زونا چیست؟
زونا بیماری است که در نتیجه آلوده شدن به ویروس واریسلا زوستر به وجود می آید که همان ویروس آبله مرغان در کودکی می باشد و پس از ابتلا و بهبودی آبله مرغان این ویروس می تواند به صورت نهفته در بدن باقی بماند تا زمانی که به علت یک عامل تحریکی و یا نقص سیستم ایمنی دوباره فعال شود که به آن بیماری زونا می گویند.زونا در کودکان و نوجوانان که از سیستم ایمنی سالمی برخوردار هستند نادر بوده و افراد 45 سال به بالا در معرض خطر ابتلای بیشتر قرار دارند. اما اگر افرادی در دوران زندگی جنینی و یا در سنین زیر یکسال به آبله مرغان دچار شوند، زونا در آن ها در دوران کودکی رخ می دهد.
زونا یک بیماری ویروسی است که باعث خارش دردناک پوست می شود. زونا می تواند در هر ناحیه از بدن ظاهر شود ولی بیشتر بصورت جوش هایی روی گونه و یا پشت بدن ظاهر می شود. زونا به شکل تاول های کوچک حاوی خون آبه نمایان می شود.
چه کودکانی به زونا مبتلا میشوند:
همانطور که گفته شد هنگاهی که ویروس وارسیلا زوستر برای اولین بار به بدن کودکان حمله می کند، سبب بیماری آبله مرغان می شود. پس از بهبودی، ویروس در بدن (نزدیک اعصاب مغز و نخاع) به شکل غیر فعال باقی می ماند. هنگامی که سیستم ایمنی بدن ضعیف می شود، ویروس می تواند دوباره فعال شود و موجب بیماری زونا در کودکان شود.زونا در کودکان به ندرت دیده می شود. ولی کودکانی که شرایط زیر را دارند، بیشتر امکان دارد که به آن مبتلا شوند:
• کودکانی که قبل از یک سالگی آبله مرغان گرفته اند.
• کودکانی که مادرشان در زمان بارداری، آبله مرغان گرفته باشد.
• کودکانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند. مثل کودکانی که میتلا به بیماری های ایدز هستند.
زونا در کودکانی که واکسن آبله مرغان دریافت کرده اند ممکن است، ایجاد شود ولی احتمال آن از زمانی که بیماری آبله مرغان گرفته باشند کمتر است. همچنین معمولا” شدت علائم بیماری پس از واکسن کمتر است.
علائم زونا در کودکان:
زونا به طور کلی، یک طرف بدن کودک را در بر می گیردزونا یک عصب خاص را تحت تاثیر قرار می دهد. زونا به طور کلی، یک طرف بدن کودک را در بر می گیرد، بر خلاف آبله مرغان که در سرتاسر بدن پخش می شود. علائم اولیه زونا در کودکان شامل لرز، سوزن سوزن شدن و درد در ناحیه بروز آن است.
این علائم غالبا” 3 تا 5 روز قبل از آشکار شدن تاول ها، بروز می کنند و چون در این زمان، هنوز روی پوست تاولی دیده نمی شود، ممکن است بسته به محل درد با بیماری های قلبی یا کلیوی اشتباه گرفته شود. البته این دردها در همه کودکان یکسان نیستند و در حالی که بعضی از کودکان درد شدیدی دارند، بعضی دیگر ممکن است احساس درد نداشته باشند یا اینکه خفیف باشد.
چند روز پس از بروز علائم اولیه زونا در کودکان، تاول های پُر از مایع، مانند آبله مرغان، بر روی پوست در مسیر عصب نمایان می شوند. تاول ها فقط در ناحیه ای که عصب قرار دارد، نمایان می شوند. تب، سر درد، خستگی و دردهای کلی بدن به همراه تاول ها در برخی کودکان ظاهر می شود.
