اگر تا چند سال قبل سوسیس و کالباس و سایر فرآورده‌های گوشتی با همه اما و اگرهای مطرح در مورد کیفیت و سلامت آن به‌عنوان غذاهای آماده و تفننی در سبد مصرفی خانوارها مطرح بود این روزها با گرانی گوشت و مرغ، ضرورت رعایت قرنطینه خانگی و تعطیلی یا بیرون بر شدن برخی مشاغل و کسب‌وکارها مانند رستوران‌ها، فست فود و پیتزا فروشی‌ها، اقبال خانوارها به مصرف اینگونه محصولات افزایش یافته و می‌توان گفت، استفاده از انواع فرآورده‌های گوشتی به‌خصوص سوسیس و کالباس به پای ثابت یکی از وعده‌های غذایی ماهانه یا هفتگی خانوارهای ایرانی تبدیل شده است.
علاوه بر آن با ماندن مردم در خانه امکان آماده‌سازی سریع انواع غذاهای نیم پز شرایط را برای افزایش سهم انواع فرآورده‌های گوشتی در سبد مصرفی خانوارها فراهم کرده است. اگرچه گرانی گوشت و مرغ به‌عنوان ماده اولیه اصلی تولید فرآورده‌های گوشتی زمینه رشد هزینه تمام‌شده تولید و افزایش قیمت این محصولات را فراهم کرده اما مصرف‌کنندگان تلاش کرده‌اند با تغییر سبک خرید و مصرف انواع فرآورده‌های گوشتی این اقلام را جایگزین گوشت و مرغ کنند.
با وجود این، قیمت این روزهای سوسیس و کالباس و سایر فرآورده‌های گوشتی خود به مانعی برای اقبال بیشتر مصرف‌کنندگان به خرید و افزایش بیشتر سهم این اقلام در سبد مصرفی خانوارها تبدیل شده است اما به‌گفته فعالان صنفی با سیر نزولی قیمت گوشت و به‌خصوص مرغ طی چند هفته اخیر، کارخانه‌های تولید‌کننده سوسیس و کالباس و سایر فرآورده‌های گوشتی نیز نرخ اینگونه اقلام را کاهش داده‌اند.
شرایط اقتصادی و مصرف سوسیس و کالباس
رئیس اتحادیه صنف فروشندگان محصولات گوشتی با اشاره به تغییر نگرش و اقبال مردم به خرید فرآورده‌های گوشتی، گفت: تا حدود 20 تا 25سال پیش سوسیس و کالباس جزو غذاهای تفننی بود که برخی خانوارها به‌ندرت از آن استفاده می‌کردند اما این روزها تغییر شرایط اقتصادی و به‌خصوص گرانی گوشت و مرغ و کاهش قدرت خرید مردم موجب شده تا بسیاری از خانوارهای کم‌درآمد این اقلام را جایگزین گوشت و مرغ در سبد مصرفی خانوارها کنند.
مصطفی معروف خانی همچنین از مقرون به صرفه‌تر بودن خرید محصولات پروتئینی آماده نسبت به گوشت و مرغ برای خانوارهای کم‌درآمد خبر داد و گفت: مشتری با خرید یک مرغ به وزن 2کیلوگرم شاهد ضایعات 300 تا 500گرمی این ماده پروتئینی است اما با خرید سوسیس و کالباس شاهد استفاده صفر تا صد اینگونه اقلام است.
به‌گفته او در دسترس بودن و آماده شدن سریع فرآورده‌های گوشتی مزیت دیگر استفاده از این اقلام نسبت به گوشت قرمز و مرغ است و با شیوع کرونا، قرنطینه خانگی و ترجیح مردم به طبخ غذا در منزل، اقبال مشتریان به خرید اینگونه اقلام بیشتر شده است. معروف‌خانی علت گرانی سوسیس و کالباس را محدود به افزایش قیمت گوشت و مرغ ندانست و افزود: علاوه بر افزایش قیمت گوشت و مرغ سایر نهاده‌های تولید انواع سوسیس و کالباس مانند آرد، مواد بسته‌بندی و... نیز افزایش یافته و درنهایت منجر به افزایش هزینه تمام‌شده تولید و گرانی ناخواسته این اقلام توسط کارخانه‌های تولیدی شده است. با وجود این شیوع کرونا، تعطیلی و محدودیت‌های اعمال شده برای برخی مشاغل مانند رستوران‌ها، فست فودها و پیتزا فروشی‌ها در افزایش مصرف سوسیس و کالباس به‌خصوص در ایام عید و تعطیلات 2هفته‌ای اخیر مؤثر بوده است.
