شطرنج ایران در کنار هیاهوی ورزش های گروهی به آرامی راه خودش را می رود و کار خودش را می کند. هرچقدر ما در فوتبال و والیبال تعداد کمی از ورزشگاران مطرح در سطح جهان را داریم، می توان گفت در شطرنج، سالی نیست که به دنیا استعداد و نابغه معرفی نکنیم. یکی از این نابغه ها که در گذشته حریفان ایران را کیش و مات می کرد، شادی پریدر است. مدیر جوان فدراسیون شطرنج که زمانی برای پرچم ایران مهره ها را حرکت می داد، حالا در کنار نخبه های کم سن وسال است تا با تجربیاتش آن ها را در جاده موفقیت قرار دهد. به دلیل پایان مسابقات غرب آسیا و مقام سومی ایران در این بازی ها و همچنین نزدیک بودن مسابقات قهرمانی آسیا، با نایب ريیس بانوان شطرنج کشورمان گفت و کردیم تا از حال و روز این ورزش فکری در ایران آگاه شویم. كه در ادامه مي‌خوانيد.
وضعیت حال حاضر شطرنج ما چگونه است؟
آخرین موفقیت دختران ما در مسابقات غرب آسیا و در رده نوجوانان بود که خانم ستاره سبط رسول با قهرمانی در رده زیر16 سال موفق شد به عنوان استادی فدراسیون جهانی شطرنج دست پیدا کند. پیش از آن نیز مبینا علی نسب در مسابقات قهرمانی زنان جهان، برای اولین بار در تاریخ شطرنج ایران تا مرحله یک هشتم بالا رفت که این اتفاق کمک می کند تا بچه ها به این باور برسند که مقام قهرمانی در جهان غیرممکن نیست اما به هرحال باید شرایط و امکاناتش مهیا شود. سارا خادم الشریعه که نفر اول رنکینگ ما محسوب می شود، در سطح حرفه ای فعالیتش را ادامه می دهد و در حال حاضر در بوندس لیگای آلمان و لیگ چین بازی می‌کند. تیم زیر16سال ما نیز در المپیاد زیر 16 سال جهان در کشور ترکیه مشغول رقابت است که چهارپسر و یک دختر تیم ما را تشکیل می دهند و برای کسب مدال مشغول رقابت هستند. نماینده دختران ما در این مسابقات، مطهره اسدی است که دارای مدال های مختلف جوانان و نوجوانان است.
تیم پسران ما چه وضعیتی دارد؟
در مورد تیم پسران نیز باید بگویم که در حال حاضر جوان‌ترین تیم دنیاست. پرهام مقصود لو، مسابقات مختلف بین المللی در سطح تاپ دنیا را فتح کرده و رتبه بالای 2600 را در حال حاضر دارد. او قهرمان جوانان جهان است.
پویا ایدنی نیز اخیرا در مسابقات بین المللی هند و روسیه را فتح کرد. علیرضا فیروزجاه در مسابقات تیمی آسیا که تابستان برگزار شد 6مدال آسیایی به دست آورد. او به همراه امین طباطبایی و مبینا علی نسب که سال گذشته قهرمان کشور شد، در مسابقات آسیایی فیلیپین که به زودی برگزار می شود، نمایندگان کشورمان خواهند بود. این‌ها، بچه‌هایی هستند که با 16سال سن جزو نوابغ شطرنج محسوب می شوند و پله های ترقی را به خوبی طی می کنند. همچنین مصدق پور ، قائم مقامی و ايدني اعضای تیم ملی ما هستند که در مسابقات مختلف نتایج بسیار خوبی می گیرند. بنابراین و با توجه به این اتفاقات می توان گفت حال شطرنج، این روزها خوب است. چه در بخش دختران و چه در بخش پسران موفقیت‌های خیلی خوبی را به دست آوردیم.
از مربی هلندی تیم ایران چه خبر؟
ایوان سوکولوف در اواخر دسامبر یا اوايل ژانویه که اواسط آذرمی‌‌شود به ایران می‌آید و دو هفته در کشورمان خواهد بود. او در این مدت با تیم‌های دختران و پسران ما کار می کند و اردویی نیز خواهیم داشت.
چرا ما با وجود استعدادی که در شطرنج داریم، در بازی های ازبکستان سوم شدیم؟
ما با تعداد کمتری در این مسابقات شرکت کردیم. مسابقات غرب آسیا مسابقات اصلی برای ما نبود و حتی تیم اول ما نیز اعزام نشد. به هرحال ما قهرمانی آسیا را داریم. با توجه به اینکه بچه‌های مدال آور آسیایی در این مسابقات حاضر نبودند،می‌توان گفت تیم ما در بازی های غرب آسیا کامل نبود. البته تعدادی از نفرات شناخته شده ما در این بازی ها بودند مانند پرنيان قمي كه طلا گرفت يا بردیا دانشور که در رده سنی زیر12 سال آسیا مدال گرفت. او در مسابقات غرب آسیا در رده زیر18 سال بازی کرد و اول شد و به طور مستقیم به عنوان استادی بین المللی رسید.
