شالبافی کرمان با سابقه بیش از هزارساله در دوره قاجاریه منبع درآمد بسیاری از کرمانیان بوده،طوری که به نقل تاریخ، برخی جهانگردان و شرق شناسان چون «تاورنیه» جهانگرد فرانسوی درآمد سالانه شالبافی مردم کرمان را 60 هزار لیره استرلینگ عنوان کردهاند.
اما سالها بعد، شال کرمان که روزگاری زینتبخش لباس حکام و اشراف ایرانی و غیر ایرانی بود به دلیل بیمهری و البته قیام شالبافان از رونق افتاد، بعدازآن در دولت یازدهم با همت استاندار وقت کرمان شال دستباف این دیار بهعنوان یک صنعت و فرهنگ احیا شد که ضمن رونق بخشی به این صنعت منسوخشده فرصتهای جدید شغلی را در این استان ایجاد کرده است.
رئیس مرکز کرمان شناسی با تأکید بر اینکه شالبافی یکی از صنایعدستی معتبر تاریخی استان کرمان است، گفت: این صنعت در زمان گذشته راه درآمد بسیاری از کرمانیان بوده است.
محمدعلی گلاب زاده با تأکید بر اینکه صنعت دستی شالبافی علاوه بر اینکه ریشه در عمق تاریخ و فرهنگ ما دارد؛ یک بحث مفصل سیاسی و اجتماعی هم دارد و هیچ صنعت دستی بهاندازه شال نمیتواند بر مسائل اجتماعی و سیاسی ما تأثیر داشته باشد.
این پژوهشگر با اشاره به اینکه رقمهایی که در تاریخ در خصوص تأثیر تولید شال کرمان در اقتصاد کرمان عنوانشده بسیار قابلتوجه است، اظهار داشت: برههای از تاریخ را داریم که قیمت یک شال کرمانی 80 تومان بوده و این زمانی است که با این مبلغ میتوانستند حدود 300 من یا به عبارتی 900 کیلوگرم گندم خریداری کنند. گلاب زاده عنوان کرد: در دوره قاجار تعداد کارگاههای شالبافی در کرمان را بیش از سه هزار و درجایی پنج هزار مورد عنوان کردهاند.
تهیه پشم بهعنوان اصلیترین مشکل صنعت شالبافی است
یکی از فعالان صنعت شالبافی در استان کرمان نیز شال تولیدی استان را کالای اصیل ایرانی و نماد فرهنگ کرمان معرفی کرد و گفت: این روزها تهیه پشم بهعنوان مواد اولیه، شالبافی را با مشکلاتی همراه کرده است.
محمدرضا آریان افزود: قیمت پشم با توجه به افزایش نرخ ارز سه و نیم برابر شده است درنتیجه محصول نهایی ما نیز باید سه و نیم برابر افزایش قیمت داشته باشد که این امر فروش این محصول را دچار مشکل میکند.
او افزود: تهیه پشم موردنیاز شالبافان کرمان با قیمت مناسب یکی از نیازهای ضروری کرمان برای حرکت بر اساس نقشه راه پیشبینیشده است. به گفته آریان، اگر مشکل تهیه مواد اولیه صنعت شالبافی برطرف شود فرهنگ کرمان با اهدا و فروش آن به دنیا ترویج میشود.
بافت شال با نقشههای متنوع در حال انجام است
مسئول حمایت از تولید صنایعدستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری کرمان نیز گفت: شالبافی با دستگاههای قدیمی در دهستان هوتک احیا شد که کار با آن دستگاهها به بافندگان آسیب میرساند و بر این اساس دستگاه جدید توسط شرکت کرمان مجازی طراحی و احداث شد. نادره میزانی اظهار داشت: کار خوبی در کارگاه شالبافی کرمان انجامشده و بافت بر اساس نقشههای مختلف و متنوع در حال انجام است. او بیان کرد: منکر کیفیت و نقش زیبای و ظرافت شال امیری کرمان نیستیم اما مشکل موجود قیمت بالای شال است. میزانی گفت: شالبافی در کرمان باوجود گذشتن زمان اندکی از احیای آن اشتغالزایی خوبی ایجاد کرده و این میزان در آینده با حمایت مسئولان میتواند افزایش چشمگیری پیدا کند.