از اوایل دهه ۹۰ شاه میگوی دراز آب شیرین در دریاچه پشت سد ارس تنها منبع تولید آن در کشور به دلیل صید بی رویه و تردد غیرمجاز صیادان ذخایر آن رو به کاهش گذاشته و هر سال بخش بالایی از ذخایر این آبزی اقتصادی در حال نابودی است.
دریاچه پشت سد ارس پلدشت که در شمال آذربایجان غربی و هم مرز با جمهوری خود مختار نخجوان قرار دارد تنها منبع آب شیرین پرورش شاه میگوی دراز کشور است و هم اکنون میزان تولید این آبزی از ۲۷۰ تن در سال‌های گذشته به کمتر از ۵ تن کاهش یافته است.
مهمترین ویژگی این آبزی اقتصادی صادرات خوب و بازارهای مناسب کشورهای اروپایی و آسیایی در سال‌های نه چندان دور بود و هر سال بالای ۷۰ تن شاه میگو از این منبع آبی صید و به کشورهای هدف صادر می‌شد که ارزآوری بسیار خوبی هم نصیب کشور می‌کرد.
اما هم اکنون بی توجهی، صید غیرمجاز نه تنها زنگ هشدار کاهش شدید ذخایر را به صدا درآورده آنچه موجب نگرانی مضاعف را فراهم کرده تداوم سیر نزولی میزان ذخایر شاه میگو در دریاچه پشت سد ارس است و فعالیت‌های ممنوعیت صید نیز نتوانسته تغییری در وضعیت ذخایر آن به وجود آورد.
شاه میگوی تولیدی پشت سد ارس با میزان ارزآوری هر کیلو شاه میگو بین ۱۵ تا ۲۰ دلار به کشورهای ارمنستان، روسیه، آلمان، ایتالیا و فرانسه که بزرگترین خریداران شاه میگو تولید شده در سد ارس هستند صادر می‌شود اما سال‌های اخیر صادرات از ۶۰ تن به ۵.۵ تن کاهش یافت.
پرورش شاه میگوی سد ارس به صورت مصنوعی
رئیس مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور در خصوص آخرین وضعیت شاه میگوی سد ارس و فعالیت‌های تحقیقاتی برای صیانت از ذخایر این گونه عنوان کرد: خرچنگ دراز آب شیرین یا همان شاه میگو یکی از گونه‌های ارزشمند و ذخایر ژنتیکی مهم در بخش آبزیان کشور در استان آذربایجان غربی است که متأسفانه در سال‌های اخیر به دلیل صید غیرمجاز ذخایر آن کاهش یافته است.
با تکثیر و پرورش مصنوعی شاه میگوی سد ارس با همکاری بخش خصوصی ضمن صیانت از ذخایر طبیعی بهره برداران و فعالان این عرصه نیز می‌توانند از صید مجاز آن بهره مند شوند
محمود بهمنی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه برای صیانت از ذخایر این گونه فعالیت‌های تحقیقاتی خوبی در دست اجرا داریم، افزود: ارزیابی ذخایر و شناسایی جمعیت این گونه برای به دست آوردن روش‌های تکثیر برای بهره برداران از مهمترین این طرح هاست، تلاش داریم با تکثیر مصنوعی این گونه گام مهمی برای صیانت از ذخایر آن برداریم.
وی با بیان اینکه با همکاری شیلات در قالب برنامه حفاظت از ذخایر و جلوگیری از صید این گونه فعالیت‌هایی آغاز شده است، گفت: با تکثیر و پرورش مصنوعی شاه میگوی سد ارس با همکاری بخش خصوصی ضمن صیانت از ذخایر طبیعی بهره برداران و فعالان این عرصه نیز می‌توانند از صید مجاز آن بهره مند شوند.
رئیس مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور با تاکید بر اینکه ایجاد یگان حفاظت از شیلات و آبزیان استان، جهت حفظ و صیانت از ذخایر آبزیان استان لازم و ضروری است، گفت: احیای ذخایر شاه میگوی آب شیرین سد ارس با اجرای طرح‌های تکثیر و پرورش مصنوعی و همچنین اجرای طرح محدودیت صید در دستور کار مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور قرار دارد.
بهمنی بهمنی، به ظرفیت‌های بالای شیلاتی و آبزی پروری در آذربایجان غربی بر ضرورت و نقش تحقیقات کاربردی برای صنعت فرآوری آبزیان به ویژه در برنامه‌های توسعه‌ای شیلات کشور، بهره گیری از شرکت‌های دانش بنیان برای همکاری و اجرایی کردن ایده‌های خلاقانه تاکید کرد.