سهم 30درصدی گوشت و مرغ در گرانی فرآورده‌های گوشتی
رئیس اتحادیه صنف فروشندگان محصولات گوشتی با بیان اینکه مصرف انواع فرآورده‌های گوشتی به‌خصوص سوسیس و کالباس نسبت به قبل 10 تا 20درصد بیشتر شده است، گفت: به‌دلیل نگرانی و ترس مردم از رعایت پروتکل‌های بهداشتی با خوردن غذا در بیرون از منزل، اغلب خانوارها به‌دنبال آن هستند تا غذای مورد نیاز را در خانه طبخ و آماده کنند. به‌گفته معروف خانی، گرانی گوشت و مرغ موجب افزایش 25 تا 30درصدی هزینه تمام‌شده تولید و نرخ فروش انواع فرآورده‌های گوشتی شده اما این افزایش قیمت در انواع سوسیس و کالباس بنابر میزان استفاده از گوشت و مرغ متغیر بوده است چراکه سهم قیمت گوشت و مرغ در هزینه تمام‌شده تولید مثلا کالباس ژامبون گوشت و مرغ 90 تا 60درصد متفاوت است.
همچنین کارخانه‌های تولید فرآورده‌های گوشتی، نرخ محصولات خود را براساس قیمت روز گوشت گوساله و مرغ تعیین و به بازار عرضه می‌کنند. این کارخانه‌ها با ارائه مستندات هزینه تمام‌شده تولید به سازمان حمایت قیمت‌ها را اصلاح و روی بسته‌بندی محصولات درج می‌کنند و به‌دلیل گرانی گوشت و مرغ این کارخانه‌ها ناچار به افزایش قیمت محصولات خود طی 2 تا 3 مرحله شده‌اند. او با رد نقش فروشندگان فرآورده‌های گوشتی در گرانی و گرانفروشی این محصولات گفت: واحدهای صنفی تحت پوشش این اتحادیه انواع فرآورده‌های گوشتی را با سود مصوب خرده‌فروشی حداکثر حدود 12 تا 18درصدی نسبت به نرخ درج شده روی بسته‌بندی این محصولات عرضه می‌کنند. این در حالی است که در مورد کالباس با ماندن یک رول 100کیلوگرمی آن در مغازه به‌مدت 3 تا 4روز حداقل یک کیلوگرم کاهش وزن را شاهد هستیم. علاوه بر آن فروشندگان به هنگام اسلایس کردن کالباس برای مشتری ناگزیر به دور انداختن ورق رویی کالباس بریده شده هستند که هزینه انجام این کار برای مثلا کالباس ژامبون گوشت 90درصد با قیمت 130 تا 140هزار تومان حدود 5 تا 6هزار تومان یعنی معادل 15درصد سود خرده‌فروشی، عرضه‌کنندگان این محصولات است.
گرانی 25 تا 30درصدی و تغییر سبک خرید و مصرف
رئیس اتحادیه صنف فروشندگان محصولات گوشتی از افزایش 25 تا 35درصدی قیمت انواع سوسیس و کالباس به‌دلیل گرانی گوشت و مرغ و سایر نهاده‌های تولید خبر داد و گفت: فروشندگان قبلا کالباس را کیلویی 80 تا 85هزار تومان می‌خریدند اما اکنون باید همان محصول را به نرخ 110هزار تومان خریداری کنند. معروف‌خانی همچنین از تغییر سبک خرید و مصرف فرآورده‌های گوشتی به‌دلیل شرایط اقتصادی خبر داد و گفت: کاهش قدرت خرید موجب شده افرادی که قبلا یک کیلو کالباس می‌خریدند اکنون میزان خرید را به 200تا300و400گرم کاهش دهند. همچنین از نظر نوع محصول نیز سبک خرید فرآورده‌های گوشتی تغییر کرده و مردم بیشتر انواع ارزان قیمت سوسیس و کالباس را خریداری می‌کنند.
به‌گفته او با وجود این نگرانی برای خرید انواع ارزان قیمت‌تر فرآورده‌های گوشتی وجود ندارد چرا که کارخانه‌ها با رعایت تمام مسائل بهداشتی این اقلام را تولید می‌کنند و همه محصولات بنابر استانداردهای روز دنیا عرضه می‌شود. معروف‌خانی علت نوسان قیمت 50تا140هزار تومانی هر کیلوگرم سوسیس و کالباس را تفاوت در درصد گوشت و مرغ مورد استفاده در تولید این محصولات دانست و افزود: هرچه درصد گوشت و مرغ استفاده شده در سوسیس و کالباس افزایش یا کاهش یابد، قیمت آن نیز متفاوت خواهد بود. رئیس اتحادیه فروشندگان محصولات گوشتی از تأثیر کاهش قیمت اخیر مرغ بر افت 10هزار تومانی قیمت هر کیلوگرم انواع کالباس و سوسیس تولید شده با این ماده پروتئینی خبر داد و در مورد رعایت موارد بهداشتی در تولید انواع فرآورده‌های گوشتی با توجه به شرایط ناشی از شیوع کرونا و با وجود گرانی گوشت و مرغ به مصرف‌کنندگان اطمینان داد و گفت:کارخانه‌های سوسیس و کالباس محصولات تولیدی خود را زیرنظر مستقیم استاندارد، سازمان غذا و دارو و با حضور مهندس ناظر و پزشک تولید و عرضه می‌کنند.
