تولید انواع لبنیات در کشور بستگی به تولید کافی و توزیع دقیق شیر خام از سوی دامداری‌ها دارد و شیرخام باید به طوری توزیع شود که هیج یک از کارخانه های صنایع لبنی کمبودی در این زمینه احساس نکنند.
طی چند ماه اخیر تعیین نرخ مصوب شیر از سوی دولت و افزایش هزینه های تولید باعث شده تا تولید برای دامداران صرفه اقتصادی نداشته باشد و شیر را با نرخ‌های بالاتر به دست شرکت‌های لبنی برسانند که همین موضوع موجب اختلال در توزیع شیر در سطح کشور شده است.
در شرایط کنونی مسلم است که نهاده‌های دامی با نرخ‌های بالاتر از نرخ مصوب به دست دامدار می‌رسد و این افراد نیز برای جلوگیری از ضرر مجبور به فروش شیر بالاتر از نرخ مصوب هستند.
قاچاق شیر به صرفه‌تر از فروش داخلی آن است
در همین راستا محمدرضا بنی طبا سخنگوی انجمن صنایع لبنی در گفت وگو با خبرنگار گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: قیمت عرضه شیر به قیمت بالاتر از نرخ مصوب آن به شرکت‌های لبنی چند دلیل دارد که یکی از آن‌ها قاچاق شیر به کشور‌های همسایه است همچنین حجم زیادی از شیر به کارخانه جات شیر خشک کنی می‌رود و پس از فرآوری به صورت قاچاق از کشور خارج می‌شود.
وی افزود: قیمت هر کیلو شیر خشک در بازار‌های جهانی حدود ۲ دلار است که با وجود نرخ ارز در داخل، قاچاق آن برای دامداران و شرکت‌های تولید شیر خشک بسیار به صرفه‌تر از فروش آن به شرکت‌های لبنی است.
سخنگوی انجمن صنایع لبنی بیان کرد: متاسفانه دولت نظارت‌های دقیقی در این زمینه ندارد همچنین سیاست گذاری‌های دولت در خصوص تامین نهاده‌ها برای دامداران نیز راه به جایی نبرده است.
بنی طبا تصریح کرد: دولت در حال حاضر به نهاده‌های دامی ارز ارزان قیمت تخصیص می‌دهد، اما با این وجود باز هم بالاتر از نرخ مصوب به دست دامدار می‌رسد که در این خصوص پیشنهاد می‌شود که دولت به نهاده‌های دامی ارز دولتی ندهد در عوض این مابه التفاوت را برای عرضه لبنیات به اقشار کم درآمد به صورت رایگان هزینه کند.
وی مطرح کرد: در صورتی که چاره جدیدی برای صنعت لبنیات از سوی دولت اندیشیده نشود، در کمتر از ۱۰ سال آینده با وجود این حجم از دام و شیر خشک، مجبور به واردات لبنیات خواهیم شد.
تولید شیر کاهش پیدا نکرده است
سعید سلطانی سروستانی مدیر عامل اتحادیه دامداران کشور در گفت و گو با خبرنگار گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به اینکه تولید شیر نسبت به ماه‌های گذشته تفاوت چندانی نداشته است، اظهار کرد: اگرچه در نمودار مقداری تغییر در تولید شیر است، اما به طور کلی دامدار نمی‌تواند دام خود را بدون غذا بگذارد.
وی با اشاره به اینکه کاهش محسوسی در تولید شیر رخ نداده است، افزود: تاکنون دامدار از طرق مختلف اقدام به تامین نهاده کرده است، اما به فصل کاهش تولید شیر نزدیک می شویم که امیدواریم با تامین به موقع نهاده نگذاریم مشکل خاصی رخ دهد.
سلطانی تولید روزانه شیر را ۳۳ هزار تن اعلام کرد و گفت: اگر بنا به هر دلیلی علوفه به دام نرسد، امکان تولید شیر وجود ندارد، تاکنون دامدار به هر قیمتی نهاده را تامین کرده است چرا که دام همانند جوجه نیست که بلافاصله بعد از بیرون آمدن از تخم آن را کشت، دامدار به دلیل قیمت بالای دام سرمایه خود را حفظ کرده است، اما با ادامه این روند چاره‌ای ندارد جز اینکه دام‌های مولد را به کشتارگاه بدهد.
مدیر عامل اتحادیه دامداران حداقل قیمت تمام شده هر کیلو شیرخام را با احتساب تامین نهاده با نرخ مصوب، ۴ هزار و ۴۰۰ تومان اعلام کرد و گفت: در حال حاضر کارخانه‌ها به طور متوسط با نرخ ۲ هزار و ۹۶۰ تومان شیر دامدار را خریداری می‌کنند که این نرخ شامل شیر صنعتی، نیمه صنعتی و سنتی است. ناگفته نماند که پایین‌ترین قیمت مربوط به استان اردبیل است که هر کیلو شیر را با نرخ ۲ هزار و ۱۰۰ تومان از دامداران سنتی می‌خرند.
مدیر عامل اتحادیه دامداران درباه اینکه آیا کاهش عرضه شیر به کارخانه‌های لبنی و فرآوری از سوی خود دامدار را تایید می‌کنید، گفت: دامدار که امکان فرآوری محصول را ندارد که بتواند اقدام به این کار کند و تنها ممکن است بخشی از شیر تولیدی را برای خود مصرفی نگه دارد و تبدیل به ماست و پنیر کند چرا که در شرایط فعلی لبنیات ارزان‌ترین غذا برای خانوار‌های کم درآمد است.
با تمام این تفاسیر، شیر به اندازه کافی برای عرضه به شرکت‌های لبنی و واحد‌های ماست بندی وجود دارد، اما اینکه به اندازه نیاز به دست آن‌ها نمی‌رسد قطعا نشان از ضعف در نظارت‌ها دارد.
بر اساس اعلام انجمن صنایع لبنی کشور، از حدود ۱۵ سال گذشته بیش از ۸۰۰ واحد تولید لبنیات در کشور تعطیل شده اند که این آمار برای کشوری که جزو بزرگ‌ترین تولیدکنندگان دام در جهان است آمار مطلوبی نیست.
