یک دنیا تردید درباره فایزر

موج توقف واکسیناسیون کرونا به علت ابهامات فراوان درباره عوارض واکسن‌های ساخت کشور‌های غربی و مرگ‌های مشکوک پس از تزریق این نوع واکسن‌ها به کشور‌های شرق آسیا و اقیانوسیه رسید.
حدود ۱۰۰ نفر پس از تزریق واکسن‌های کرونای فایزر، مدرنا و آکسفورد به طرز مشکوکی مردند تا تردید‌ها نسبت به عوارض واکسن‌های آمریکایی و انگلیسی بیشتر شود. هنوز تولیدکنندگان این واکسن‌ها و مدیران بهداشت آمریکا و انگلیس در این باره موضع‌گیری نکرده‌اند، اما واکنش کشور‌ها به این واکسن‌ها نشان می‌دهد حتی سازمان جهانی بهداشت هم در تایید واکسن فایزر عجله کرده است.
شرکت فایزر توانست زودتر از دیگر شرکت‌ها واکسن کرونا را تولید و در دسترس متقاضیان آن قرار دهد، اما سوالی که اذهان و افکار عمومی را درگیر خود کرده این است که تا چه اندازه می‌توان به واکسن فایزر اطمینان و اعتماد کرد.
انتشار وسیع اخبار مرگ‌و‌میر افرادی که واکسن شرکت آمریکایی فایزر را دریافت کرده‌اند، منجر به استیصال برخی کشور‌ها برای آغاز واکسیناسیون شده است و آن‌ها تصمیم گرفته‌اند تا حصول اطمینان کامل از ایمنی و موثر بودن واکسن کرونا، نسبت به تزریق آن اقدام نکنند. به گزارش گاردین، کشور‌های استرالیا، نیوزیلند، تایوان و ژاپن واکسیناسیون را تا ماه‌ها آغاز نمی‌کنند و در حال حاضر مشغول بررسی دقیق واکنش مردم سایر نقاط دنیا به واکسن‌های فایزر، آکسفورد و مدرنا هستند. آن‌ها می‌گویند عجله‌ای نیست، منتظر نتایج تزریق فایزر در دیگر کشور‌ها می‌مانیم!
استرالیا، نیوزیلند و تایوان موفق‌ترین کشور‌ها در کنترل ابتلا به کرونا بوده‌اند و از ابتدای شیوع پاندمی، اقدامات به‌موقع آن‌ها و همراهی گسترده مردم با پروتکل‌ها باعث کنترل شیوع بیماری شده است. ژاپن نیز یکی از کشور‌هایی است که در مرحله سوم تست انسانی واکسن فایزر شرکت کرده و در ازای آن میزان زیادی از این واکسن را دریافت کرده است، اما حاضر نیست قبل از بررسی نتایج تزریق آن در سایر کشور‌ها و نیز بررسی مجدد کارایی آن توسط خود، نسبت به واکسیناسیون اقدام کند.
گرگ هانت، وزیر بهداشت استرالیا هم می‌گوید: استرالیا مفتخر است در گروه «موفق‌ترین کشور‌های جهان در مبارزه با «کووید-۱۹» قرار دارد، اما برای آغاز واکسیناسیون تحت فشار نخواهد بود.
استرالیا، نیوزیلند، ژاپن و تایوان تا پایان فوریه (اسفند) یا بعد از آن واکسیناسیون را شروع نمی‌کنند؛ قرار است با تأخیر عمدی در روند واکسیناسیون، این کشور‌ها داده‌هایی از اثربخشی و عوارض جانبی واکسن قبل از واکسینه کردن جمعیت آسیب‌پذیر و عموم مردم کسب کنند. کره‌جنوبی نیز تصمیم مشابهی گرفته است.
جنیفر مارتین، پزشک استرالیایی و عضو کمیته مشاوره داروسازی و درمانی فارماک، تنها خریدار واکسن در نیوزیلند می‌گوید: دلیل طولانی بودن روند تایید واکسن‌ها در استرالیا و نیوزیلند بررسی‌های پی‌در‌پی نتایج است، زیرا اگر یک خطا مرتکب شویم- زمانی که دارو در میان جمعیتی وسیع توزیع شود- با خطایی در مقیاس بزرگ مواجه خواهیم شد.
مارتین ادامه می‌دهد: ما بسیار نگران تأثیر واکسن بر افراد بومی هستیم و به نظر می‌رسد واکنش جمعیت آسیا نیز متفاوت باشد. استرالیا و نیوزیلند می‌گویند چرا مردم به خطر بیفتند زمانی که می‌توان کمی بیشتر برای به دست آوردن اطلاعات کامل‌تر صبر کرد؟
رابرت بوی، متخصص بیماری‌های عفونی و واکسن از دانشگاه سیدنی نیز می‌گوید: نگرانی اساسی این است که ما قبلا هرگز از این نوع واکسن استفاده نکرده‌ایم، بنابراین مجبوریم با تمام تلاش خود نظارت را انجام دهیم تا اثربخشی و عوارض واکسن را بررسی کنیم.

