فرایند هدایت تحصیلی در طول سال در جریان است اما مرحله اجرایی و دریافت برگه های هدایت تحصیلی معمولا پس از اتمام امتحانات و در زمان ثبت نام مدارس انجام می شود.
آشنایی اولیا و دانش آموزان پایه نهم با فرآیند هدایت تحصیلی و شغلی به عنوان یکی از مهم ترین اولویت ها در تحقق اهداف برنامه های توسعه متوازن بین شاخه ای و بین رشته ای محسوب می شود.
در همین زمینه اخیرا اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران اقدام به تهیه کتابچه راهنمای الکترونیک هدایت تحصیلی – شغلی ۱۴۰۰ و همچنین راهنمای ثبت نام پایه دهم ویژه دبیرستان های دوره دوم متوسطه و هنرستان های فنی، حرفه ای و کاردانش در مناطق نوزده گانه تهران کرده است که می توانید از طریق کلیک بر روی این لینک به این کتابچه ها دسترسی داشته باشید.
در ادامه به منظور آشنایی با فرایند هدایت تحصیلی مروری بر برخی نکات مهم خواهیم داشت.
اهداف هدایت تحصیلی براساس ماده ۲ آیین نامه هدایت تحصیلی شغلی شامل موارد زیر است:
۱- شناسایی و شناساندن استعداد، توانایی، علاقه و ویژگی های شخصیتی دانش آموزان
۲- کمک به انتخاب آگاهانه رشته تحصیلی و مسیر آینده شغلی و حرفه ای دانش آموزان
٣- کمک به هدایت متوازن دانش آموزان به شاخه ها و رشته های تحصیلی، براساس سیاست های توسعه ای کشور
اکنون که نظام آموزش و پرورش با اجرای سند تحول بنیادین وارد مرحله نوینی از وظایف و مأموریت های محوله گشته، بازاندیشی و تقویت جایگاه و نظام راهنمایی و مشاوره و هدایت تحصیلی شغلی دانش آموزان امری ضروری به نظر می رسد.
اهمیت این موضوع در اهداف عملیاتی ۱، ۵ و ۲۱ از سند تحول بنیادین آموزش و پرورش مورد تاکید قرار گرفته است:
- گسترش و تنوع دادن به حرف و مهارت های مورد نیاز جامعه و تعلیم متناسب و برنامه ریزی شده آن در همه دوره های تحصیلی و برای همه دانش آموزان
- طراحی و تدوین برنامه تعلیم و تربیت انعطاف پذیر، متناسب با ویژگی های شخصیتی و محیطی استعدادهای گوناگون دانش آموزان به منظور شکوفایی استعدادهای خاص و افزایش کارآمدی و مفید بودن آنها
- طراحی و استقرار نظام جامع هدایت تحصیلی و استعدادیابی به منظور هدایت دانش آموزان به سوی رشته ها و حرف و مهارت های مورد نیاز حال و آینده کشور متناسب با استعدادها، علاقه مندی و توانایی های آنان
-استقرار نظام راهنمایی و مشاوره تربیتی مبتنی بر مبانی اسلامی و افزایش نقش معلمان در این زمینه و به کارگیری مشاوران متخصص برای ایفای وظایف تخصصی در تمام پایه های تحصیلی، همه مؤید نگاه فرآیندی به مقوله ی هدایت تحصیلی-شغلی دانش آموزان
لذا با استناد به مصوبه جلسه ۶۶۶ شورای عالی آموزش و پرورش مورخ ۳ آبان ۱۳۸۰ اجرای مواد ۹۶ و ۱۰۸ هدایت دانش آموز به مناسب ترین شاخه یارشته تحصیلی، براساس استعداد و علاقه وی و به تناسب امکانات و نیازهای کشور با ملاک های هدایت تحصیلی شامل سوابق تحصیلی (نمرات) و اجرای آزمون های مشاوره ای توانایی و رغبت امری ضروری بوده و اعتقاد بر آن است که نتیجه فرآیند هدایت تحصیلی باید به طراحی مسیر زندگی دانش آموزان با انتخابی آگاهانه و آزادانه با توجه به تفاوت های فردی به ویژه رغبت، توانایی و شخصیت آنان منجر شود.
