مشوق دادیم و آن‌ها را از عوارض شهرداری معاف کردیم، بااین‌وجود آن‌ها رغبتی به سرمایه‌گذاری در شهر ندارند.
او گفت: شهر هم‌اکنون به خاطر منطقه آزاد با معضلات بسیاری که شاخص‌‌ترین آن حاشیه‌نشینی سرسام‌آور است، دست‌وپنجه نرم می‌کند.
حاشیه‌نشینی سرسام‌آور در چابهار
مهم‌ترین باری که منطقه آزاد چابهار به گفته شهردار بر دوش شهر گذاشته، حاشیه‌نشینی سرسام‌آور است، به گواه آمار سازمان ملی زمین و مسکن، چابهار با 56 هزار نفر حاشیه‌نشین بالاترین و پرسرعت‌ترین نرخ حاشیه‌نشینی به ازای جمعیتش را دارد، نصف جمعیت 112 هزارنفری چابهار در محلات حاشیه‌نشین با کمترین امکانات زندگی می‌کنند.
یکی از حاشیه‌نشینان چابهار گفت: بعد از خشکسالی زمین‌هایمان را در روستاها رها کردیم و به شهر آمدیم، قبلاً در منطقه آزاد چابهار به‌عنوان نگهبان مشغول به کار بودم ولی اکنون به دلیل تعدیل نیرو چندین ماه است که بیکارم.
عزیز هوت افزود: برای یافتن کار بارها به منطقه آزاد مراجعه کرده‌ام اما جواب درستی به من نداده‌اند؛ اکنون درآمدم فقط یارانه است که مبلغ ناچیز یارانه هم با وجود برخورداری از 4 فرزند در خانواده کفاف زندگی را نمی‌دهد.
منطقه آزاد بجای نفع برای مردم ضرر داشته است
نماینده ولی‌فقیه و امام‌جمعه چابهار گفت: منطقه آزاد چابهار در سه حوزه ترانزیت، توسعه صنعت و اشتغال و هم‌چنین اقتصاد آزاد بنا شد و قرار بود با معافیت‌ها و مشوق‌های گمرکی و مالیاتی زمینه ورود مواد اولیه را به منطقه فراهم و با صنعت تولید و با ترانزیت به افغانستان، آسیای میانه و کشور صادر کند اما آن‌طور که باید عمل نکرد.
سید محمد موسوی افزود: منطقه آزاد چابهار آن‌گونه که باید در حوزه اشتغال و مأموریت‌های محوله خود نقش‌آفرینی نکرده و به‌جای منافع، ضرر هم برای مردم داشته و فاصله قشرهای مختلف مردم را در چابهار افزایش داده است.
مولوی عبدالواحد بزرگ‌زاده جانشین امام‌جمعه اهل سنت چابهار نیز با اشاره به ایجاد فاصله‌های طبقاتی توسط منطقه آزاد در چابهار می‌گوید: سرمایه‌گذاران و سرمایه‌داران در حالی از نقاط مختلف کشور به منطقه آزاد چابهار می‌آیند و مراکز اصلی شهر را برای سکونت و کار در اختیار می‌گیرند که مهاجران روستاهای چابهار به دلیل بضاعت کم در حاشیه شهر اسکان‌یافته و از حداقل امکانات محروم‌اند و بدون تجهیزات معیشتی روزگار می‌گذرانند.
او با اشاره به بار منطقه آزاد چابهار بر بومیان می‌افزاید: اگر منطقه آزاد به مردم محروم کمک نمی‌کند باری بر دوششان نگذارد، وقتی‌که آب مختص مردم چابهار از آب‌شیرین‌کن کنارک به‌صورت جیره‌بندی در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد چه لزومی دارد منطقه آزاد چابهار با سرمایه‌های کلان به‌طور مداوم از این آب شرب استفاده کند، چرا اقدام به تهیه آب شرب برای خود نمی‌کند.
امام‌جمعه موقت اهل سنت چابهار تأکید کرد: منطقه آزاد چابهار با تبعات ایجاد کرده در منطقه باید پاسخگو باشد و مدیرعامل سازمان دلیل کمک‌رسانی نکردن مناسب به بخش‌های مختلف جامعه را بیان کند.
