برخی معتقدند اقتصاد برگزاری مراسم عزاداری‌ها باید در بدنه جامعه باشد و برخی هم مخالف این نظریه هستند. تاچه حد این موضوع به جامعه و دولت کمک خواهد کرد؟
پیش از انقلاب اکثر عزاداری‌ها به شکل سنتی برگزار می‌شد به آن معنا که مردم با میل، رغبت و ایثار خود هرگونه خدماتی از جمله سینه‌زنی، زنجیرزنی و پرداخت نقدی به جهت برگزاری مراسم امام حسین(ع) انجام می‌دادند. قطعا این حرکت بسیار مفید و موثر در راستای معرفی اهل بیت(ع) و ایجاد علاقه در دل مردم از آنان است. به طور مثال می‌توان به فردی اشاره کرد که در مکان زندگی‌اش برای امام حسین(ع) به عزاداری می‌پردازد یا حتی به پخت و پز غذای نذری می‌پردازد. حتی کودکان 4-5 ساله مشغول همکاری و کمک به منظور برگزاری اینگونه مراسم هستند که می‌توان گفت این کودکان از این دوران زندگی علاقه و عشق به اباعبدا... در دلشان جاری است و حتی به دستجات محلی و بازار با پدر و مادر خود خواهند رفت.
خاطره‌ای از حضورتان در مراسم عزاداری در زمان کودکی‌تان تعریف کنید.
در زمان کودکی برق وجود نداشت و برای روشن کردن محوطه از شمع استفاده می‌کردیم. پدران یا مادران حاجتی داشتند در شب‌های عاشورا به 40 مسجد رفته و شمعی در آنجا روشن می‌کردند. به یاد دارم که در 4سالگی با عمویم شب‌های عاشورا به 40 مسجد رفته و شمع روشن می‌کردیم اما بلافاصله آن را خاموش کرده تا در روز مبادا و نبود برق از آن استفاده کنیم. با توجه به برگزاری اینگونه رسم‌ها کودکان در این مراسم حضور داشته و حضور آنها کمک می‌کند تا احساس ایثار و گذشت در آنها نهادینه شود که به مردم برای مراسم امام حسین(ع) خدمت کنند تا عشق سالار شهیدان اباعبدا... در دل‌هایشان زنده شود. عزاداری برای امام حسین(ع) و ائمه اطهار هرچه مردمی‌تر برگزار شود قطعا موثرتر خواهد شد و سیاست ظاهری حکومتی را به آن اضافه نکنیم نه آنکه بگوییم منبرهایمان سیاسی است و باید از سیاست جدا باشد. پیام امام حسین(ع) سیاسی و حاوی نکات بسیاری است. منظور از منبرهای سیاسی آن است که از باند‌بازی‌ها، گروه بازی‌‌ها و جناح‌بندی‌ها در منبرها دوری شود، جوانانی که به تازگی به پای منبرها می‌آیند بهتر امام حسین(ع) را درک خواهند کرد به معنای دیگر می‌توان گفت که منبرها نباید حکومتی و دولتی شود.
برگزاری مراسم اربعین تا چه اندازه باید مردمی برگزار شود؟
زیارت اربعین اتفاق جدیدی نیست. در سال 42 که امام راحل به تازگی از ترکیه به نجف تبعید شده بودند من و چند نفر از دوستان از جمله آقایان محتشمی، حسن روحانی و دیگران تصمیم به زیارت امام حسین(ع) در شب اربعین گرفتیم و در آنجا امام راحل را هم زیارت کنیم. در زمانی که در کربلا حضور داشتیم به هر قسمتی که نگاه می‌کردیم مردم ایران از جمله مردم قم را مشاهد می‌کردیم که برای مراسم اربعین در کربلا حضور دارند. مردم ایران با اتوبوس‌های قدیمی و هزینه کم به زیارت امام حسین(ع) آمده بودند که می‌توان به هیات‌هایی اشاره کرد که به طور مثال از حسینیه تهرانی‌ها، حسینه خراسانی‌ها، حسینیه قمی‌ها، مشهدی‌ها و... در این مراسم حضور داشتند. هرچقدر مراسم اربعین مردمی‌تر برگزار شود و در آن سهیم باشند بسیار مفید و موثر خواهد بود. برخی در گوش مردم می‌خوانند که پول مراسم شما در جای دیگری خرج می‌شود و با شعارهایی مردم را تحریک می‌کنند که مردم ایران از گرسنگی در حال فوت شدن هستند، چرا که پول ایران در عراق خرج می‌شود و باید جلوی اینگونه تحرکات گرفته شود.