ملاکها و عوامل موثر در هدایت تحصیلی-شغلی
آیا می دانید عملکرد تحصیلی ۳۵ امتیاز دارد؟
الف: کسب حدنصاب (کف) نمرات دروس تخصصی پایانی نوبت دوم (خردادماه)
- کسب حداقل میانگین دروس تخصصی در پایه هفتم و هشتم با ضریب ۱ و نهم با ضریب ۳
ب: تأثیر تمامی نمرات دوره متوسطه اول با ضرایب اختصاصی هریک در: زمینه های (صنعت، خدمات، کشاورزی، هنر) و رشته های (ادبیات و علوم انسانی، علوم ومعارف اسلامی، علوم تجربی، ریاضی فیزیک) براساس نمرات پایانی نوبت دوم (خرداد ماه) پایه های هفتم، هشتم و نهم نکته : دروسی که فاقد نمره پایانی است، نمره سالانه ملاک عمل است.
ملاک ها و عوامل هدایت تحصیلی - نظر دانش آموز : ۱۰ امتیاز
مشورت با مشاور و کسب آگاهی های لازم نسبت به هریک از :
شاخه ها ( نظری، فنی وحرفه ای و کاردانش)
زمینه ها ( صنعت، خدمات، کشاورزی و هنر)
رشته ها ( ریاضی فیزیک، علوم تجربی، ادبیات و علوم انسانی، علوم ومعارف اسلامی)
** در صورت تغییر ضوابط و ملاک های هدایت تحصیلی اطلاع رسانی صورت خواهد گرفت.
حدنصاب نمرات برای ورود به شاخه نظری
حدنصاب نمرات برای ورود به شاخه فنی و حرفه ای
حدنصاب نمرات برای ورود به شاخه کاردانش
هدایت تحصیلی مدارس خاص و غیردولتی
برای همه دانش آموزان مدارس استعدادهای درخشان، نمونه دولتی، شاهد و غیردولتی همانند سایر دانش آموزان نمون برگ هدایت تحصیلی صادر خواهد شد.
دانش آموز موظف است هنگام ثبت نام در مدرسه مقصد، نمون برگ هدایت تحصیلی را ارائه دهد. ثبت نام دانش آموز در هریک از شاخه ها و رشته ها منوط به کسب شرایط شاخه - رشته در نمون برگ هدایت تحصیلی است.
آزمون های مشاوره ای
هدف از شناسایی توانایی و رغبت دانش آموزان کشف توانایی و رغبت ها یعنی تشکیل دادن یک تصویر روشن، واقع بینانه و با ثبات از توانایی و رغبت ها است. یکی از شاه کلیدهای موفقیت در تصمیم گیری برای آینده تحصیلی و شغلی کشف همین توانایی و رغبت ها است.
چگونه آزمون دهیم؟ آزمون رغبت شامل ۳۱۹ سؤال است و علاقه مندی ها را می سنجد. آزمون توانایی شامل ۲۵۵ سؤال است و توانمندی ها را می سنجد.
آزمون سنجش توانایی ها
آزمون مشاوره ای توانایی و تفاوت دانش آموزان: توانایی ها اشاره دارند به ظرفیت های فیزیکی و ذهنی (آموخته شده یا ذاتی) برای انجام وظیفه و یا کارمشخص و سنجش توانایی ها به اندازه گیری مجموعه ای از وظایف برای سهولت انجام یک وظیفه توسط هر فرد اطلاق می شود.
سنجش توانایی نمایش نقاط قوت و ضعف فرد در توانایی های خاص و آنچه فرد می تواند اکنون انجام دهد یا در آینده مستعد انجام آن خواهد بود.
هر توانایی مجموعه ای از چند مهارت است. مثل: توانایی ریاضیات شامل شماری از مهارت ها از جمله: محاسبات ریاضیات، مهارت استدلال، و...
آزمون سنجش رغبت ها
آزمون مشاوره ای رغبت و تفاوت دانش آموزان به سنجش ویژگی هایی مربوط است که هر دانش آموز را از سایر دانش آموزان متمایز می کند.
الف: ویژگی هایی با الگوی بسیار بی ثبات، برای مثال: احساس یا افکاری که فرد در لحظه ای خاص دارد. مانند: اندوه بعد از ناکامی
ب: ویژگی هایی با الگوی نسبتا باثبات تر، برای مثال: هوش، استعداد، توانایی
یک فرد باهوش ممکن است به علت اضطراب نتواند در یک امتحان به خوبی مسائل ریاضی را حل کند اما در هر حال او هنوز هم یک فرد باهوش خواهد بود. رغبت های شغلی بهترین معرف شخصیت شغلی واقعی افراد محسوب می شوند.
