آیا ویروس کرونا از سطوح منتقل می شود

چند روزی است که برداشت‌هایی از یک مقاله منتشر شده در یکی از معتبرترین مجله‌های علمی دنیا، تمام زحمات و حساسیت‌های ما را برای حفظ بهداشت سطوح به منظور پیشگیری از ابتلاء به کرونا، زیر سوال برده است.
در مقاله‌ای که جولای ۲۰۲۰ (تیرماه) در مجله پزشکی لنست انتشار یافت، بیان شد که احتمال انتقال کووید ۱۹ از طریق سطوح بی‌جان بسیار ناچیز است و تنها در مواردی که فرد آلوده روی سطح سرفه یا عطسه کند و شخص دیگری بلافاصله پس از سرفه یا عطسه (در طی یک تا دو ساعت) آن سطح را لمس کند احتمال انتقال وجود دارد.
همچنین در این گزارش گفته شده که اگرچه ضد عفونی دوره‌ای و استفاده از دستکش به ویژه در بیمارستان از اقدام‌های احتیاطی منطقی است، اما فومیت‌هایی (سطوح آلوده) که ساعت‌ها با حامل آلوده در تماس نبوده‌اند، خطر انتقال قابل اندازه‌گیری در محیط‌های غیر بیمارستانی ندارند.
اوایل فوریه ۲۰۲۱ (بهمن ماه) نیز گزارشی در مجله علمی نیچر منتشر شد که تاکید می‌کرد ابتلاء به ویروس کرونا از طریق سطوح نادر است و ویروس کووید ۱۹ غالباً توسط افرادی که در حال صحبت کردن و بازدم قطره‌های بزرگ و ذره‌های کوچک به نام آئروسل اند، منتقل می‌شود؛ بنابر این ابتلاء به ویروس کرونا از سطح - اگرچه امکان دارد – اما به نظر می‌رسد که نادر باشد.
به گزارش نیچر سازمان بهداشت جهانی (WHO) در آخرین رهنمود همگانی خود که در اکتبر گذشته (مهرماه) بروز رسانی شد، توصیه می‌کند :
از تماس با سطح‌ها خودداری کنید، به ویژه در محیط‌های همگانی، زیرا فرد مبتلا به کووید ۱۹ می‌تواند پیش از شما سطح را لمس کرده باشد. سطح‌ها را به طور منظم تمیز کنید.
اما بنا بر همین گزارش مجله نیچر، یک نماینده WHO در ژانویه به نیچر گفت که شواهد محدودی وجود دارد که ویروس کرونا از طریق سطوح آلوده معروف به فومیت منتقل شود؛ اما آنها با استناد به شناسایی RNA ویروس کووید ۱۹ در نزدیکی افراد آلوده به ویروس افزودند که فومیت‌ها (سطوح آلوده) هنوز به عنوان یک روش احتمال انتقالی در نظر گرفته می‌شوند.
مرکز پیشگیری و کنترل بیماری (CDC) ایالات متحده آمریکا نیز در تارنمای خود می‌گوید که انتقال سطح تصور نمی‌شود که یک روش معمول برای گسترش کووید ۱۹ باشد، اما این سازمان همچنین می‌گوید که ضد عفونی پی در پی سطح‌ها و اشیایی لمس‌شده توسط چندین فرد، اهمیت دارد.
ایلاد علوی، متخصص بیماری‌های عفونی، افزود: اینکه یک مقاله منتشر شود و تا حدی مغایر با چندین مقاله‌ای باشد که ثابت می‌کند ویروس کووید ۱۹ روی سطوح مختلف تا چند روز قابل کشت است، نظر متخصصان این حوزه را تغییر نمی‌دهد و همچنان تاکید به رعایت اصول بهداشتی و ضدعفونی کردن سطوح است.
وی اظهار کرد: سهم بالای انتقال ویروس از راه تنفس، از همان روزهای نخست هم بر هیچ کس پوشیده نبود، اما اینکه به طور مطلق انتقال ویروس از طریق سطوح را رد کنیم، اقدامی علمی نیست و به رغم شناخت کم در خصوص این بیماری در ابتدای بحران، امروزه اطلاعات بسیاری در دست است که ثابت می‌کند باید تمام جوانب پروتکل‌های بهداشتی برای پیشگیری از ابتلاء، رعایت شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با اشاره به اهمیت رعایت بهداشت در حالت کلی، فارغ از پاندمی کرونا، تصریح کرد: من به عنوان متخصص این حوزه، هنوز مستندات در این زمینه را کامل نمی دانم و حکم نمی‌کنم که از ضدعفونی کردن سطوح صرف نظر شود. فارغ از بحران کرونا، چندین سال است که مطالعات بهداشت سطوح نشان می‌دهد تمام میکروارگانیسم های عفونی از طریق سطوح منتقل می‌شود، پس هیچگاه اهمیت رعایت بهداشت سطوح را نباید نادیده گرفت.