۹۵ درصد مردم هرگز جذام نمی گیرند/عمده ترین نشانه بیماری

سیمین دخت بیات، ضمن گرامیداشت ۲۸ ژانویه روز جهانی کمک به جذامیان به تغییرات روند بیماری جذام از گذشته تاکنون اشاره کرد.
وی با اشاره به تغییر چهره بیماری جذام از گذشته تا به امروز گفت: تصویر بیماری از حدود ۴۰ سال قبل تا به امروز تغییرات زیادی داشته و اکنون باید نگرش و تفکرات پوسیده قدیمی از جذام که هنوز هم برخی ذهن‌ها را درگیر خود کرده و باعث شده تا افراد از این بیماری هراس غیر منطقی داشته باشند پاک شود.
بیات افزود: بارها این جمله را شنیده یا این که از آن بارها استفاده کرده اید که چرا از من فاصله می گیری مگر جذام دارم؟! در حالی که دیگر وقت آن رسیده این عبارت مصطلح و البته نادرست را به بوته فراموشی بسپاریم. باید تلاش کنیم این افکار و برداشت‌های نادرست افراد جامعه را از بین ببریم و آنها را با واقعیت فعلی بیماری آشنا سازیم.
پزشک هماهنگ کننده سل و جذام معاونت امور بهداشتی با بیان این که از سال ۱۹۸۱ میلادی سازمان بهداشت جهانی دارو و راه درمان این بیماری را کشف و به تمام کشورهای بومی بیماری توصیه کرد ادامه داد: در کشور ما نیز از ۳۵ سال گذشته این بیماری درمان پذیر شده و پاسخ خوبی هم از درمان بیماران دریافت کردیم.
به گفته وی، تحقیقات نشان داده است به محض شروع درمان و در همان نخستین روز ۹/۹۹ درصد از میکروب‌ها و باسیل‌های جذام از بین خواهد رفت و از پیشرفت معلولیت جلوگیری خواهد کرد و دیگر نیازی نیست فرد مبتلا به جذام از خانواده و جامعه جدا شود.
جذام کشنده نیست
سیمین دخت بیات تاکید کرد: جذام به هیچ عنوان کشنده نیست، و معلولیت را آخرین ایستگاهی برشمرد که فرد جذامی ممکن است به آن برسد.
به گفته وی، در قدیم شیوه صحیحی برای درمان جذام استفاده نمی‌شد و بیماری در صورت پیشرفت منجر به معلولیت و تغییر شکل نابه هنجار فرد می‌شد. در برخی مراکز قدیمی نگهداری بیماران شاهد حضور افراد مسنی هستیم که دچار معلولیت ناشی از جذام هستند. این افراد در حال حاضر درمان شده اند و از بابت سرایت بیماری آنها جای هیچ گونه نگرانی نیست.
پزشک هماهنگ کننده سل و جذام معاونت امور بهداشتی عامل مولد جذام را یک باسیل از خانواده باسیل‌های به وجود آورنده بیماری سل ذکر کرد و گفت: عامل بیماری جذام، تنه‌های اصلی اعصاب کنترل کننده عملکرد دست‌ها و پاها را درگیر می‌کند و این نواحی را دچار اختلالات حسی حرکتی می‌کند و همچنین چشم‌ها را نیز درگیر و مبتلا می‌سازد.
۹۵ درصد افراد ذاتاً استعداد ابتلاء به جذام را ندارند
به گفته بیات، به طور ذاتی و طبیعی سیستم ایمنی بدن ۹۵ درصد از انسان‌ها به گونه‌ای خلق شده که استعداد ابتلاء به جذام را ندارند و حتی اگر در تماس نزدیک با مبتلایان درمان نشده قرار بگیرند نیز هرگز به این بیماری مبتلا نخواهند شد و فقط ۵ درصد از افراد به دلیل نوع سیستم ایمنی بدنشان استعداد ابتلاء به جذام را دارند.
عمده ترین نشانه بیماری
وی با اشاره به دوره کمون طولانی بیماری جذام خاطرنشان کرد: به دلیل طولانی بودن دوره نهفتگی، بیماری به سرعت قابل تشخیص نیست اما معمولاً با یک لکه کوچک پوستی کمرنگ یا پررنگ‌تر از پوست اطراف ناحیه بروز می‌کند و با سایر لکه‌های پوستی مغایرت دارد زیرا این لکه‌های پوستی دارای اختلال حسی هستند و فرد را با اختلال حسی حرکتی مواجه می‌سازند.
