مشکلات زائران از زبان خودشان

اگرچه جلسات متعدد ستاد اربعین بعد از پایان پیاده‌روی سال قبل در ماه‌های گذشته بارها تشکیل شده و در این مدت هماهنگی‌های بسیاری درخصوص اعزام زائران به عراق، راه‌اندازی موکب‌ها و تسریع در اقدامات مربوط به پیاده‌روی اربعین صورت گرفته است، ولی با این حال با افزایش تعداد مسافران، چالش‌های زیادی گریبانگیر زائران شده است که مهم‌ترین آنها شلوغی مرزها، ساعت‌ها انتظار برای خروج از کشور و از همه مهم‌تر، تهیه دینار دولتی است. امسال هم شلوغی و معطلی بیش از اندازه زائران در مرز مهران باعث شد تا محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه در گفت‌وگویی تلفنی با محمدعلی الحکیم، وزیر خارجه جدید عراق، کمک و مساعدت هر چه بیشتر دولت عراق را برای تسهیل شرایط زائران اربعین به‌ویژه در مرزهای دو کشور ازجمله مرز مهران خواستار شود و البته وزیر خارجه عراق هم وعده داد تا شرایط خروج زائران را تسهیل کنند.
غیر از مشکلات عبور از مرز و شلوغی بیش از حد مرز در ایام منتهی به اربعین، امسال مشکل دیگری نیز گریبانگیر زائران شده است؛ دریافت دینار به نرخ دولتی در کشور عراق. موضوعی که باعث شده تا برخی زائران حتی بعد از ساعت‌ها ایستادن در صف شعبه ارزی بانک ملی در شهر نجف عطای دریافت دینار دولتی را به لقایش ببخشند و بدون معطلی‌های چند ساعته با مراجعه به صرافی‌های عراقی با نرخ آزاد دینار تهیه کنند و مابقی وقت خود را به زیارت عتبات بگذرانند. تمام مشکلات دریافت ارز در حالی اتفاق افتاده که به گفته مسعود خاتونی، عضو هیأت‌مدیره بانک ملی در  51نقطه عراق، بیش از 250ایستگاه سرویس‌های لازم را برای ارائه دینار با نرخ دولتی به زائران ارائه می‌دهند. اما روند کند توزیع دینار در عراق و شهرهای مرزی آنقدر وخیم است که سیدمسعود حسینیان، سرکنسول ایران در کربلا با ابراز نارضایتی از این مسئله گفته: به‌رغم اینکه 17باجه توزیع ارز در کربلا فعال شده اما در عمل فقط یک باجه برای توزیع ارز فعال است و همین مسئله مشکلات زیادی را برای زوار به‌وجود آورده است.
عطای ارز دولتی را به لقایش بخشیدیم
هاشم خادم، مسئول یکی از کاروان‌ها با بیان اینکه به‌رغم وعده‌هایی که برای تحویل ارز دولتی به زائران داده شده هنوز بعد از گذشت 3 روز که به عراق آمده نتوانسته ارز دولتی تهیه کند، گفت: در مرز مهران برخلاف وعده‌هایی که داده شده نتوانستیم ارز مورد نیازمان را تهیه کنیم؛ این درحالی بود که در مرز مهران تعدادی دلال ارزی مشغول فروش دینار به زائران بودند و افراد زیادی که موفق نشده بودند ارز دولتی بگیرند به ناچار از دلالان، ارز خریداری می‌کردند. در کاظمین هم دوستانمان برای گرفتن ارز دولتی از 4صبح در صف بودند تا سرانجام ساعت 13توانستند ارز دولتی بگیرند، همین بی‌تدبیری مسئولان باعث شده تا زائران ساعت‌های زیادی را در صف انتظار برای گرفتن ارز دولتی باشند.

