برداشت‌های بی‌رویه و غیرمجاز، فروش با قیمت نامشخص و مصرف داخلی در استان ازجمله مشکلاتی بود که سبب شد طرح‌های تحقیقاتی برای توسعه و صادرات گیاهان دارویی اندیشیده شود اما متأسفانه باوجود افزایش تولید گیاهان دارویی در عرصه‌های طبیعی هنوز هم متولیان نتوانسته‌اند آن‌طور که باید از این پتانسیل بهره اقتصادی ببرند.
صادرات گیاهان دارویی به تهران و مشهد
مسئول بهره‌برداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی درباره صادرات گیاهان دارویی گفت: در حال حاضر گیاهان دارویی خراسان شمالی تنها به تهران و مشهد صادر می‌شود. علیرضا احمدی اسکوئی اظهار کرد: اداره کل منابع طبیعی خراسان شمالی تنها مجوز حمل گیاهان دارویی را برای استان‌های داخلی تهران و خراسان رضوی صادر می‌کند. اسکوئی افزود: اطلاع دقیقی از مصرف داخلی یا خارجی گیاهان دارویی خراسان شمالی در دست نداریم و تنها مجوز حمل به دیگر استان‌ها را صادر می‌کنیم. او مطرح کرد: در حال حاضر تنها گیاه دارویی که محصول خراسان شمالی است و از طریق دیگر استان‌ها به خارج کشور صادر می‌شود، شیره «باریجه» است. مسئول بهره‌برداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی گفت: صنایع تبدیلی ضعیف و کمبود سرمایه‌گذار از علت‌های ناشناخته ماندن ظرفیت گیاهان دارویی ایران در سراسر دنیا است. اسکوئی تصریح کرد: تنوع آب و هوایی و شرایط اکولوژیک سبب رویش ۳۵۰ گونه و غنای گیاهان دارویی در مناطق مختلف خراسان شمالی شده که بیشتر این گونه‌های دارویی در عرصه‌های منابع طبیعی به‌طور خودرو یافت می‌شود. این مسئول بیان کرد: ستانی که مهد رویش گیاهان دارویی در کشور است و طرح‌های ملی زیادی در عرصه‌های طبیعی این استان در دستور کار قرار دارد، نیازمند تحقیقات همه‌جانبه و بهره‌برداری صحیح از این گیاهان است. اسکوئی افزود: این اداره کل تاکنون ۳۲ عنوان طرح تحقیقاتی را برای احیاء و توسعه سه گیاه شاخص شیره «باریجه»، «کتیرا» و «زرشک وحشی» در گستره‌ای به میزان ۸۰ هزار هکتار انجام داده است.
او تصریح کرد: اداره کل منابع طبیعی خراسان شمالی سال گذشته در دو هزار و ۵۵۰ هکتار عرصه طبیعی، اقدام به احیاء و توسعه رویشگرهای بذر، کپه کاری و نهال‌کاری کرده بود.
این مسئول گفت: متأسفانه برای احیا و توسعه گیاهان دارویی اعتبار قابل‌توجهی تخصیص نیافته است به‌طوری‌که سال گذشته از مبلغ ۵۰۰ میلیون تومان اعتبار ابلاغ‌شده تنها ۱۰ درصد آن تخصیص یافت.
اسکوئی اضافه کرد: امسال نیز اعتبار خاصی برای احیاء به این اداره کل تخصیص داده نشد باوجوداینکه روزانه در یک هزار و ۵۰۰ هکتار رویشگاه، احیا و غنی‌سازی انجام می‌شود.
توسعه فروش گیاهان دارویی و فرهنگ‌سازی
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان شمالی درباره چگونگی بهره‌برداری اقتصادی از گیاهان دارویی این استان گفت: باوجوداینکه طی چند سال اخیر تولید و کشت گیاهان دارویی در این استان رونق قابل‌توجهی داشته، لزوم فرهنگ‌سازی و توسعه فروش این گونه‌ها به‌شدت احساس می‌شود.
محمدعلی شریکیان اظهار کرد: صادرات انبوه گیاهان دارویی خراسان شمالی همت مسئولان صنعت و معدن و اتاق بازرگانی را می‌طلبد. شریکیان افزود: طی چند سال گذشته سرمایه‌گذاران بسیاری حتی از هندوستان بازدیدهایی از عرصه‌های گیاهان دارویی خراسان شمالی داشتند اما استقبال چندانی انجام نشد.
او تصریح کرد: طی دو سال اخیر تولید گیاهان دارویی سرعت گرفته اما هنوز به حمایت‌های دستگاه‌های مربوطه نیاز جدی است. او بیان کرد: خراسان شمالی رویشگاه بسیار باارزش گیاهان دارویی در سطح کشور به شمار می‌رود چراکه با اندک بارندگی گیاهان درمانی و اثربخشی در دامن طبیعت می‌روید.
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان شمالی با بیان اینکه توسعه کشت گیاهان دارویی از اهمیت خاصی در این استان برخوردار است، گفت: شرایط آب و هوایی مساعد استان و همچنین نیاز کمتر گیاهان دارویی به آبیاری، بهره‌برداری اقتصادی را افزایش می‌دهد اما باید روش آن را آموزش داد. شریکیان اظهار کرد: به‌منظور توسعه و صادرات گیاهان دارویی باید برنامه‌های کلان همچون استانداردسازی را مدنظر قرار داد. او افزود: ضرورت دارد مشکلات موجود بر سر راه صادرات گیاهان دارویی شناسایی شود تا بتوانیم با رونق تولید زمینه توسعه پایدار این صنعت را مهیا کنیم. او آویشن باغی، نعنای فلفلی، باریجه، به‌لیمو، آلوئه ورا، زرشک، زعفران، گل محمدی، زیره و ... را ازجمله گیاهان دارویی خراسان شمالی اعلام کرد.
ضرورت توجه به محصولات گیاهان دارویی خراسان شمالی
نماینده مردم پنج شهرستان خراسان شمالی در مجلس شورای اسلامی در این زمینه گفت: خراسان شمالی ظرفیت‌های قابل‌توجهی در حوزه بهره‌برداری از گیاهان دارویی به‌ویژه کشت گل محمدی دارد.
علی‌اکبری اظهار کرد: کشت گیاهان دارویی در خراسان شمالی اقدامی مؤثر در جهت توسعه اقتصادی این استان است. اکبری افزود: با توجه به کاهش بارندگی طی سال‌های اخیر و موقعیت استراتژیک خراسان شمالی، کشت گیاهان دارویی می‌تواند زمینه استخراج محصولات متعددی را فراهم آورد و نقش بسزایی در توسعه اقتصادی این استان داشته باشد.