راه‌های انتقال بیماری
سیمین دخت بیات با ذکر این مطلب که احتمال انتقال بیماری از طریق مخاط دستگاه تنفسی فوقانی و همچنین تماس با زخم فرد مبتلایی که تحت درمان نیست با پوست آسیب دیده و زخم شده وجود دارد گفت: سرایت جذام از انسان به انسان صورت می‌گیرد.
به گفته وی برای ابتلاء فرد باید دوره تماس طولانی، مکرر و نزدیک را طی کند به این معنا که مدتی به طور مکرر با فرد مبتلا زیر یک سقف زندگی کنند. مواردی که از آنها یاد شد تنها در صورتی محقق می‌شوند که فرد جز آن ۵ درصد بوده و البته فرد مبتلا هم مورد هیچ گونه درمانی قرار نگرفته باشد.
دوره درمان بیماری
بیات یادآور شد: بیماران مبتلا به جذام از نوع پرباسیل نیازمند درمان یک ساله با سه دارو هستند و مبتلایان به جذام کم باسیل به درمان شش ماهه با همان سه دارو نیاز دارند.
وی گفت: با پایان دوره درمان، دیگر نمی‌توان برای مبتلایان از عنوان بیمار جذامی استفاده کرد زیرا به طور کامل درمان شده اند و احتمال بسیار کمی وجود دارد که با عود بیماری مواجه شوند.
وضعیت بیماران جذامی در ایران از ابتدا تاکنون
پزشک هماهنگ کننده سل و جذام معاونت امور بهداشتی با اشاره به تاریخچه جذام در ایران اظهار کرد: از سال ۱۳۰۳ خورشیدی تاکنون ۱۱ هزار و ۸۸۴ مورد ابتلاء به بیماری جذام گزارش شده است که از این تعداد دو هزار و ۴۴۱ مورد به دلایل مختلفی نظیر کهولت سن و حوادث دیگر فوت کردند (چون کسی به دلیل ابتلاء به جذام نمی میرد).
بیات افزود: حدود ۹ هزار و ۲۰ مورد از این تعداد بهبود یافته اند و در حال حاضر تنها ۱۰ مورد تحت درمان دارویی قرار دارند و در سال جاری در منطقه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی مورد ابتلای جذام نداشتیم.
آمار جهانی بیماری جذام
به گفته وی، میزان شیوع جهانی این بیماری از سال ۱۹۸۱ تا به امروز با کاهش ۹۰ درصدی رو به رو بوده است و بیش از ۱۶ میلیون نفر از افراد مبتلا به بیماری جذام بهبود یافتند و علاوه بر این از چهار میلیون مورد معلولیت پیشگیری شده است اما با این وجود هنوز هم کشورهای هند و اندونزی در آسیای جنوب شرقی و برزیل در آمریکای جنوبی دارای بیشترین آمار جدید بیماری هستند.
روند برنامه‌های کنترلی جذام از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی
سیمین دخت بیات با اشاره به روند برنامه‌های کنترلی جذام در جهان افزود: سازمان بهداشت جهانی در سال ۱۹۹۰ نشست مشترکی میان ۱۲۲ کشور بومی جذام برگزار کرد که بر اساس آن باید این کشورها متعهد می‌شدند در فاصله سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰ میلادی به مرحله حذف جذام برسند.
پزشک هماهنگ کننده سل و جذام معاونت امور بهداشتی در ادامه گفت: مرحله حذف جذام به این معنا بود که میزان شیوع بیماری جذام را به کمتر از یک مورد در بین ۱۰ هزار نفر جمعیت برسانند. ایران نیز از سال ۱۳۷۱ شمسی مصادف با ۱۹۹۶ میلادی و پیش از قرار معین شده توسط سازمان بهداشت جهانی وارد مرحله حذف بیماری شده است و در سال‌های ۱۳۷۵و ۱۳۷۶ وارد مرحله حذف جذام در سطح استانی و شهرستانی شده است.
به گفته بیات، سازمان جهانی بهداشت داروهای جذام را به صورت رایگان در اختیار ۱۲۲ کشور مذکور قرار داد که این داروها تنها در مراکز بهداشتی درمانی هر کشور که تحت نظارت وزارت بهداشت همان کشور هستند توزیع می‌شود.