دولت درباره اینگونه مشکلات نباید اقدامی انجام دهد؟
دولت باید برای برگزاری اینگونه مراسم نظمی دهد. همچنین در زمان نزدیک شدن به مراسم اربعین شاهد این موضوع هستیم که مبلغ بلیت هواپیما، اتوبوس و قطار گران می‌شود بنابراین دولت باید جلوی اینگونه گرانی‌ها را بگیرد یا یک سوبسیدی بدهد تا بلیت‌ها گران نشوند چراکه با افزایش زائران امام حسین(ع) برخی مبلغ بلیت‌ها را افزایش می‌دهند و در نتیجه دولت باید از فعالیت آنها جلوگیری کند تا گرانی به وجود نیاید یا حتی به کمک هیات‌ها بیاید تا آنها بتوانند فعالیت‌های خدمات‌رسانی زوار را به آسانی انجام دهند. این موضوعات بسیار خوب و مفید است که تبلیغات سیاسی و جناحی در میان هیات‌ها انجام نگیرد و وظیفه دولت است که چگونگی این را‌ه‌ها را به مردم انتقال دهد. همچنین نکته دیگری وجود دارد که دولت ایران به صورت بسیار جدی با دولت عراق باید به همکاری بپردازد تا از اتفاقات غیرشرعی جلوگیری کند. دولت ایران جلوی فساد، مشکلات و ناراحتی‌ها را می‌تواند بگیرد و راه را برای حضور مردم در مراسم اربعین هموار سازد و این بهترین موضوعی است که دولت می‌تواند انجام دهد.
برخی مداح‌ها و سخنرانان در مراسم امام حسین(ع) به مسائلی می‌پردازند که از واقعیت بسیار دور است و با این صحبت‌ها روحیه جوانان خدشه‌دار می‌شود، قصد آنها از این گونه سخنرانی‌ها چیست؟
برخی افراد در بالای منبرها مشغول سیاسی بازی هستند. خطبه‌های امام حسین(ع) سیاسی است و سخنرانان از همان خطبه‌ها می‌توانند استفاده کنند. به طور مثال در دهه اول محرم در خانه یکی از آقایان به مراسم روضه رفته بودم که یک فرد سیاسی به پای منبر رفته و مطرح می‌کرد که در رادیوهای خارجی از رئیس‌جمهور ایران نقد می‌شود. فرد سخنران به گونه‌ای سخنرانی می‌کرد که آقای روحانی، احمدی‌نژاد و حتی رئیس دولت اصلاحات هم در زمان ریاست‌جمهوری‌شان فاسد بودند و آیت‌ا... هاشمی را استثنا کرد اما آنگونه که از آقای رجایی دفاع کرد از آیت‌ا... هاشمی دفاع نکرد. برخی از این سخنرانان اینگونه سیاسی‌کاری می‌کنند. اینگونه سخنرانی‌ها مردم و جوانان را نسبت به روحانیت و حکومت بدبین و از آنها دور می‌کند. آیت‌ا...هاشمی از ابتدا در کنار امام راحل قرار داشتند که حتی اگر بخواهیم مثال بزنیم از میان 5 انگشت نزدیک به امام خمینی(ره) آیت‌ا... هاشمی نفر اول یا دوم به ایشان بودند. آیت‌ا... هاشمی رئیس‌جمهور و پس از آن تا پایان زندگی‌شان رئیس‌مجمع تشخیص مصلحت بودند، ایشان قبل از انقلاب هم یکی از انقلابی‌های خوب ایران بودند و نباید آیت‌ا... هاشمی را مانند افراد دیگر دانست. در زمان ریاست جمهوری آقای رجایی هم مخالفانی در داخل کشور وجود داشتند که همیشه برای ایشان مشکل ایجاد می‌کردند و ادعای مخالفت با ایشان را داشتند حتی مقام معظم رهبری هم در زمان ریاست جمهوریشان مورد آزار و اذیت گروه‌بازی‌ها و باند‌بازی‌ها قرار می‌گرفتند. بنابراین باید گفت تا زمانی که سیاست‌بازی وجود داشته باشد افراد از سمت‌های دیگر هم مسائل را سیاسی کرده و روضه امام حسین(ع) را به روضه دعوای فاسد سیاست‌بازی‌های امروزی تبدیل می‌کنند، نه سیاست امام حسین(ع). در خطبه‌های امام حسین(ع) آمده است که ایشان گفتند من برای ظلم و خیانت قیام نمی‌کنم، من برای اصلاح امت خروج می‌کنم تا جلوی سوءاستفاده افراد را بگیرم و به مستضعفانی که امنیتی در جامعه ندارند، به آنها امنیت دهم. مانند این عبارت امیرالمومنین در نهج‌البلاغه هم آمده و این موضوع را بیان کردند و امام حسین(ع) هم در خروج از مدینه این عبارات را فرمودند. برای ایجاد عدالت و مدیریت پاک نباید میان مظلوم، فقیر و ضعیف و همچنین غنی و پولدار تفاوتی قائل شد و اینگونه مسائل را مطرح کرد. اینگونه مسائل عینا سیاست است اما اگر مطرح کنیم آن کسی که در جهت من حرکت کند با من است و آن کسی که با من حرکت نکند، درست نیست و با این سخنان به عدالت، سیاست و حتی به امام حسین(ع) ضرر وارد خواهد شد.
