اهدای سیمرغ مشترک ، قدغن

در بخش سودای سیمرغ  آثار بلند سینمایی که تا بهمن‌ماه ۱۳۹۷ در ایران به نمایش درنیامده‌‌اند می‌توانند متقاضی شرکت در این بخش باشند. آثاری که در دوره‌های قبل توسط هیات انتخاب بازبینی شده باشند، نمی‌توانند متقاضی شرکت در این دوره باشند. هیات انتخاب از میان آثار متقاضی حداکثر ۲۲ فیلم سینمایی را برای نمایش و داوری انتخاب خواهند کرد. هیات انتخاب بخش مستند سینمایی از میان آثار متقاضی حداکثر ۵ فیلم را انتخاب می‌کنند و هیات داوران یک فیلم را به عنوان فیلم برگزیده انتخاب خواهند کرد. پس تا اینجای کار ۲۲ فیلم در بخش سودای سیمرغ و پنج فیلم در بخش مستند که روی هم ۲۷ فیلم حاضر در جشنوار می‌شوند.
هیات داوران از میان نامزدهای بهترین فیلم‌های کوتاه داستانی جشنواره فیلم کوتاه تهران و جشن مستقل فیلم های کوتاه خانه سینما که به نمایش در نیامده و در دوره های قبل متقاضی نبوده اند (حداکثر ۵ فیلم که مدت زمان هر فیلم کمتر از ۱۵ دقیقه باشد) یک فیلم را به عنوان فیلم برگزیده انتخاب خواهند کرد. با این حساب جمع کل فیلم‌ها ۳۲ فیلم می‌شود. هیات انتخاب در بخش نگاه نو (ویژه فیلم اول کارگردانان) از میان آثار متقاضی حداکثر ۱۰ فیلم فیلمسازان اول را انتخاب می کنند و هیات داوران این بخش سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول را به کارگردان فیلم برگزیده اهدا خواهند کرد. در اینجا امکان دارد بسیاری از فیلم‌های سودای سیمرغ در این بخش هم قرار بگیرند که شمارش فیلم‌های حاضر در جشنواره را مشکل می‌کند.
سیمرغ مشترک تعطیل شد
در جشنواره دوره سی‌وششم شاهد چالش‌ها و تنش‌های فراوانی بودیم. یکی از این چالش‌ها در زمینه سیمرغ کارگردانی بود که به طور مشترک به ابراهیم حاتمی‌کیا و بهرام توکلی اهدا شد. اما امسال دیگر خبری از این سیمرغ‌های مشترک نخواهد بود. در مقررات عمومی آمده است: «هیچ جایزه‌ای در بخش رقابتی به طور هم‌ارزش میان دو یا چند اثر تقسیم نمی‌شود.» بنابراین دیگر تفسیر و تحلیل و دعوا در تقسیم سیمرغ‌های مشترک وجود نخواهد داشت. قانون جالب توجه دیگر این است که: «هیچ یک از دست اندرکاران اصلی تولید فیلم‌های بخش‌های رقابتی نمی‌توانند عهده‌دار مسئولیت انتخاب و یا داوری فیلم‌های آن بخش باشند. بنابراین نام افرادی را که امسال فیلم نخواهند ساخت را به لیست گمانه‌زنی‌ها برای داوری جشنواره اضافه کنید.