بچه‌هایی که بازیکن اصلی نبودند نیز در رده سنی بالاتر بازی کردند. با این‌حال این بچه ها بازیکنانی هستند که می توان نام رده امید را روی آن ها گذاشت.
البته بازیکنانی مانند ستاره سبط رسول که دارای مقام در مسابقات قهرمانی زیر20 سال کشور است در این تیم حضور داشتند اما نفرات اصلی که ما به مسابقات آسیایی و جهانی می‌فرستیم، مانند آرتین اشرف رضا مهدوی که قرار بود به اسپانیا بروند، در این مسابقات شرکت نکردند. ما با دو بازیکن پسر زیر18 سال در این مسابقات شرکت کردیم و یک پسر زیر 10 سال داشتیم که قهرمان زیر 10 سال ایران هم نبود. با این‌حال با توجه به مدال‌هایی که به دست آوردیم می توانستیم در جایگاه دوم مدالی قرار بگیریم اما چون در بخش استاندارد و تنها در دو رده پسران شرکت کردیم و تعدادی نیز در رده دختران داشتیم، در نهایت به مقام سوم رسیدیم.
در مسابقات قهرمانی مردان و زنان آسیا، فکر می کنید چه عملکردی خواهیم داشت؟
این مسابقات، با توجه به اینکه کشورها محدودیت حضور ندارند، مسابقات سنگینی خواهد بود. اگر مسابقه ای باشد که تمام کشورها یک بازیکن بیاورند، مسابقات نرمال می شوند اما به عنوان مثال کشور چین تا15 نفر اول خودش را که همگی مدعی قهرمانی هم هستند را اعزام می کند. بنابراین تورنمنت خیلی سنگینی هم برای دختران ما و هم برای پسران ما خواهد بود.
به جز این تورنمنت، مسابقات بین‌المللی دیگری در سال جاری پیش رو داریم؟
مهم‌ترین مسابقه ما همین انفرادی آسیاست که در فیلیپین خواهد بود. جهانی رده های سنی در اسپانیا و یونان بود که به اسپانیا اعزام نشدیم و بازی های یونان نیز به پایان رسید. بزرگسالان ما نیز مسابقه خاصی ندارند. تنها دو مسابقه بین‌المللی جام خزر و دهه فجر را داریم که در بهمن خواهند بود. در سال های گذشته جام فردوسی را نیز داشتیم اما امسال باید ببینیم اسپانسرها برای برگزاری رویدادهای بین المللی تا چه حد همکاری و حمایت می کنند.
آیا شما برای اعزام ها مشکل ارز ندارید؟
بدون شک در این موضوع مشکل داریم. سعی می کنیم تا آنجا که می توانیم هزینه ها را کم کنیم. تیم ها را جمع و جور اعزام می‌کنیم. به عنوان مثال یک نفر را به عنوان مربی، سرپرست و تدارکات در کنار تیم قرار می دهیم که همه کارها را انجام بدهد و به این ترتیب تعداد نماینده های‌مان کمتر می‌شود. اگر وضعیت ارزی بهتری داشتیم، به طور حتم نفرات بیشتری را به مسابقات قهرمانی آسیا اعزام می کردیم. تیم چین بدون شک حداقل با 15بازیکن در این بازی ها حاضر می شود. در حال حاضر کاری نمی شود کرد. اگر اسپانسرها کمک کنند، می‌توانیم تیم های دیگر را به ایران بیاوریم و مسابقات را در کشور خودمان برگزار کنیم. با این‌حال سعی می‌کنیم از برنامه ها عقب نمانیم. تحت فشار هستیم و شرایط سخت است اما خداراشکر بچه ها خوب نتیجه می‌گیرند.
سال پیش یکی از شطرنج بازان ما به خاطر حجاب از ایران رفت .
خودتان می گویید به خاطر حجاب بوده است.
آیا این موضوع، بهانه نبوده است؟ شاید بگویند فدراسیون می توانسته این مهره را حفظ کند .
من دقیق در جریان این مسائل نیستم. نمی توانم در این مورد چیزی بگویم. این یک موضوع قدیمی است و نمی خواهم با صحبت کردن در موردآن آرامش شطرنج را به هم بزنم و فدراسیون را وارد حاشیه کنم. اما به هرحال قهرمانان ما خواسته هایی دارند که مسلما باید به آن‌ها رسیدگی شود.
