کاهش ولع خرید

 به‌نظر می‌رسد اصلاح‌ برخی سیاست‌های ارزی و گمرکی و تسهیل شرایط ترخیص مواداولیه و کالاهای مصرفی از گمرک، تغییر رویکرد وزارت صنعت از سرکوب قیمت‌ها به سوی آزادسازی در بازار برخی کالاها، رشد تولید و عرضه اقلام کالایی و کاهش برخوردهای نظارتی با بازار موجب فروکش کردن تب خرید کالا، با وجود افزایش نسبی قیمت‌ها شده است.
از وضع عرضه و موجودی اقلام کالایی در برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای و مراکز خرده‌فروشی اقلام مصرفی حاکی از رشد عرضه اقلامی است که در چند هفته گذشته به‌دلیل رشد تقاضا، از قفسه‌های فروشگاه‌ها حذف شده بود. انواع مواد شوینده، محصولات سلولزی و بهداشتی و کنسرو ازجمله اقلامی است که به‌دلیل مشکلات تولید‌کنندگان در تامین ارز و ترخیص مواداولیه و کالاهای وارداتی و از سوی دیگر خودداری برخی تولید‌کنندگان از عرضه این محصولات تا مشخص شدن میزان افزایش قیمت‌ها، در بازار کمیاب شده بود و با گذری بر برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای، قفسه‌های خالی از اینگونه اقلام به تشدید جو روانی کمبود و افزایش تقاضا دامن می‌زد.
بازگشت کالاها به قفسه فروشگاه‌ها
مشاهدات خبرنگاران همشهری از وضع عرضه کالا در بازار مصرف حاکی از آن است که به‌رغم افزایش نسبی قیمت‌ها، این اقلام به وفور در اغلب فروشگاه‌های زنجیره‌ای و خرده‌فروشی‌‌های سطح شهر موجود است و کالاهای کمیاب چند هفته گذشته بار دیگر به قفسه‌های این فروشگاه‌ها بازگشته است. در بازار کالاهای صنعتی مانند انواع لوازم خانگی نیز تولید‌کنندگان از رشد عرضه و ثبات نسبی بازارها پس از موافقت سازمان حمایت با افزایش 20درصدی قیمت این محصولات خبر می‌دهند. بررسی وضع عرضه انواع کالاهای اساسی و مواد غذایی در بازار مصرف نیز نشان می‌دهد به‌رغم سیر صعودی قیمت گوشت قرمز، نرخ گوشت مرغ در بازار کاهش یافته و دیروز فعالان صنفی از رسیدن قیمت این فرآورده به مرز هر کیلوگرم ۸هزار تومان خبر دادند.  در بازار سایر اقلام کالاهای اساسی مانند برنج، روغن، قندوشکر و حبوبات نیز به‌رغم رشد تقاضا در ماه محرم ، تغییر زیادی در کاهش عرضه یا افزایش قیمت این اقلام در سطح بازار مشاهده نمی‌شود. درواقع ثبات نسبی نرخ دلار و حرکت دولت به سمت آزادسازی قیمت‌ها متناسب با هزینه تمام‌شده تولید و رفع برخی تنگناهای تامین مواداولیه و تولید کالاها موجب شده تا تولیدکنندگان رویکرد رشد تولید و عرضه این کالاها را در پیش گیرند.
 تغییر رویکرد دولت در تامین و توزیع
تب افزایش خرید کالاها در بازار مصرف پس از افزایش نرخ ارز در حالی بالا گرفت که تولید‌کنندگان و واردکنندگان با انتقاد از برخی سیاست‌های ابلاغ شده در بسته جدید ارزی دولت، این سیاست‌ها را عامل کاهش تولید و کمبود عرضه در بازار تلقی می‌کردند. آزادسازی واردات کالا بدون انتقال ارز، افزایش سرعت روزانه ترخیص کالا از 3هزارو 500کانتینر به ۵ هزار کانتینر و آغاز ترخیص بخشی از کالاهای غیرضروری موجود در انبارهای گمرک از دیروز(شنبه) ازجمله تصمیمات اصلاحی دولت بوده است. همچنین ستاد تنظیم بازار در آخرین نشست خود برای رفع مشکلات تامین محصولات سلولزی، بهداشتی و آرایشی، واردات تیشو و پوشک آماده برای تنظیم بازار پوشک را مصوب کرد. به گفته حمید مقیمی، دبیر انجمن لوازم آرایشی و بهداشتی ایران تا ١٠روز آینده مشکلی در تامین و توزیع محصولات سلولزی نخواهیم داشت.