مداح‌ها اجازه مطرح کردن مسائل سیاسی را دارند؟
تمام مداح‌ها دارای اجازه صحبت سیاسی هستند. اگر مداحی مقتل و تاریخ را به درستی بخواند و آن را بیان کند هیچ ایرادی ندارد، اما اگر از خود مطلبی ایراد کند و در آن مطلب به افراد توهین کند مسلما دچار دو گناه شده است، یک گناه کیفیت عمل و گناه دیگر آن است که روز به روز عقیده مردم نسبت به سیدالشهدا(ع) تضعیف می‌شود.
پس از ماجرای تجمع طلاب در فیضیه قم برخی از آنها دستگیر و به گفته برخی با ضمانت آزاد شدند، چنین موضوعی می‌تواند اتفاق بیفتد؟
ای کاش افراد اصلی که پشت این تجمع بودند دستگیر می‌شدند. ان‌شاءا... مسئولان بتوانند جلوی اتفاق افتادن اینگونه اقدامات را گرفته و ریشه‌کن کنند. آقای رئیسی رئیس کل دادگاه‌های ویژه روحانیت هستند و اجازه این کار را دارند. برخی افراد با وثیقه سنگین می‌توانند آزاد شوند تا در روز برگزاری دادگاه که بیایند پاسخ دهند، اما برخی از افراد که احتمال فرارشان وجود دارد هیچ راهی جز زندان رفتن ندارند.
آقای روحانی در سازمان ملل قرار است به سخنرانی بپردازند، به نظر شما سخنرانی او در این مجمع تا چه اندازه برای جامعه مفید واقع خواهد شد؟
انسانی که محق است باید صحبت کرده و فرار نکند. در هر قسمتی که امکان دارد باید افراد صحبت کنند. ما شیعه هستیم و از ائمه اطهار یاد گرفتیم در زمان حق باید صحبت کرد. در برخی روایات آمده است که امام حسین(ع) در روز عاشورا از صبح تا ظهر به تعداد10 مرتبه با لشکریان مقابلشان به صحبت نشسته حتی علی‌اکبر(ع) را برای صحبت فرستادند و علی اصغر(ع) را جلو برده و آخرین اتمام حجت را با آنها داشتند تا به صورت حماسی با آنها به صحبت بپردازد. پس از آنکه به نتیجه‌ای نرسیدند امام حسین(ع) هم در مقابل حمله آنها از خود دفاع کرد. حتی عمرسعد در شب عاشورا از سیدالشهدا(ع) درخواست صحبت داشت و ایشان فرمودند که مساله‌ای نیست و هر فردی که حرف حق دارد باید صحبتش را مطرح کند. صحبت‌های ایران هم حق است. موقعیت بین‌المللی ایران در حال حاضر برای سخنرانی از زمان آقای احمدی‌نژاد بسیار مناسبت‌تر و بهتر است و می‌دانیم که آمریکایی‌ها هنگام سخنرانی آقای روحانی به پای صحبت‌های او خواهند نشست و مجمع را ترک نخواهند کرد و به صحبت‌های او گوش داده و نتیجه می‌گیرند. کشورمان در جامعه بین‌الملل به مراتب بالایی دست یافته است چراکه با دشمن خود صحبت کرده و قرارداد بسته‌ایم و روی آن قرارداد هنوز ایستاده‌ایم. امیرالمومنین(ع) می‌فرماید: هیچ امتی در هیچ جامعه‌ای بدتر از آن نیست که قرارداد ببندد و به آن عمل نکند. امروزه در تمام دنیا ترامپ محکوم شده و ایران هم در تمام دنیا به صفت وفای به عهده معروف است و این موضوع برای کشورمان سرمایه بسیار خوبی است.
