سمنان| انتقال آب دریای خزر به سمنان، از تهدید تا فرصت
طرح انتقال آب خزر به سمنان موضوع جدیدی نیست و 13 سال است که این طرح بر سر زبانها افتاده و هرازگاهی موافقان و مخالفان در مورد آن اظهارنظر میکنند؛ اما در چند روز اخیر رئیسجمهور در سفر خود به سمنان از موافقت دولت با اجرای این طرح خبر داد و به نظر میرسد دیر یا زود طرح مزبور اجرایی میشود. این طرح برای نخستین بار در کارگروه بررسی تأمین آب استان سمنان در تاریخ هشتم تیرماه سال 84 با حضور معاون اول رئیسجمهور و وزیر نیرو به تصویب رسید و در پی آن، مصوبه هیئت دولت در سفر استانی سمنان در چهاردهم دیماه سال 89 به وزارت نیرو، ابلاغ و سرانجام این طرح در تاریخ سیام خردادماه 91 به شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران بهعنوان مجری ابلاغ شد.
این طرح بهصورت 2 خط لوله به طول 160 کیلومتر از سواحل دریای خزر در مجاورت نیروگاه نکا آغازشده و پس از عبور از شالیزارها و مناطق جنگلی در استان مازندران در مسیر خط لوله نکا- ری، امتداد و از منطقه دوآب وارد منطقه خطیرکوه در استان سمنان میشود؛ درنهایت با عبور از تونل چشمه روزبه در حوالی شهر شهمیرزاد به 2 شاخه تبدیل میشود که یک خط لوله به سمت دامغان و شاهرود به طول 172 کیلومتر و دیگری به سمت سمنان به طول 132 کیلومتر کشیده میشود. آنطور که شرکت آب نیرو اعلام کرده است هدف از اجرای این طرح، نمکزدایی و تصفیه 200 میلیون مترمکعب آب از دریای خزر در سال و انتقال آن به شهرهای فلات مرکزی در استان سمنان است که صرفا به مصرف شرب و صنعت میرسد.
مدتی این طرح به دلایل اعتراض مسئولان مازندرانی و فعالان زیستمحیطی مسکوت ماند اما مجددا با پافشاری نمایندگان سمنانی، پرونده باز شد و در نهایت در چند روز اخیر رئیسجمهور در سمنان از تصویب نهایی این طرح سخن گفت.
اما این طرح مخالفانی هم دارد. نمایندگان مازندران در مجلس شورای اسلامی ازجمله این مخالفان هستند و معتقدند با اجرای این طرح تبعات جبرانناپذیری برای محیطزیست منطقه به همراه دارد.
سرنوشت ارومیه در انتظار خزر
علیمحمد شاعری، عضو هیئترئیسه کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیطزیست مجلس اظهار کرد: سخنان رئیسجمهور در سمنان درباره موافقت و آمادگی دولت با انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی کشور بیان کردند بههیچعنوان مبنای کارشناسی ندارد چراکه خزر یک دریاچه بسته است و هرگونه دستکاری در این دریاچه تبعات جبرانناپذیری را برای محیطزیست منطقه، اقتصاد و اشتغال مردم شمال کشور و معیشت ساکنان دریای خزر در پی دارد. نماینده مردم شرق مازندران با بیان اینکه نباید بگذاریم فاجعه دریاچه ارومیه برای دریای خزر تکرار شود، تصریح کرد: راهحل اساسی برای تأمین آب فلات مرکزی ایران، انتقال آب از خلیجفارس و دریای عمان است که به آبهای آزاد متصل هستند که این پروژه مجوزهای لازم را اخذ کرد و در حال حاضر این پروژه در حال اجراست و ظرف حداکثر دو سال آینده آب خلیجفارس و دریای عمان به یزد و کرمان میرسد. شاعری خاطرنشان کرد: از انتهای مسیر خط انتقال خلیجفارس به یزد تا ابتدای سمنان حدود 300 کیلومتر فاصله دارد و هیچگونه تبعات زیستمحیطی در پی ندارد.
نماینده شرق مازندران در مجلس با بیان اینکه در حال حاضر دریای خزر برای مردم شمال کشور یک فرصت است اما پس از انتقال آب به تهدید تبدیل میشود، گفت: انتقال آب از دریای خزر به سمنان به دلیل تبعات زیستمحیطی، اقتصادی و اجتماعی توجیه ندارد و مردم مازندران با اطلاعات و دانشی که دارند قطعا میدانند که اجرای این پروژه زندگی آنها را تهدید میکند.
مجمع نمایندگان مازندران با طرح انتقال آب خزر مخالفند
علیاصغر یوسف نژاد، نماینده مردم ساری در مجلس گفت: طراحی مسئلهای از سال گذشته منسوخشده بود و اینکه دولت با چه دلیلی دوباره این مورد را عنوان کرده مسئلهای که باید پیگیری شود.
یوسف نژاد با اشاره به اینکه انتقال آب دریای خزر به دلایل مختلف کارشناسی نیست و مسائل زیستمحیطی را به همراه دارد، یادآور شد: مجامع رسمی سازمانهای زیستمحیطی اظهارنظر کردند که انتقال آب دریا خزر با اکوسیستم مازندران سازگاری ندارد و از لحاظ مالی نیز قابل توجیه نبوده و از نظر تکنیکی و به لحاظ تخصصی امکان انتقال آب دریا تا ارتفاع بیش از هزار متر امکانپذیر نیست.
او همچنین افزود: از نظر قانونی و حقوقی، مجلس در سال گذشته پیشنهاد انتقال آب دریای خزر به سمنان را که در لایحه دولت بوده حذف کرده است و مطرح کردن مجدد این طرح جای سؤال است و ما وظیفهداریم بهعنوان نمایندههای مردم حرف و دیدگاههای مردم را عنوان کنیم، مردم با مسئله انتقال آب خزر به سمنان مخالف هستند.
انتقال آب خزر توجیه عقلانی ندارد
محمدعلی بهمنیار عضو هیئتعلمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری نیز در مورد انتقال آب دریای خزر به سمنان ضمن غیرقابلتوجیه توصیف کردن این حرکت اظهار کرد: این پروژه نیاز به مباحث کارشناسی اصولی داشته و چنانچه بخواهیم آب دریا را قابلمصرف کنیم باید مازاد نمک آن را در جای دیگری مورداستفاده قرار دهیم.
او با بیان اینکه کاهش آب دریای خزر باعث افزایش شوری در دریا شده و زندگی موجودات زنده آن را با خطر مواجه خواهد کرد، گفت: چه تضمینی وجود دارد اتفاقی که برای دریاچه ارومیه افتاده برای دریای خزر به وجود نیامده و اقلیم مازندران دستخوش تغییرات نگردد.
عضو هیئتعلمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ضرر این طرح را بیشتر از منفعت آن اعلام و تصریح کرد: به چه قیمتی باید سطح سبز یک منطقه حاصلخیز را کاهش داده و بهجای آن سطح سبز یک منطقه کویری را تقویت کنیم، چه توجیه عاقلانهای برای آن وجود دارد.
