راه نجات، بازگشت دوباره کارت سوخت

 وضع قاچاق سوخت این روزها بیش از پیش به صدر اخبار برگشته و علیرضا نورا، معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار سیستان‌و‌بلوچستان در مصاحبه با رادیو گفته است که «نوسانات نرخ ارز و تفاوت فاحش قیمت فروش فرآورده‌های نفتی در جایگاه با قیمت آن سوی مرزها به افزایش قاچاق سوخت دامن زده است و متاسفانه بسیاری از جوانان ما نیز به این شغل روی آورده و مبادرت به قاچاق سوخت می‌کنند.» او همچنین گفته روزانه بین ۳ تا ۵‌میلیون لیتر قاچاق سوخت صورت می‌گیرد در حالی ‌که کل سهمیه سوخت تخصیصی روزانه استان ما بسیار کمتر از این میزان است و این امر بیانگر این است که قاچاق منشأ خارج استانی دارد. «بسیاری از کامیون‌های ورودی به استان سیستان که کالا حمل می‌کنند، سوخت خودروی خود را به افراد خاصی می‌فروشند و آنها هم مبادرت به قاچاق سوخت می‌کنند.»
نورا در ادامه گفته است که این افراد با سوء‌استفاده از گلوگاه‌های ورودی که متاسفانه نظارت و کنترلی وجود ندارد، سوخت را وارد استان ما می‌کنند و به دلیل درآمد سرشاری که این افراد از محل قاچاق سوخت دارند، به این کار روی آورده‌اند. «در گذشته نفت و گاز حجم زیادی از قاچاق را به خود اختصاص داده بود اما در حال حاضر بنزین نیز در سبد سوخت‌های قاچاق قرار گرفته است که این امر ناشی از تفاوت ریال ایران و روپیه پاکستان است و با فروش بنزین درآمد هنگفتی عاید قاچاقچیان می‌شود.»
اخباری از این دست عاملی بود تا درنهایت روز گذشته قاسم ساعدی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، خبر از تدابیری برای بازگشت دوباره کارت سوخت بدهد و بگوید که «وضعیت کنونی اقتصاد کشور و تحریم‌هایی که در پیش داریم، اقتضا می‌کند که سامانه کارت سوخت مانند گذشته فعال شود. قاچاق سوخت به‌ حدی شدت گرفته است که حتی نیروهای ناظر در ستادهای نظارتی در کنترل مرزها عاجز مانده‌اند؛ چراکه قاچاقچیان با شگردهای مختلف سوخت را به خارج از کشور انتقال می‌دهند، لذا تنها راه نجات ما در برهه کنونی استفاده از کارت سوخت است.»
به گفته ساعدی بر اساس نرخ‌های مصوب و تصمیم هیأت دولت، به‌زودی سامانه کارت سوخت فعال و سهمیه‌بندی‌ها براساس نوع خودرو و سوخت مشخص خواهد شد و تا چندی دیگر جایگاه‌داران نیز ملزم هستند تا مفاد این سامانه را رعایت کنند، در این صورت قاچاق سوخت به صورت ملموسی کاهش می‌یابد.
استفاده از کارت سوخت از تیر ۱۳۸۶ تا خرداد ۱۳۹۴ اجرا شد. به این ترتیب برای تمامی خودروها در ایران کارت هوشمند سوخت صادر و تمامی تلمبه‌های جایگاه‌های سوخت مجهز به دستگاه‌های کارتخوان و پین‌پد شد. در سوم خرداد ۱۳۹۴، بنزین تک‌نرخی و به این ترتیب سهمیه‌بندی متوقف شد و حالا پس از گذشت سه‌ سال کارت سوخت به ‌عنوان مانعی برای قاچاق سوخت در نظر گرفته شده است و قرار است بار دیگر به چرخه استفاده برگردد. باید دید آیا این اتفاق می‌افتد و درنهایت چه اثری روی میزان قاچاق و کنترل سوخت در این برهه خواهد داشت؟