من هم آزمایش می‌دهم!

یک بیماری با نام اختصاری چهار حرفی حاصل یک ویروس با نام اختصاری سه حرفی! بیماری عجیبی که با از کار انداختن سیستم ایمنی بدن انسان باعث می‌شود که هر بیماری و عفونت کوچکی هم او را از پا بیندازد.این روزها خیلی‌ها می‌دانند که این مشخصات بیماری ایدز است؛ نشانگان اکتسابی کمبود ایمنی! بیماری‌ای که با ورود ویروس اچ‌آی‌وی یا همان «ویروس نقص ایمنی» به بدن آغاز می‌شود. هر چند این ویروس ممکن است از ابتدای ورود به بدن کار تخریبی خود را آغاز نکند و حتی سال‌ها دوران نهفتگی را طی کند، اما باعث نمی‌شود که میزبان، حامل و ناقل این بیماری نباشد. همین است که ماجرای ایدز را پیچیده‌تر می‌کند.
اچ‌آی‌وی یک بیماری عفونی مزمن شناخته می‌شود زیرا بعد از ورود ویروس به بدن افراد، مدتی طول می‌کشد تا تکثیر شود و سلول‌های ایمنی را تضعیف کند و وارد مرحله ایدز شود. اگر وجود ویروس در بدن افراد زود تشخیص داده شود، به محض تشخیص، درمان آغاز می‌شود. این موضوع تاثیر زیادی در سلامت فرد بیمار دارد. ویروس تا حدی مهار می‌شود و بیمار می‌تواند زندگی معمول داشته و هرگز به مرحله بیماری ایدز نرسد. از طرف دیگر با این درمان، حجم ویروس کاهش پیدا می‌کند و از انتقال به دیگران پیشگیری می‌شود.
نکته جالب توجه این جا است که ایدز هر چند نه درمان دارد و نه واکسن، اما پیشگیری از آن آسان است و هرگاه نام پیشگیری به میان بیاید، در واقع سخن از آگاهی است. در واقع برای هر انسانی ساده‌تر این است که به ایدز دچار نشود و برای این کار باید بداند که چگونه از دچار شدن به این بیماری در امان بماند.
از سال 1988 بود که سازمان ملل متحد به منظور افزایش بودجه‌ها و افزایش آگاهی، آموزش و مبارزه با تبعیض، اول دسامبر برابر با دهم آذر هر سال را روز جهانی ایدز نامید و روبان قرمز را نیز به عنوان نشانه‌ای برای آن برگزید. نگاهی به شعارهای 29 سال گذشته این روز جهانی نشان می‌دهد که چالش‌های پیش روی این بیماری در جهان چه مسائلی دانسته شده‌اند. «ارتباط»، «جوانان»، «زنان و ایدز»، «تشریک مصائب»، «تعهد اجتماعی»، «زمان عمل فرا رسیده»، «ایدز و خانواده»، «حقوق مشترک، مسئولیت‌های مشترک»، «یک جهان، یک امید»، «کودکان در جهانی با ایدز»، «تلاش برای تغییر: فعالیت جهانی ایدز در ارتباط با جوانان»، «گوش دادن، آموختن، زندگی کردن: فعالیت جهانی ایدز در رابطه با کودکان و جوانان»، «ایدز: مردان تفاوت به وجود می‌آورند»، «من مراقبم، تو چطور؟»، «بدنامی و تبعیض» (2 سال)، «ایدز، زنان و دختران»، «همه، هم‌پیمان در برابر گسترش ایدز» (4 سال با زیر عنوان‌های «مسئولانه» در سال دوم و «رهبران کشورها» در سال سوم»)، «دسترسی جهانی و حقوق بشر» (2 سال)، «به صفر رساندن» (با زیرعنوان‌های «مرگ ناشی از ایدز»، «برچسب و تبعیض» و «مبتلایان جدید» برای 5 سال)، «مهار همه‌گیری اچ‌آی‌وی/ایدز با اطلاع‌رسانی، پیشگیری، تشخیص زودهنگام، درمان و حمایت از مبتلایان»، «افزایش اثربخشی از طریق شفاف‌سازی، پاسخگویی و مشارکت عمومی» و امسال هم «من هم آزمایش اچ‌آی‌وی می‌دهم» شعارهای هر سال روز جهانی ایدز بوده‌اند.
نگاهی به این عناوین نشان می‌دهد که مسائل مرتبط با ایدز در گروه‌های کودکان، جوانان، زنان و مردان، مقابله با عوارض اجتماعی ناشی از برچسب ایدز روی بیماران و ایجاد تبعیض برای آن‌ها، مسئولیت‌های همگانی و جهانی در مقابله با ایدز و آگاهی‌های مرتبط با پیشگیری از ایدز مهم‌ترین محورهای توجه به این بیماری را تشکیل می‌دهند.