تکثیر و پرورش شاه میگو در استخر شهید کاظمی پلدشت
رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور نیز در خصوص اقدامات این مرکز در جهت حفظ ذخایر شاه میگو، عنوان کرد: از نیمه دوم سال ۹۸ تکثیر و پرورش شاه میگو در دو استخر نیم هکتاری مرکز شهید کاظمی پلدشت شروع شد و تاکنون نتایج خوبی به دست آورده‌ایم.
بر اساس سیاست‌های زیست محیطی تلاش داریم با اجرای موفق تکثیر و پرورش شاه میگو در استخرهای خاکی اقدام به رهاسازی این شاه میگو در محیط طبیعی کنیمعلی نکویی فرد در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به انتقال ۷ هزار و ۶۰۰ قطعه شاه میگو از استان اصفهان برای تکثیر و پرورش شاه میگو در استان آذربایجان غربی، عنوان کرد: به دلیل شیوع ویروس کرونا رفت و آمدها برای بررسی و تحقیقات بیشتر بین دو استان کمرنگ شد ولی تحقیقات در مرکز همچنان ادامه دارد نتایج وزنی خوبی به دست آورده‌ایم اگر اعتبارات مورد نیاز تأمین شود گام‌های خوبی در این زمینه برداشته می‌شود.
وی با اشاره همکاری ۶ مؤسسه تحقیقاتی شیلات و آبزی پروری شمال و شمال غرب کشور برای پرورش و تکثیر شاه میگو در استخرهای خاکی، اضافه کرد: بر اساس سیاست‌های زیست محیطی تلاش داریم با اجرای موفق تکثیر و پرورش شاه میگو در استخرهای خاکی اقدام به رهاسازی این شاه میگو در محیط طبیعی کنیم.
رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور با اشاره به طرح مطالعاتی ذخایر شاه میگوی سد ارس نیز گفت: در حال شناسایی مناطق و منابع آبی مستعد برای پرورش شاه میگو هستیم امیدواریم با تخصیص اعتبارات موردنیاز اقدام به روش‌های عملی نیز در این زمینه کنیم.
گارد ساحلی در رودخانه مرزی ارس راه اندازی شود
نکویی فرد صید غیرمجاز و افزایش ترددها در دریاچه پشت سد ارس به همراه ایجاد استرس برای بقای حیات شاه میگو را از مهمترین دلایل کاهش ذخایر این گونه با ارزش عنوان کرد و افزود: در حال حاضر صید و تردد غیرمجاز در اطراف دریاچه پشت سد ارس مهمترین تهدیدات کاهش تولید این آبزی با ارزش و اقتصادی است.
وی ادامه داد: از ۲ سال گذشته باوجود ممنوعیت صید و برداشت شاه میگوی سد ارس و ابلاغ آن به شیلات کشور و استان همچنان در حال پایش و رصد ذخایر شاه میگو و دلایل کاهش آن هستیم تا بر اساس یافته‌های علمی بتوانیم شاه میگو را در رودخانه ارس احیا کنیم.
نکویی فرد با تاکید بر اینکه تنها منبع پرورش و تولید شاه میگو سد ارس است، گفت: این گونه به‌دلیل ارزآوری بالا و صادرات خوب در سال‌های گذشته منبع اقتصادی مهمی برای کشور و استان به شمار می‌رفت که متأسفانه بی‌توجهی مسئولان کشوری و استانی به این منبع موجب توقف این صادرات شده است.
نکویی فرد خواستار راه اندازی گارد ساحلی در رودخانه مرزی ارس شد و گفت: ارس یک ششم دریای خزر ماهی تولید می‌کند در حالی که هیچ توجهی به این منبع مهم و اقتصادی نشده و نمی‌شود، اما خزر دارای گارد ساحلی و امکانات بسیار زیادی است.
آذربایجان غربی رتبه نخست در تولید شاه میگوی دراز آب شیرین را داراست و در صورت فراهم شدن بسترهای لازم تولید این ماده غذایی ارزشمند تا ۲۷۰ تن در سال نیز افزایش پیدا می‌کند.
ارس به‌دلیل تنها منبع شاه میگوی کشور و نیز تنوع بالای ماهیان اقتصادی از اهمیت زیادی برخوردار است، به‌دلیل بی‌توجهی به این منبع مهم در حال حاضر شاه میگوی ارس رو به قهقرا بوده و ذخایر ماهیان اقتصادی آن رو به کاهش است.
این گونه به‌دلیل ارزآوری بالا و صادرات خوب در سال‌های گذشته منبع اقتصادی مهمی برای کشور و استان به شمار می‌رفت که متأسفانه بی‌توجهی مسئولان کشوری و استانی به این منبع موجب توقف این صادرات شده است.