این تاول های آبکی، بعد از چند روز، شروع به ترکیدن و خشک شدن می کنند. هنگامی که تاول ها از بین می روند، روند بهبودی شروع می شود و تمام زخم ها در حدود 2 هفته یا در عرض یک ماه پس از بروز تاول ها از بین می روند. به طور کلی زمان بیماری و شدت علائم بیماری زونا در کودکان نسبت به بزرگسالان کمتر است. در برخی موارد حتی ممکن است کودکان فقط دارای درد مرتبط با عصب باشند و جوشی در بدنشان ظاهر نشود.
چه زمانی باید به دنبال مراقبت های پزشکی برای درمان زونا در کودکان باشیم:
در اکثر موارد، زونا در کودکان بدون درمان بهبود می یابددر اکثر موارد، زونا در کودکان بدون درمان بهبود می یابد. اما در صورت وقوع موارد زیر، کودکتان باید فوراً مراقبت های پزشکی دریافت کند:
• اگر تاول در صورت کودکتان ظاهر شود، احتمال دارد که تاول ها به چشم کودک برسد که می تواند به بینایی کودک آسیب بزند.
• اگر کودکتان در معرض داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی است، یا از بیماری مزمنی رنج می برد، در صورت بروز علائم زونا باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
• اگر کودکتان سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشد،اگر سیستم ایمنی کودکتان ضعیف باشد، عوارضی مانند: عفونت های سطحی پوست (زرد زخم) می تواند رخ دهد. سایر مشکلات مرتبط با عصب، مانند: فلج صورت، اختلال تعادل و مشکلات شنوایی نیز ممکن است اتفاق بیفتد. در موارد شدید و نادر، التهاب مغز نیز گزارش شده است.
• جوش های دردناک: اگر کودکتان از جوش های بسیار دردناک و خارش دار شکایت می کند.
• بدون علائم بهبودی: اگر جوش ها حتی پس از 14روز علامتی از بهبودی و از بین رفتن نشان ندادند.
زونا در کودکان به خودی خود خطرناک نیست اما می تواند کودک را بیمار یا ناراحت کند. علاوه بر این زونا یک بیماری مسری است بدان معنا که کودک می تواند ناخواسته اطرافیان خود را نیز مبتلا کند. چنانچه احساس می کنید کودکتان به زونا مبتلا شده است سریعا به پزشک مراجعه کنید.
آیا زونا در کودکان واگیردار است؟
بیماری زونا در کودکان و دیگر افراد واگیر دار نیست، ولی ویروس آن واگیردار استاگرچه خود بیماری زونا در کودکان و دیگر افراد واگیر دار نیست، ولی ویروس آن واگیردار است، و می تواند سبب ابتلا به آبله مرغان شود. به طور مثال اگر یکی از افراد خانواده به بیماری زونا مبتلا باشد و کودکان یا دیگر افراد خانواده، در تماس با تاول های او و ترشحات روی آن قرار بگیرند، به احتمال خیلی زیاد آبله مرغان می گیرند. به شرطی که تا بحال آبله مرغان نگرفته باشند و یا واکسن آن را دریافت نکرده باشند.
در حالی که اگر کودک در گذشته آبله مرغان گرفته باشد، معمولا” مشکلی پیش نمی آید. و در این صورت ویروس زونا برای کودک خطری ندارد. ویروس زونا مانند آبله مرغان از راه تنفسی به کودکان منتقل نمی شود، بلکه از طریق تماس با مایعات روی تاول ها منتقل می شود. شخصی که بیماری زونا دارد، نباید در تماس پوستی با کودکان و دیگر افراد قرار گیرد. معمولا” پس از دلمه بستن وخشک شدن تاول ها، ویروس واگیر دار نیست و خطر انتقال کم می شود.