* تأخیر واکسیناسیون در ژاپن
در همین حال رسانه‌های ژاپنی هم گزارش دادند واکسیناسیون در این کشور تا اواخر فوریه (اسفند) آغاز نخواهد شد و زمانی هم که آغاز شود حدود ۱۰ هزار نفر از کارکنان خط مقدم نبرد با کرونا در اولویت هستند. واکسیناسیون افراد بالای ۶۵ سال، مراقبان سلامت و افرادی با وضعیت سلامتی خاص، ماه مارس پیگیری می‌شود.
این در حالی است که فشار‌ها در ژاپن برای تزریق واکسن کرونا افزایش یافته، زیرا این کشور با آغاز موج سوم شیوع این ویروس مسری مواجه است و نگرانی از افزایش تلفات در این کشور وجود دارد. تعداد موارد جدید ابتلا به کرونا در ژاپن به روزی حدود ۷۰۰۰ نفر رسیده و نخست‌وزیر این کشور از اعلام وضعیت اضطراری به مدت یک ماه در توکیو و ۳ استان همسایه با آن خبر داده است.
خودداری ژاپن از تزریق واکسن کرونای فایزر و اصرار به بررسی نتایج تزریق آن در سایر کشور‌ها در شرایطی است که این شرکت آمریکایی بخشی از آزمایش مرحله سوم تست انسانی واکسن خود را روی مردم این کشور انجام داده است.
* سازمان غذا و داروی آمریکا هم می‌تواند خطا کند
آیا امکان دارد سازمان غذا و داروی آمریکا در تایید واکسن فایزر اشتباه کرده باشد؟ سیدعلی فاطمی، نایب‌رئیس انجمن داروسازان ایران در این باره گفت: سازمان غذا و داروی آمریکا هم می‌تواند خطا کند. قطعا در استفاده از محصولات دارویی و واکسن‌های جدید، هر کشوری برای خودش نهاد نظارتی دارد.
نایب‌رئیس انجمن داروسازان ایران ادامه داد: روش‌های کنترل کیفیت و ایمنی و همچنین کارآزمایی بالینی باید توسط نهاد‌های نظارتی در هر کشوری دنبال شود و در کشور ما هم، سازمان غذا و دارو و اداره کل آزمایشگاه‌های مرجع سلامت، چنین وظیفه‌ای را بر عهده دارند.
فاطمی در واکنش به اظهاراتی که پیرامون واکسن فایزر مطرح است، گفت: سازمان غذا و داروی آمریکا به عنوان یک مرجع مورد تایید در جهان شناخته می‌شود و از اعتبار بالایی برخوردار است.
وی در پایان با اشاره به این نکته که FDA هم می‌تواند خطا کند، در عین حال افزود: تایید سازمان غذا و داروی آمریکا، صد درصد و مطلق نیست.
توسل دوبی به واکسن چینی به جای فایزر
در ادامه روند روزافزون بی‌اعتمادی کشور‌ها به واکسن آمریکایی فایزر، رویترز خبر داد: امارات عربی متحده نیز شهروندان و ساکنان بزرگسال خود را با واکسن کرونای ساخت شرکت سینوفارم چین واکسینه می‌کند. واکسن فایزر تاکنون حدود یکصد نفر را به کام مرگ فرستاده است.
آغاز واکسیناسیون کرونایی به صورت عمده در کشور‌های غربی با واکسن‌های کرونای «فایزر» و «مدرنا»، ضمن رقم زدن مرگ افراد زیادی، عوارض خطرناکی را هم به دنبال داشته است. «بیزنس اینسایدر» خبر داد: تزریق واکسن کرونای فایزر و مدرنا سبب مرگ نزدیک به ۹۰ نفر در کشور‌های مختلف شده است. شمار افرادی که به دلیل عوارض این واکسن‌ها به بیمارستان مراجعه کردند، هزار و ۳۸۸ مورد اعلام شده و ۹۶ نفر نیز در پی تزریق این واکسن‌ها شاهد عوارض خطرناکی بودند.

* کالیفرنیا تزریق واکسن مدرنا را متوقف می‌کند
راشاتودی نوشت: پس از ثبت موارد زیاد و غیرعادی ناشی از واکنش‌های منفی به واکسن کرونای شرکت مدرنا، مقام‌های بهداشت و درمان ایالت کالیفرنیای آمریکا دستور توقف تزریق این واکسن را صادر کردند. اداره بهداشت عمومی کالیفرنیا روز یکشنبه اعلام کرد: تعداد موارد مربوط به واکنش‌های منفی ناشی از تزریق واکسن کرونای شرکت مدرنا به طور غیرعادی رو به افزایش بوده و تزریق این واکسن متوقف می‌شود.
به گفته مقام‌های بهداشت و درمان ایالت کالیفرنیا، تعداد کسانی که پس از تزریق واکسن کرونای شرکت مدرنا، واکنش آلرژیک نشان داده‌اند به سرعت رو به افزایش است.

