همکاری چند باره تام هنکس با استیون اسپیلبرگ و بازی لئوناردو دیکاپریو در چند فیلم مارتین اسکورسیزی، از نمونه‌های شاخص همکاری مداوم در سینمای جهان به شمار می‌رود. در ایران هم فیلم سازان خاصی بوده اند که، در یک بازی برد - برد، از بازیگران محبوب خود بازی‌های ماندگاری گرفته اند. در این مطلب، به بهانه انتشار خبر بازی جواد عزتی در سریال محمدحسین مهدویان، مروری داریم بر نمونه‌های شاخص این قبیل همکاری‌های مداوم.
ابراهیم حاتمی کیا – پرویز پرستویی
همکاری موفق حاتمی کیا و پرستویی در «آژانس شیشه ای» که منجر به خلق شمایل جاودانه حاج کاظم شد، در ادامه مسیر فیلم سازی ابراهیم حاتمی کیا هم تکرار شد و پرستویی چهار بار دیگر مقابل دوربین حاتمی کیا رفت.
«روبان قرمز»، «موج مرده» و «به نام پدر» هیچ کدام نتوانستند موفقیت همکاری اول پرستویی و حاتمی کیا را تکرار کنند؛ اما در روز‌هایی که پرستویی از اوج خود فاصله گرفته بود، بازگشتش به سینمای حاتمی کیا و بازی در نقش حیدر ذبیحی فیلم «بادیگارد»، این بازیگر کهنه کار و پرافتخار را احیا کرد و دوباره به ریل موفق بازگرداند. به علاوه، سینمای حاتمی کیا نیز با این فیلم یکی از نقاط عطف خود را به ثبت رساند.
مسعود کیمیایی – محمدرضا فروتن
احتمالا بار‌ها شنیده اید که منتقدان و اهالی سینما حضور مداوم پولاد کیمیایی در فیلم‌های پدرش را زیر ذره بین قرار داده اند. فرزند مسعود کیمیایی مجموعا نزدیک به بیست وپنج بار به عنوان بازیگر مقابل دوربین رفته که از این میان، دوازده فیلم سینمایی به کارگردانی پدرش ساخته شده و آخرین مورد از این همکاری مشترک در «قاتل اهلی» با حواشی فراوانی همراه شد. با این همه، بازیگر محبوب مسعود کیمیایی، نه فرزند این فیلم ساز، بلکه محمدرضا فروتن است. فروتن همیشه نقش‌های اصلی را در آثار کیمیایی ایفا کرده و همکاری حرفه‌ای تری با این فیلم ساز باسابقه داشته است.
محمدرضا فروتن مجموعا شش بار مقابل دوربین کیمیایی حاضر شده که فقط در «محاکمه در خیابان» نقش اول نبوده است. نام فروتن در پنج فیلم «متروپل»، «سرباز‌های جمعه»، «اعتراض»، «فریاد» و «مرسدس» به عنوان نقش اول مرد ثبت شده و به این ترتیب بخش مهمی از کارنامه بازیگری او به فیلم‌های کیمیایی گره خورده است.
اصغر فرهادی – ترانه علیدوستی
ترانه علیدوستی در عین حال که یکی از چهره‌های بااستعداد و حرفه‌ای بازیگری سینمای ایران است، جزو هنرپیشه‌های خوش اقبال هم به شمار می‌رود؛ کسی که معمولا سر راه بهترین فیلم سازان قرار گرفته و ایفای نقش‌های ماندگار بر عهده او گذاشته شده است. علیدوستی که کار خود را با فیلم مهم «من ترانه پانزده سال دارم» آغاز کرده بود، در همان اوایل دوران کاری خود مقابل دوربین دومین فیلم بلند اصغر فرهادی قرار گرفت؛ زمانی که کمتر کسی انتظار داشت کارگردان جوان «شهر زیبا» به مهم‌ترین فیلم ساز دو دهه اخیر سینمای ایران تبدیل شود.
ترانه علیدوستی پس از آن فیلم، سه بار دیگر هم برای بازی در آثار اصغر فرهادی با او به توافق رسید که عبارت بودند از نقش مکمل فیلم موفق «چهارشنبه سوری»، ایفای شخصیت الی در «درباره الی» و حضور به عنوان نقش اصلی زن فیلم برنده اسکار فرهادی، یعنی «فروشنده».