درحال حاضر بر اساس آمارها، 36.9 میلیون نفر مبتلا به ویروس اچ‌آی‌وی هستند که 1.8 میلیون نفر از آنها کودکان زیر 15 سال هستند و 1.8 میلیون نفر نیز به تازگی مبتلا شده‌‌اند. این در حالی است که این آمار تخمینی بوده و بسیاری از مبتلایان به ایدز ممکن است یا از بیماری خود آگاهی نداشته باشند و یا آن را به دلایل مختلف از جمله ترس از برچسب‌های نامطلوب اجتماعی پنهان کنند. گزارش اخیر سازمان ملل نشان می‌دهد، از هر 4 فرد آلوده به ویروس اچ‌آی‌وی، 3 نفر از وضعیت ابتلای خود آگاه است. به طور کلی تخمین زده می‌شود که هر ساله حدود 1 میلیون نفر در سراسر جهان به دلیل عدم اطلاع از ابتلای خود به ویروس اچ‌آی‌وی، درمان نشدن یا شروع دیرهنگام درمان، جان خود را از دست می‌دهند.
به دلیل کمبود دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی، به ویژه روش‌های تشخیص و درمان به موقع، آمار مبتلایان در قاره آفریقا رو‌ به افزایش است. کشورهای سوازیلند، لسوتو، بوتسوانا، نامیبیا و آفریقای جنوبی با بدترین وضعیت در این قاره مواجه هستند به طوری که 27.2 درصد جمعیت سوازیلند به ویروس اچ‌آی‌وی مبتلا هستند.  
به گفته پروین افسر کازرونی، رئیس اداره ایدز و کنترل بیماری‌های آمیزشی وزارت بهداشت، در ایران نیز تاکنون 38 هزار و 439 هزار فرد مبتلا به HIV در شناسایی شده‌اند که از این تعداد 24 هزار و 840 نفر زنده و بقیه فوت کرده‌اند. همچنین سالانه به طور متوسط بین 2 هزار تا 2 هزار و 100 مورد جدید ابتلا به HIV شناسایی می‌شود. بر اساس آخرین آمار تا پایان شهریور 97، 38 هزار و 474 نفر در کشور به HIV مبتلا بودند که این عدد شامل موارد زنده و فوتی است. در حال حاضر 24 هزار و 840 بیمار مبتلا به HIV در کشور زندگی می‌کنند و 14 هزار و 439 نفر مراجعه فعال به مراکز مشاوره برای درمان دارند.
نگرانی ویژه در مورد بیماری ایدز در ایران این است که بنا بر آمارها، بر خلاف گذشته که انتقال از طریق سرنگ آلوده در معتادان به عنوان عامل اصلی انتقال ایدز شناخته می‌شد، اکنون انتقال از طریق رابطه جنسی محافظت نشده در صدر راه‌های ابتلای موارد جدید مبتلا به ایدز قرار گرفته است.
آگاهی درباره ایدز در دو بخش لازم و ضروری است؛ اول این که چگونه از ابتلا به آن پیشگیری کنیم. راهکارهای پیشگیری مستقیم ساده‌اند؛ پرهیز از هرگونه تماس خونی یا جنسی خطرآفرین با افرادی که امکان ناقل بودن به ویروس اچ‌آی‌وی و ابتلا به ایدز دارند. در نتیجه به طور غیرمستقیم نیز پرهیز از اعتیاد و مصرف مواد روانگردان، روابط جنسی محافظت‌نشده به ویژه با گروه‌های بیشتر در معرض خطر و استفاده از خدمات پزشکی استاندارد و قانونی به جلوگیری از ابتلا به اچ‌آی‌وی کمک می‌کنند. نکته اینکه در صورت قرار گرفتن در شرایط پرخطر، همچنان تا 72 ساعت امکان مراجعه به مراکز مرتبط با کنترل ایدز و اخذ داروهایی برای جلوگیری از ابتلای به اچ‌آی‌وی وجود دارد. دومین مساله هم آگاهی‌های مرتبط با مبتلایان به ایدز و نیز برخورد جامعه با آنان است. رعایت نکات بهداشتی و اخلاقی مرتبط با جلوگیری از ابتلای دیگران به ایدز از سوی بیماران، اطلاع‌رسانی به افراد مورد نیاز همچون شریک جنسی، پزشک و دندانپزشک و نیز راه‌های کنترل بیماری و درمان ایدز از نکات مورد نیاز مبتلایان است. جامعه نیز باید بداند که ناقلان اچ‌آی‌وی یا مبتلایان به ایدز را با قضاوتی منفی نسبت به دلیل ابتلا نسنجد و البته بداند که برخوردهای عادی با این افراد همچون در آغوش گرفتن و دست دادن باعث انتقال بیماری نمی‌شود. دانستن درباره ایدز در حد هر فرد جامعه اطلاعات پرحجمی نیست و هر کس می‌تواند آن را در اختیار اطرافیان خود بگذارد. اما همین اطلاعات محدود، می‌تواند در آینده جهانی را از بیماری خطرناکی چون ایدز نجات دهد. پس کافی است هر کس اول مراقب خود باشد و در صورت نیاز آزمایش ایدز دهد و همچنین به دیگران هم اطلاع‌رسانی کند. شاید روزی روبان‌های قرمز، دیگر نشان یک بیماری ریشه‌کن شده باشد.