دنده معکوس بازار خودرو

منحنی قیمت خودرو‌های داخلی پس از یک ماه روند صعودی، این روز‌ها وارد فاز نزولی شده و احتمال می‌رود با توجه به کاهش انتظارات تورمی و قیمت ارز این روند ادامه یابد. طبق اخبار رسیده از بازار، قیمت خودرو‌های داخلی از ابتدای اردیبهشت، سیر نزولی به خود گرفته، تا جایی که در مقایسه با اواخر فروردین، حدود ۵/ ۲ درصد افت قیمت رخ داده است.

این در حالی است که مرور بازار خودرو طی ماه گذشته نشان می‌دهد منحنی قیمت رو به رشد بوده است. اینکه چرا قیمت خودرو در بازار آزاد این روز‌ها نزولی شده، بیش از هر مساله دیگری با روند رو به افت انتظارات تورمی و قیمت ارز در ارتباط است. با توجه به مذاکرات اخیر ایران، اروپا و آمریکا در وین بر سر مساله بازگشت به توافق هسته‌ای و برجام، امیدواری شهروندان به لغو تحریم‌ها افزایش یافته است.
مرور اظهارنظر‌های طرفین نشان می‌دهد مذاکرات وین، برجام را در مسیر احیا قرار داده و این امکان وجود دارد که ایران و آمریکا تا چندی دیگر تعهدات خود را در این سند بین المللی از سر بگیرند. با بازگشت ایران و آمریکا به برجام، تحریم‌ها یا حداقل بخش عمده آن‌ها لغو می‌شوند، اتفاقی که جدا از تبعات اقتصادی آن، از جنبه روانی نیز روی بازار‌ها اثرگذار خواهد بود.
در واقع با احیای برجام و لغو تحریم، انتظارات تورمی شهروندان کاهش پیدا می‌کند و به تبع آن، قیمت ارز نیز پایین می‌آید، موضوعی که روی بازار خودرو نیز اثرگذار خواهد بود. همین حالا نیز با توجه اخبار مثبت از مذاکرات وین و آینده برجام، انتظارات تورمی کاهش پیدا کرده و قیمت ارز نیز روندی نزولی به خود می‌بیند. از همین رو بازار خودرو هم در مسیر افت قیمت افتاده است.
طبق اخبار رسیده از بازار، در حال حاضر تقاضا برای خرید بسیار پایین آمده، اما در سمت عرضه تحرکات افزایش یافته است. تصور عمومی این است که برجام در آینده‌ای نه چندان دور احیا و تحریم‌ها علیه کشور لغو خواهد شد، بنابراین با کاهش انتظارات تورمی، قیمت ارز پایین می‌آید و خودرو نیز چاره‌ای جز پیروی از آن‌ها ندارد. پیش‌تر نیز این اتفاق بار‌ها افتاده، چه آنکه با بالا رفتن انتظارات تورمی یا افزایش قیمت ارز، منحنی قیمت خودرو صعودی و با افت این عوامل، مسیر نزولی در پیش گرفته است.
اگر روند اخبار مثبت برجامی کماکان ادامه داشته باشد، احتمالا انتظارات تورمی و قیمت ارز نیز آرام خواهند بود، موضوعی که می‌تواند به تداوم روند نزولی قیمت خودرو یا حداقل ثبات آن کمک کند. از آن سو، اما طغیان انتظارات تورمی و قیمت ارز، بازار خودرو را نیز تحریک خواهد کرد، به نحوی که باز هم شاهد افزایش قیمت در آن خواهیم بود. این البته در حالی است که عوامل دیگری هم روی افت و خیز قیمت خودرو‌ها در بازار اثرگذار است، مانند روند عرضه به بازار و همچنین تغییرات قیمت کارخانه‌ای.
با این حال در شرایط فعلی، تاثیر اصلی بر افت‌و‌خیز قیمت خودرو‌های داخلی را همین انتظارات تورمی و قیمت ارز می‌گذارند و دیگر عوامل به نوعی فرعی و کم اثر هستند. هرچه هست، در صورت احیای برجام و لغو تحریم، بازار خودرو افت قیمت بیشتری را به خود خواهد دید و شاید این روند نزولی حتی از دوران پس از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا (در آبان سال گذشته) نیز بیشتر و شدیدتر باشد.