آقای روحانی باید در این مجمع به چه مباحثی بپردازند؟
ایشان باید درباره حقوق ایران براساس قوانین بین‌المللی و همچنین درباره حقوق افرادی که به دلیل دخالت‌های دیگران در کشورهای دیگر نابود می‌شوند صحبت کند. روحانی باید در رابطه با آقای ترامپ به سخنرانی بپردازد که این شخص در دنیا شخصی نیست که دلش برای مردم بسوزد و فقط به منافع خود فکر می‌کند. آقای روحانی بهتر می‌داند در چه مسائلی باید صحبت کند. ایران امروز صحبت‌های بسیاری دارد. ایران از برجام ضرر نکرده و حتی این موضوع خیر، منفعت و اعتبار داشته است، مسلما نظام جمهوری اسلامی ایران اعتبار دارد و قرارداد برجام را محترم کرده و این موضوع در دنیا به نفع ایران است که آقای روحانی در آنجا به سخنرانی بپردازد. افرادی که در جامعه بین‌الملل صحبتی دارند برای گوش دادن به سخنرانی آقای روحانی خواهند نشست و امید است آقای روحانی با کمک آقای ظریف و مشاورینش بهترین و مناسب‌ترین سخنرانی را ارائه دهد. حضور روحانی در سازمان ملل افتخار ایران است، چرا که نماینده ایران در این مجمع صحبت‌های حق را مطرح خواهد کرد.
با توجه به مشکلات اقتصادی که در کشور وجود دارد جامعه نسبت به دولت و جناح‌ها بی‌اعتماد شده و برخی معتقدند ممکن است در انتخابات آینده مجلس و حتی ریاست جمهوری استقبال از صندوق‌های رأی کم شود. اگر این حرف درست باشد، دولت و اصلاح‌طلبان برای جلب دوباره اعتماد مردم باید چه کنند؟
به غیر از آن موضوع که اصلاح‌طلبان باید کاری انجام دهند یا خیر باید گفت مردم حق دارند که از مدیریت کشور ناراحت باشند، چراکه واقعا ضعیف بوده است. پشت پرده بحران در کشور چه بوده، برعهده آقای روحانی است که باید با مردم آن را در میان بگذارد. آقای روحانی به دور از ایجاد تفرقه میان جناح‌ها و عدم تکرار حرف‌های گذشته باید واقعیات را به جامعه بگوید. هنگامی که به مردم واقعیت گفته شود و مردم ببینند که کسی آنها را نامحرم نمی‌داند و مشکلات را با آنها در میان می‌گذارند، مسلما از دولت هم حمایت می‌کنند. آقای روحانی در رابطه با مسائل با توجه به صلاح جامعه و انقلاب باید صحبت کند. مسلما اعتماد مردم کاهش یافته است و این موضوع اصلاح‌طلب و اصولگرا ندارد. مردم بحران کنونی را ضعف مدیریت می‌دانند و همچنین این مدیریت برای پیشرفت جامعه نمی‌تواند برنامه‌ریزی کند. اگر آقای روحانی با مردم به صورت منطقی تا آنجا که صلاح جامعه است صحبت کنند به مردم کمک بسیاری خواهند کرد. اگر فردی مرتکب اشتباهی شود و نتیجه آن اشتباه ضرر بسیار زیادی باشد، باید آن فرد استغفار کند. فرهنگ عذرخواهی را باید در جامعه آغاز کنیم و هر فردی که خلافی انجام می‌دهد که باعث ضرر بالاتری می‌شود، باید استغفار کند و این استغفار و عذرخواهی باید در جامعه فرهنگ‌سازی شود. متاسفانه تاکنون این فرهنگ ایجاد نشده و اگر این کارها را انجام دهیم می‌توانیم جبران کنیم، چراکه مردم به دنبال درگیری نیستند. مردم از اسلام ضربه ندیدند، از مسلمانان ضربه دیدند و متاسفانه روحانیت، مرجعیت، رهبری و امام(ره) زیر سوال می‌روند و ما نظاره‌گر این موضوع هستیم. اگر مسئولان محترم رسما اعلام کنند که اشتباه کرده‌اند و اشتباهات خودشان را به افراد دیگر نچسبانند، مردم آرام آرام اطمینان سابق را به دست خواهند آورد و در کنار نظام خواهند ماند.
آینده کشور را چطور می‌بینید؟
ان‌شاءا... خیر است. باید یادآوری کرد که از ماست که بر ماست؛ یعنی اگر خوب باشیم ایران خوب می‌شود. اگر ما خوب باشیم جامعه هم خوب است. اگر خوب باشیم ترامپ هیچ غلطی نمی‌تواند انجام دهد و اما اگر بد باشیم، کمتر از ترامپ هم می‌توانند به ما ضربه وارد کنند.