نماینده بدون رای
در مقررات عمومی آمده است: «یک نماینده از طرف دبیر جشنواره جهت برگزاری جلسات هیات داوران بدون حق رای شرکت خواهد داشت.» واقعیت را بخواهید هر چه این قانون را بالا و پایین کردیم متوجه منظور قانون‌گذار نشدیم! یعنی اینکه فقط یک نفر باید در بحث‌های خصوصی و مخفیانه هیات داوران شرکت داشته باشد و به نوعی «نخودی» است یا اینکه با حضور و انرژی و قدرت سکوتی که دارد روی داوران اثر خواهد گذاشت؟ یا باید شرح وقایع را به گوش دبیر جشنواره برساند؟ تفسیر این قسمت را بر عهده خواننده می‌گذاریم. یک قانون جالب دیگر هم وجود دارد مبنی بر اینکه: «نمایش فیلم‌ها در جشنواره مطابق با ضوابط و مقررات سازمان سینمایی خواهد بود.» ولی پرسش این است که این مقررات دقیقا چه هستند؟ شاید خطوط نانوشته قوانین هستند یا شاید سینماگران خود از این قوانین خبر دارند و اهالی رسانه باید آن را کشف کنند. «داشتن پروانه ساخت سینمایی یا نمایش الزامیست.» در دهه ۱۳۶۰در سینمای ایران فیلم‌های بزرگی مانند «ناخدا خورشید» به کارگردانی ناصر تقوایی ساخته شده‌اند که از شرایط بر می‌آید فیلمنامه از پیش تعیین‌شده‌ای نداشتند. یعنی بسیاری از فیلم‌های با کیفیت سینمای ایران حاصل بداهه‌پردازی و همکاری گروه هنری در حین تولید بوده است که این شرایط دیگر در سینمای ایران وجود ندارد. در نهایت اینکه «تفسیر و رفع ابهام از مقررات و اخذ تصمیم نهایی درباره موضوعات پیش‌بینی نشده به عهده دبیر جشنواره است.» در واقع، قوانینی وضع شده است که مفسر آن هم خود دبیر جشنواره است.
هزینه‌ها چقدر می‌شود؟
معاون توسعه، مدیریت و منابع سازمان امور سینمایی و سمعی و بصری هزینه‌های سی‌وششمین جشنواره ملی فیلم فجر را در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۹۶ اعلام کرده بود که رقمی معادل چهار میلیارد و ششصد و سی و نه میلیون و پانصد و هشتاد و دو هزار و ششصد تومان شده بود. حیدری خلیلی تاکید کرده بود: «با توجه به رویکرد کاهش اتکای مالی جشنواره‌ها به بودجه دولتی، کم شدن هزینه‌ها در جشنواره سی‌وششم بی‌سابقه بوده و در هشت دوره اخیر کمترین رقم را به خود اختصاص داده است.» با مشکلاتی که سر قیمت دلار پیش آمده است باید انتظار هزینه‌ای حداقل ۱۰ میلیاردی داشته باشیم.
تغییرات مهم دوره پیش پابرجاست!
در دوره گذشته سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌هایِ ویژه میدانی از سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌هایِ بصری‌ جدا شد و این اتفاق بعنی اینکه به یک بخش تخصصی سینما بیشتر توجه شده است و این تغییر مورد اعتراض هم واقع نشد. در این دور هم یک سیمرغ ویژه برای بخش «هنر و تجربه» در نظر گرفته شده است که در دوره سی‌وپنجم چنین تصریحی درباره سیمرغ «هنر و تجربه» در فراخوان وجود نداشت.  سال گذشته هم فیلم «مغزهای کوچک زنگ‌زده» به کارگردانی هومن سیدی این سیمرغ را ربود و در حال حاضر هم در سراسر ایران اکران عمومی شده که نکته جالبی است. یعنی در گروه هنر و تجربه روی پرده نرفته و فروش بسیار خوبی هم داشته است. هیات انتخاب جشنواره دوره سی‌وپنجم از میان آثار بخش چشم‌انداز سینمای ایران (سال ۹۶) تعداد ۲۲ تا ۳۳ اثر (فیلم‌های سینمایی بلند، فیلم‌ اولی، هنر و تجربه و انیمیشن) را برای حضور در بخش مسابقه انتخاب ‌کرده بود؛ ولی امسال مانند سال گذشته در فراخوان تاکید شده است که «هیات انتخاب جشنواره که توسط دبیر جشنواره انتخاب می‌شود از میان آثار متقاضی حداکثر ۲۲ فیلم را برای نمایش و داوری انتخاب خواهند کرد.» با این تفاسیر همان‌طور که در بالا اشاره کردیم بیش از ۳۲ فیلم در جشنواره نمایش داده خواهد شد. در جشنواره دو سال پیش در فراخوان اعلام شده بود که در بخش فیلم برگزیده تماشاگران فیلم‌های برگزیده دوم و سوم نیز معرفی و تقدیر می‌شوند؛ ولی امسال هم مانند سال گذشته در فراخوان اعلام شده که این جایزه از طریق مراجعه به آرای تماشاگران، به محبوب‌ترین فیلم تعلق خواهد گرفت یعنی فقط یک فیلم معرفی می‌شود و در نهایت سیمرغ بلورین فیلم برگزیده تماشاگران را می‌گیرد.