خادم ‌ادامه داد: بسیاری از زائران ازجمله خود من عطای گرفتن ارز دولتی را به لقایش بخشیدیم و از صرافی‌های عراقی دینار خریداری کردیم تا وقتمان هدر نرود. مشخص نیست بی‌تدبیری‌ها قرار است کی تمام شود. یک‌بار تقصیر کمبود باجه‌های بانکی برای توزیع دینار را گردن بانک ملی می‌اندازند و مسئولان بانک ملی هم طرف عراقی را مقصر جلوه می‌دهند؛ در این میان فقط زائران هستند که سردرگم بی‌تدبیری مسئولان شده‌اند و به‌رغم هزینه‌ای که در سامانه سماح برای دریافت ارز در کشور عراق واریز کرده‌اند ناچار شده‌اند برای دریافت ارز از صرافی‌ها دوباره هزینه کنند. همچنین در این میان نکته مهم این است که بسیاری از زائران پول به اندازه کافی به همراه ندارند که بتوانند دینار آزاد خریداری کنند و مجبور هستند که در صف‌های طولانی باقی بمانند تا بتوانند دینار دولتی خود را دریافت کنند. البته صف‌های طولانی زائران ایرانی در مقابل شعب بانک ملی باعث شده است که تا مسئولان بانک مرکزی از زائران بخواهند که دینار دولتی را در کشور خودمان تهیه کنند و بعد راهی عراق شوند.
ما برای زیارت آمده‌ایم؛  نه توی صف ایستادن
صف چند کیلومتری زائران برای دریافت ارز دولتی در نجف یکی از فیلم‌هایی است که در رسانه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود. یکی از زوار با اشاره به این صف می‌گوید: امروز پنجشنبه به امید خواندن دعای کمیل در نجف آمدم، سال‌ها حسرت این روز را خوردم و حالا که پایم به نجف رسیده این اوضاع و احوالمان است. باید ساعت‌ها در صف بایستیم تا بتوانیم دینار بگیریم. ما برای زیارت به عراق آمده‌ایم نه توی صف ایستادن.
زائر مسن دیگری نیز با اشاره به این صف طولانی مردم می‌گوید: باید ساعت‌ها در صف معطل شویم و پشت در بانک بخوابیم تا بتوانیم دینار بگیریم. این حق مردم ما نیست که اینگونه با آنها رفتار شود. در فیلم دیگری نیز که از نجف گرفته شده، شعبه‌ای ارزی نشان داده می‌شود که پایین دیوار آن چندین سوراخ تعبیه شده و زائران برای صحبت کردن با مسئول باجه باید روی دو زانو بنشینند، ‌مدارک خود را تحویل دهند و دینار عراقی را با ارز دولتی دریافت کنند. در این تصاویر عنوان می‌شود که افراد حاضر در فیلم از طریق «پیام‌رسان بله» برای گرفتن دینار ثبت‌نام کرده و در این محل باید دینار مورد نظرشان را تحویل بگیرند.
معطلی 10ساعته برای خروج از مرز مهران
اما این صف‌های طولانی زائران تنها مختص به گرفتن دینار دولتی نیست و با اوج‌گیری روزهای خروج زائران در مرزها (به‌خصوص مهران) هم با انبوهی از زائرانی روبه‌رو هستیم که ساعت‌هاست در انتظار خروج از کشور و انجام عملیات‌های مرزی (چک پاسپورت و ویزا و...) هستند و گاهی این انتظار بعد از 10ساعت به نتیجه می‌رسد. فائزه ایمانی سومین سالی است که برای پیاده‌روی اربعین عازم کربلای معلی و عتبات عالیات می‌شود. او که امسال به‌دلیل گران شدن دلار تصمیم گرفته برخلاف 2سال گذشته از مرز زمینی راهی عراق شود، می‌گوید: ساعت 5صبح به مرز مهران رسیدیم اما ازدحام جمعیت در مرز آنقدر زیاد بود که انگار رشته کار از دست مسئولان خارج شده بود؛ سربازانی که وظیفه حفظ نظم را بر عهده داشتند کاری از دستشان بر نمی‌آمد و تنها در گوشه‌ای نظاره‌گر خیل عظیم جمعیت بودند. به گفته او ازدحام جمعیت پشت گیت‌های خروجی به قدری زیاد بود که تعداد زیادی از افراد مسن و ناتوان در بین جمعیت از حال رفتند و هلال احمر و اورژانس که در محل مستقر بود آنها را از بین جمعیت بیرون آوردند.
حسنیه دباغی نیز که برای چهارمین بار عازم پیاده‌روی اربعین شده‌، می‌گوید: وضعیت مرز هر سال بدتر از سال قبل می‌شود، به جای اینکه مسئولان با برنامه‌ریزی‌های دقیق کاری کنند که مشکلات زوار اباعبدالله(ع) برای زیارت آن حضرت کمتر شود ولی هر سال شاهد همان مشکلات هستیم و مشخص نیست چه زمانی وضعیت بهتر می‌شود. چندین سال است که ما شاهد پیاده‌روی میلیونی زائران اربعین هستیم ولی مشخص نیست چرا دولت با مسئولان عراقی هماهنگی‌های لازم را انجام نمی‌دهد و اصلا چرا لغو روادید صورت نمی‌گیرد تا زائران راحت‌تر تردد داشته باشند و به زیارت امام حسین(ع) بروند. امسال با گران شدن ارز، افرادی که سال‌های گذشته هوایی به عتبات می‌رفتند، به ناچار مرزهای زمینی را انتخاب کرده‌اند اما انگار هیچ پیش‌بینی‌ای برای این مسئله نشده و حالا با جمعیت زیادی در مرزها روبه‌رو هستیم.

علاوه بر اینها در روزهای گذشته تعداد زیادی از زائران از خدماتی که کاروان‌ها و آژانس‌های زیارتی به آنها ارائه داده‌اند، شکایت دارند که مهم‌ترین آن مربوط به اسکان و هتل است. تعداد زیادی از زائران در روزهای گذشته وقتی به نجف اشرف و کربلا رسیده‌اند متوجه شده‌اند که اتاق آنها که قبلا پول اقامت در آن را پرداخت کرده‌اند به افراد دیگری اجاره داده شده است.