عبدالرضا کاهانی – رضا عطاران
یکی از پرحاشیه‌ترین فیلم سازان دو دهه اخیر سینمای ایران عبدالرضا کاهانی است که چند فیلم اکران نشده د ر کارنامه دارد و آینده شغلی او در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته. با این حال، کارگردان «هیچ» و «بیست»، در دوران طلایی کار خود توانست با استعداد بی بدیلی به نام رضا عطاران هماهنگ شود و بازی‌های مهمی از این هنرپیشه محبوب بگیرد.
کاهانی که در گرفتن بازی‌های جدی از بازیگران طنز تبحر دارد، نقش اصلی سه فیلم تحسین شده خود، یعنی «اسب حیوان نجیبی است»، «بیخود و بی جهت» و «استراحت مطلق» را به رضا عطاران سپرد و عطاران هم در این آثار درخشان ظاهر شد. چند سال بعد، این همکاری با فیلم متفاوت «خانم یایا» ادامه یافت و حالا کاهانی فیلم دیگری به نام «آزاد مثل هوا» را هم، با بازی رضا عطاران، آماده اکران دارد.
هومن سیدی – نوید محمدزاده
جوان اول این روز‌های سینمای ایران، بیش از هر فیلم ساز دیگری، مقابل دوربین هومن سیدی رفته و بخش مهمی از کارنامه اش را با این فیلم ساز خوش فکر شکل داده است. سیدی که نقش مهمی در شکوفایی استعداد نوید محمدزاده داشته، تا به حال در فیلم‌های «سیزده»، «خشم و هیاهو» و «مغز‌های کوچک زنگ زده» از این بازیگر توانا بهره برده و محمدزاده هم سه نقش باکیفیت را در این سه اثر به نمایش گذاشته است.
اوج این همکاری اما، به سریال موفق و تحسین شده «قورباغه» و نقش غریب نوری بازمی گشت که بسیاری معتقدند جزو پنج نقش آفرینی برتر تاریخ شبکه نمایش خانگی است.
محمدحسین مهدویان – از حجازی فر به عزتی
محمدحسین مهدویان یکی از مهم‌ترین استعداد‌های فیلم سازی دهه نود سینمای ایران است که با وجود پرکار بودن، فیلم هایش همیشه از کیفیت درخوری برخوردار بوده اند. مهدویان کار خود را با فیلم تحسین شده «ایستاده در غبار» آغاز کرد و به مرور در راه‌های تازه‌ای پا گذاشت.
نخستین فیلمش با رونمایی از هادی حجازی فر در نقش حاج احمد متوسلیان همراه بود و حالا حجازی فر جزو مهم‌ترین بازیگران سینمای ایران است. همکاری زوج مهدویان – حجازی فر، پس از این فیلم با شخصیت موسی در «لاتاری» و کمال در دو فیلم «ماجرای نیمروز» و «ماجرای نیمروز: رد خون» ادامه یافت و سپس راه این دو هنرمند از یکدیگر جدا شد.
دومین همکار محبوب مهدویان اما، جواد عزتی است؛ مردی که عادت کرده بدون هیاهو، در کمال تواضع و با پرهیز از حاشیه، به آرامی وارد معرکه شود و به یک باره نگاه‌ها را به خودش خیره کند. عزتی با محمدحسین مهدویان هم همان کاری را کرد که معمولا با مخاطبان سینمای ایران می‌کند. او خودش را به مهدویان تحمیل کرد و حالا تعجبی ندارد که خبر رسیده بار سنگین سریال خانگی این کارگردان قرار است روی دوش عزتی باشد.
عزتی که در «ماجرای نیمروز» نقش صادق را با ظرافت ایفا کرده بود، در «لاتاری» نقش کوتاهی ایفا کرد، اما با رنگ آمیزی متبحرانه و پخته شده شخصیت صادق در «ماجرای نیمروز: رد خون»، یکی از بهترین بازی‌های دهه نود سینمای ایران را به نام خود ثبت کرد و توانست لبخند‌های مهیب آن شخصیت امنیتی پیچیده و مرموز را در ذهن مخاطبان سینما ماندگار کند. بدون تردید، یکی از شگفتی‌های شبکه نمایش خانگی در سال ۱۴۰۰، رونمایی از سریال «زخم کاری» با بازی جواد عزتی و کارگردانی محمدحسین مهدویان خواهد بود که در سکوت خبری مقابل دوربین رفته و حتما تجربه متفاوتی در این رسانه خواهد بود.