چه خواسته هایی داشتند؟
براي مثال بانوان ما احتیاج دارند که در طول سال مربی داشته باشند. باید بودجه در اختیارشان گذاشته شود. وقتی بودجه نداشته باشیم کارما خیلی سخت می شود. با این‌حال وزارت ورزش همیشه با ما همکاری داشته و هر زمانی کمک خواستیم، به ما کمک کرده است و به همین خاطر جا دارد از مسئولان وزارت ورزش تشکر کنم. البته این شرایط سخت برای همه رشته ها وجود دارد. اما به هرحال در تلاشیم که با وجود این شرایط سخت بازیکنان را اعزام کنیم.
یعنی ما از جانب مربی هم دچار مشکل هستیم؟
مزیتی که الان وجود دارد، این است که مربیان داخلی خوبی نسبت به گذشته داریم. تعدادی استاد بزرگ داریم که می توانند کمک کنند. مثل پویا ايدني که به بچه های تیم ملی کمک می کند و خودش هم در تیم ملی آقایان حضور دارد. در حال حاضر مربیان خوبی داخل کشور داریم و می توانیم از آن ها بهره ببریم. البته همه این ها مستلزم فراهم بودن بودجه است اما به هرحال امیدوارم بتوانیم با برنامه ریزی از آن ها استفاده بهینه کنیم.
در رشته های دیگر دیده می شود که به دليل همین مسائل مالی و تا حدودی بی‌توجهی فدراسیون‌ها، ورزشکاران براي مثال به کانادا می روند.
ببینید، من خودم بازیکن بوده ام. شرایطی که در کشور ما هست شاید در خیلی از کشورها نباشد. من در مورد خود شطرنج صحبت کنم. در بعضی از کشورها آن‌طور که در ایران بها داده می شود، به شطرنج بازان بها نمی دهند. یا خیلی از رشته های دیگر. به نظر من همین مراسماتی که برگزار می شود مانند تجلیل از قهرمانان، نشان می دهد وزارت ورزش سعی می کند حمایت کند. خودم بارها این امکان را داشتم که اقامت کشورهای دیگر را بگیرم اما این کار را نکردم. چرا که کشورم و خانواده ام را خیلی دوست دارم و این چیزی است که بچه های ما باید یاد بگیرند. همه چیز مادیات نیست. در واقع برای ورزشکاران ما، شرایط خیلی بد نیست. اگر کسی قهرمان باشد صندوق حمایت از قهرمانان هست و وزارت ورزش هم حمایت می کند. بله، کشورهایی هستند به ورزشکاران ما دلار می‌دهند اما شاید آن دلار را به پول خودمان تبدیل کنیم، مبلغ چشمگیری نباشد. به نظر من شرایط بدی برای ورزشکاران کشورمان وجود ندارد. اگر عرق ملی داشته باشند سعی می کنند در هر شرایطی موفق باشند.
در حال حاضر شطرنج بازی که ناراضی باشد و خدای ناکرده روزی بخواهد ایران را ترک کند، نداریم؟
هرکسی می تواند تصمیم شخصی بگیرد. نمی‌توانیم بگوییم نارضایتی وجود ندارد. هر بازیکنی دوست دارد در مسابقات بیشتری شرکت کند یا دوست دارد مربی تمام وقت را در اردوها داشته باشد ولی وقتی مربی خارجی هزینه اقامت دو هفته اش 10هزار دلار یا 150میلیون تومان می‌شود برای فدراسیونی که کل بودجه اش حدود یک میلیارد تومان است، چه باید کرد؟ اگر شرایط مهیا باشد و تا جایی که توان فدراسیون باشد، کمک می کنیم. فدراسیون تا جایی که بتواند سعی می کند از اسپانسرها استفاده کند. من چون خودم بازیکن بودم، می دانم شرایط آنقدر سخت نیست. زمان ما همه رده‌ها اعزام نمی شدند. یک یا دو رده اعزام داشتیم. اما الان در همه رده ها اعزام داریم. در ست است که الان شرایط سخت تر شده و خانواده ها نیز در برخی اعزام ها کمک می کنند که نباید این مساله را نادیده گرفت اما توان فدراسیون در همین حد است. فدراسیون های دیگر شاید بودجه شان خیلی بیشتر از ما باشد. شما ببینید در فوتبال برای استقلال یا پرسپولیس ممکن است به راحتی و ظرف یک هفته چندین میلیارد پول فراهم شود. به هرحال فدراسیون شطرنج تلاشش را می کند و هر کمکی از دست‌مان بر بیاید انجام می‌دهیم تا بچه ها موفق باشند.