هنوز هیچ واکسن خارجی‌ای وارد ایران نشده است
سخنگوی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت و درمان با اشاره به مرگ شماری از تزریق‌کنندگان واکسن فایزر آمریکایی به «وطن امروز» گفت: سازمان جهانی بهداشت با جمع‌آوری مدارک، شواهد و مستندات متقن نسبت به تاثیر‌پذیری منفی واکسن فایزر یا هر گونه دارو و فرآورده‌های دارویی دیگر مانع تولید و مصرف آن در دنیا خواهد شد.
کیانوش جهانپور با بیان اینکه تاکنون هیچ واکسن کرونای خارجی به کشور وارد نشده است، گفت: چنانچه واکسنی از طریق واردات به ایران بیاید ابتدا باید فرآیند بررسی آن از طریق سازمان غذا و دارو انجام شود و مورد تایید قرار گیرد تا مشکلی سلامت جامعه را تهدید نکند.
وی با بیان اینکه هر گونه واکسنی چه خارجی و چه داخلی باید از فیلتر نهایی بررسی‌های تکمیلی سازمان غذا و دارو رد شود، افزود: هنوز مجوزی برای واردات واکسن‌های خارجی مقابله با کرونا صادر نشده و این سازمان به عنوان معیار و مرجع تشخیص کیفیت دارو موظف به بررسی محموله‌های وارداتی دارو به کشور است.
جهانپور خاطرنشان کرد: هر چند دنیا نسبت به تزریق واکسن فایزر آمریکایی حساس شده است و خیلی‌ها راغب به تزریق این نوع واکسن نیستند، اما در ایران با تکیه بر توان داخلی در حال تولید واکسن کرونا هستیم و سیاست وزارت بهداشت همچنان به نتیجه رسیدن توان داخلی برای تولید واکسن است. این نوع واکسن توانسته است مراحل ابتدایی تست‌های خود را بخوبی پشت سر بگذارد.
وی ادامه داد: توانمندی دانشمندان ایرانی در ساخت واکسن کرونا دنیا را شگفت‌زده کرد. واکسن کرونای ایرانی توسط ۲ شرکت داخلی و یک شرکت ایرانی- کوبایی در حال ساخت است. این واکسن‌ها با پشت سر گذاشتن تست‌های اولیه انسانی در ۲ مرحله اکنون در فاز‌های مطالعات بالینی قرار دارند و تاکنون افراد داوطلب تزریق این نوع واکسن عارضه حاد یا جدی نداشته‌اند.

چرا واکسن ایرانی کرونا قابل اعتمادتر است؟
مسؤول ICU اورژانس بیمارستان دکتر مسیح دانشوری در پاسخ به این سوال که چرا از برخی کشور‌ها مانند آمریکا و انگلیس نباید واکسن کرونا وارد کنیم، متذکر شد: روز‌هایی که در اوج شیوع کرونا در ایران قرار داشتیم و مرگ ومیر‌های زیادی تجربه می‌کردیم، نیاز به یکسری دارو‌ها برای درمان بیماران کرونایی داشتیم؛ در آن زمان کشور‌هایی مانند آمریکا که الان سازنده واکسن کرونا هستند با تحریم‌هایی که اعمال کرده بودند، دسترسی ما به این دارو‌ها را از بین برده بودند و اگر همت دانشمندان ایران نبود، چه کسی پاسخ نداشتن دارو‌های مورد استفاده در درمان کرونا را می‌داد؟
وی ادامه داد: وقتی یک کشور در اوج شیوع کرونا به ما دارو نداد، چرا باید انتظار داشته باشیم که واکسن کرونا به ما بدهد؟ به همین دلیل مقام معظم رهبری نگرانی خود را راجع به واردات واکسن از این کشور‌ها بیان کردند و این نگرانی ایشان کاملا بجاست و نشان می‌دهد که نگران مردم هستند؛ از سوی دیگر واکسنی باید برای مردم مورد استفاده قرار گیرد که عارضه کمتر و فایده بیشتری داشته باشد، زیرا ما واکسن کرونا را به افراد سالم جامعه مان تزریق خواهیم کرد و در نتیجه باید عوارض واکسن‌های کرونا به دقت مورد بررسی قرار بگیرد.
وی ادامه داد: نگرانی‌هایی درباره عوارض ناشی از واکسن کرونا از نوع mRNA وجود دارد؛ برای مثال این واکسن‌ها ممکن است سرطان زا باشند یا کدینگ‌های مختلف پروتئینی ایجاد کنند یا باعث ایجاد موتاسیون (جهش) ژنی شوند.
وی تأکید کرد: تفاوتی که بین واکسن ایرانی و خارجی وجود دارد این است که این واکسن mRNA در ایران تولید می‌شود، بنابراین خود دانشمندان ایرانی روی آن کار می‌کنند و این امر یکی از نگرانی‌های ما را برطرف می‌کند، زیرا وقتی این واکسن در کشور خود ما ساخته می‌شود، دیگر نگران کدینگ ژنتیکی خاصی نیستیم.