تشخیص زونا در کودکان
پزشک با مشاهده جوش های پوستی می تواند زونا را در کودکتان تشخیص دهد. در صورت عدم وجود جوش، پزشک در مورد درد از کودک سوال خواهد پرسید. در بعضی موارد او ممکن است برای شناسایی دقیق، یک آزمایش پاتولوژیک که مربوط به کشت تاول ها می شود تجویز کند و بسته به تشخیص راهکار های درمانی متفاوت خواهد بود.راه های درمان زونا در کودکان
درمان زونا در کودکان به علائم، سن، و وضعیت عمومی کودک بستگی داردهمه کودکان مبتلا به زونا نیاز به درمان ندارند. درمان زونا در کودکان به علائم، سن، و وضعیت عمومی کودک بستگی دارد. درمان با داروهای ضد ویروسی در کاهش علائم بیماری و شدت آن کمک می کند. در صورتی که این دارو های ضد ویروسی در چند روز ابتدای بیماری به کودک داده شوند، اثر بهتری دارند. در ادامه به معرفی انواع درمان های زونا در کودکان می پردازیم:
- - داروهای ضد ویروسی از قبیل آسیکلوویر، فامیسکلوویر و والاسیکلوور
- کرم یا اسپری برای خارش
- دارو هایی چون استامینوفن، مورفین، اکسیکودون یا گاباپنتین برای تسکین درد
- قرص یا لوسیون آنتی هیستامین برای کاهش خارش جوش ها
مراقب باشید برای کاهش درد و تب ناشی از بیماری زونا، به کودکتان آسپرین ندهید. زیرا بر اساس تحقیقات آسپرین می تواند منجر به ایجاد سندروم ری شود.
درمان های خانگی برای زونا در کودکان
داروهای گیاهی که می توان برای کاهش درد یا ناراحتی زونا در کودکان استفاده کرد :• حمام با ترکیب آب و پودر جوی دو سر به کاهش جوش ها کمک می کند و خارش را کاهش خواهد داد.
• استفاده از کمپرس سرد یا خنک بر روی نواحی آلوده می تواند به احساس آرامش کودکتان کمک کند.
• اضافه کردن سرکه به کمپرس آب سرد می تواند خارش و سوزش ناشی از جوش ها را کاهش دهد.
• لوسیون کالامین نیز در درمان جوش ها موثر است.
• برای کاهش خارش همچنین می توان از ژل آلوئه ورا یا ویتامین E در صورت تجویز پزشک استفاده کرد.
• خمیر جوش شیرین یا نشاسته می تواند به کاهش خارش ناشی از جوش ها کمک کند. کافی است جوش شیرین یا نشاسته را به نسبت دو به یک با آب مخلوط کنید تا خمیری یکدست به دست آید سپس این خمیر را برروی جوش ها اعمال کرده و پس از گذشت 15 دقیقه پوست را شستشو دهید.
توصیه های پزشکی برای درمان بیماری زونا در کودکان
استراحت بهترین درمان زونا در کودکان• کودکتان را تشویق کنید تا استراحت کند. استراحت مانع از گسترش عفونت به سایر اعضای خانواده، به خصوص پدر بزرگ و مادر بزرگ می شود.
• تاول ها را نپوشانید. مجاورت تاول ها با هوا، باعث می شود آن ها سریع تر بهبود یابند.
• مناطق آلوده را تمیز نگه دارید. شما می توانید با آب و صابون نواحی آلوده را تمیز کنید.
• هرگز به کودکتان اجازه ندهید، زخم هایش را بکند، زیرا می تواند باعث عفونت شود.
• تزریق واکسن آبله مرغان و اجتناب از تماس با فرد مبتلا به زونا، احتمال ابتلا به زونا را کاهش می دهد.
خطرات زونا در کودکان و عارضه های آن
زونا در کودکان معمولا بعد از 2 تا 4 هفته کاملا” درمان می شود و هیچ گونه عارضه جانبی ندارد ولی در موارد بسیار نادر ممکن است بعد ازمحو شدن تاول ها، درد آنها باقی بماند. که این یک عارضه جانبی نورالژی پس از هرپس یا PHN نام دارد.PHN در کودکان به ندرت اتفاق می افتد. و بیشتر در سالمندان رخ می دهد. این عارضه به خاطر درگیر شدن عصب های منطقه درد با ویروس بیماری زونا است. در صورت مبتلا شدن به این عارضه، کودک ممکن است برای هفته ها یا ماه ها احساس درد کند.
استفاده از داروهای ضد ویروس در ابتدای بیماری، خطر ابتلا به PHN را کاهش می دهد.