اما طبق اخبار رسیده از بازار، قیمت سمند در این هفته و نسبت به هفته گذشته حدود ۴ میلیون تومان کاهش پیدا کرده و به ۱۸۷ میلیون تومان رسیده است. پژو پارس هم با افتی ۵ میلیون تومانی، قیمتی برابر با ۲۲۵ تومان دارد و پژو ۲۰۶ تیپ ۲ نیز با ۴ میلیون تومان کاهش، خودرویی ۱۹۶ میلیون تومانی به حساب می‌آید. همچنین تیبای معمولی نیز که ۳ میلیون تومان کاهش قیمت داشته، در حال حاضر ۱۲۶ میلیون تومان به فروش می‌رسد.
نوسان قیمت در ۶ ماه گذشته
قیمت خودرو‌های داخلی در حالی این روز‌ها روندی رو به افت دارد که مرور بازار در ۲ ماه گذشته نشان می‌دهد منحنی قیمت صعودی بوده است، درست عکس اتفاقات رخ داده در حدفاصل ابتدای آبان تا انتهای دی. تا قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در نیمه آبان ۹۹، منحنی قیمت خودرو پی‌درپی صعود می‌کرد و مرز‌های قیمتی پشت سر هم شکسته می‌شدند. انفجار قیمتی تا حدی شدید بود که کف قیمت به نزدیکی‌های ۱۶۰ میلیون تومان رسید و برخی خودرو‌های داخلی از ۲/ ۱ میلیارد تومان هم رد شدند.
رشد شدید قیمت خودرو در آن دوران نتیجه صعود انتظارات تورمی و افزایش قیمت ارز بود به نحوی که قیمت دلار از ۳۰ هزار تومان هم عبور کرد. در آن مقطع و با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا، پیش‌بینی می‌شد در صورت انتخاب دوباره دونالد ترامپ، انتظارات تورمی صعودی شدید را تجربه کند و به تبع آن، بازار‌ها از جمله ارز و خودرو نیز انفجار قیمتی دیگری را به خود ببینند. نتیجه انتخابات، اما چیزی جز این شد و جو بایدن توانست با غلبه بر ترامپ، راهی کاخ سفید شود.
از همان ابتدا هم مشخص بود که با پیروزی جو بایدن، انتظارات تورمی شهروندان ایرانی کاهش پیدا می‌کند و بازار‌ها نزولی می‌شوند؛ زیرا پیش‌بینی می‌شد بایدن آمریکا را به برجام بازگرداند. مرور بازار خودرو پس از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نشان می‌دهد قیمت خودرو تحت‌تاثیر کاهش انتظارات تورمی و قیمت ارز، افتی سنگین را تجربه کرد.
محاسبات نشان می‌دهد قیمت خودرو‌های داخلی در آبان و نسبت به مهر، حدود ۱۹ درصد افت کرده است. در آذر ماه هرچند نرخ افت پایین آمد، اما بازار خودرو همچنان تحت‌تاثیر کاهش انتظارات تورمی و قیمت ارز قرار داشت، به نحوی که متوسط قیمت در مقایسه با آبان، ۵/ ۸ درصد کم شد. با تداوم کاهش انتظارات تورمی و قیمت ارز، بازار خودرو همچنان به روند نزولی خود ادامه داد، به نحوی که در دی، جدا از ادامه روند نزولی، نرخ افت نیز افزایش یافت. طبق محاسبات انجام شده، قیمت خودرو‌های داخلی در دی و نسبت به آذر، ۱۰ درصد کاهش را تجربه کرد. این روند، اما سرانجام در بهمن متوقف شد، آن هم در حالی که جو بایدن حالا رسما کلید کاخ سفید را از ترامپ تحویل گرفته بود.
آمار‌ها نشان می‌داد متوسط قیمت خودرو در دومین ماه زمستان و در مقایسه با ماه نخست این فصل، ۱۰ درصد افزایش یافته است. این اتفاق که در نتیجه افزیش قیمت ارز رخ داد، در اسفند تکرار نشد، به نحوی که متوسط قیمت نسبت به بهمن ۵ درصد کاهش یافت.
کاهش قیمت خودرو، اما در فروردین ادامه نیافت، آن هم در حالی که در این ماه با توجه به تعطیلات نوروزی و همچنین تعطیلی‌های مربوط به شیوع ویروس کرونا، کرکره‌های بازار خودرو تقریبا پایین بود. طبق محاسبات انجام شده، متوسط قیمت خودرو در فروردین و در مقایسه با اسفند ۹۹، چیزی حدود ۵/ ۷ درصد افزایش را به خود می‌بیند.
حالا، اما بازار خودرو، سیر نزولی به خود گرفته و باید منتظر ماند و دید در آینده و با توجه به احتمال احیای برجام و لغو تحریم، متوسط قیمت چقدر افت خواهد کرد.