ثبات قیمت و عرضه کالاهای اساسی
بازار کالاهای اساسی به‌دلیل تخصیص ارز 4200تومانی و نظارت دولت بر عرضه این اقلام از ثبات بیشتری نسبت به کالاهای مصرفی برخوردار است. با این روند، عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی در پست اینستاگرامی خود از تامین ۳.۲ میلیارد یورو ارز برای واردات کالاهای ضروری و مصرفی مورد نیاز مردم خبر داد. مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران نیز اعلام کرد: ذخایر کالاهای اساسی مانند برنج و روغن و شکر در بهترین وضعیت هستند و بار روغن خوراکی خریداری شده در بندر نیز آماده تخلیه است. یزدان سیف، افزود: از وزارت صنعت می‌خواهیم برخورد نابرابر، ناموجه و بی‌عدالتی در بخش‌های مختلف را کنار بگذارند. ایجاد رانت برای یک بخش و نادیده گرفتن بخش دیگر ما را گرفتار اقتصاد کاریکاتوری می‌کند.
وفور عرضه در فروشگاه‌های زنجیره‌ای
نایب‌رئیس اتحادیه کشوری فروشگاه‌های زنجیره‌ای در گفت‌وگو با همشهری اعلام کرد: فروکش کردن هیجان خرید، مشخص شدن وضعیت قیمت‌ها و رشد تولید و عرضه، موجب وفور عرضه انواع محصولات سلولزی، بهداشتی و آرایشی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای شده است. منصور عالی‌پور با بیان اینکه مشکلات تامین و عرضه کالا در فروشگاه‌های زنجیره‌ای مقطعی است، افزود: 2‌ماه پیش افزایش تقاضا و کاهش عرضه روغن نباتی موجب کمبود 2تا 3هفته‌ای این محصول شد و این وضعیت در 2 تا 3 هفته پیش به بازار محصولات آرایشی، بهداشتی و سلولزی تسری یافت. او افزود: کندی روند بررسی و تصویب درخواست افزایش رسمی قیمت‌ برخی اقلام کالایی که هزینه تولید آنها افزایش یافته، زمینه کاهش تولید و عرضه این اقلام را فراهم کرد و جو روانی و خرید بیش از نیاز مشتریان نیز به کمبود برخی کالاها در سطح عرضه دامن زد. عالی‌پور با اشاره به فرهنگ غلط مصرف، افزود: برخلاف سایر کشورها برخی افراد هنگام کمبود عرضه، برخی کالاها را بیش از میزان مصرف واقعی خود خریداری و در منازل انبار می‌کنند. طبیعی است که با چنین وضعی کالای مذکور دچار کمبود می‌شود. اکنون مشکل تولید، تامین و عرضه انواع محصولات سلولزی بهداشتی و شوینده در فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفع شده و خرید مردم نیز طبیعی‌تر شده است. او با انتقاد از رویکرد قبلی برخی عرضه‌کنندگان در زمینه تعیین سهمیه فروش کالا گفت: ‌اکنون این مشکل حل شده و هیچ محدودیتی از نظر حجم خرید کالا وجود ندارد اما مردم نیز باید در مقاطعی که عرضه برخی کالاها کم می‌شود، در حد نیاز خود خرید کنند. در مقطع کوتاهی در زمینه کنسرو و رب نیز مشکل تامین و کمبود ایجاد شده بود اما اکنون مشکلی در این زمینه وجود ندارد.
پرهیز از سرکوب قیمت‌ها
محمد شریعتمداری، وزیر صنعت اخیرا از مخالفت دولت با سیاست سرکوب قیمت‌ها خبر داد و تأکید کرد: افزایش دلار بر اقتصاد به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم تأثیراتی دارد اما این تأثیرات نباید بهانه‌ای برای نبود ثبات قیمت کالاها در بازار و تنظیم روزانه آن با نرخ ارز شود. به‌رغم این رویکرد شریعتمداری، نایب‌رئیس اتحادیه فروشگاه‌های زنجیره‌ای، توقف تولید برخی کالاها پس از افزایش هزینه تمام‌شده تولید به‌دلیل کندی روند بررسی درخواست‌ افزایش قیمت‌ها را ازجمله عوامل مؤثر در کمبود برخی اقلام کالایی دانست و گفت: این رویه موجب شد بسیاری از کارخانه‌ها که به درج قیمت مصوب روی بسته‌بندی محصولاتشان ملزم هستند، روند تولید را تا زمان اصلاح قیمت‌ها متوقف کنند. عالی‌پور با اشاره به نشست اخیر وزیر صنعت با اتحادیه کشوری فروشگاه‌های زنجیره‌ای، افزود: در این نشست فعالان صنفی از بی‌توجهی این وزارتخانه به نامه‌های قبلی خود در زمینه اندیشیدن تمهیداتی برای تامین به‌موقع کالا گلایه کردند. گلایه دیگر افزایش نیافتن سرعت تصمیم‌گیری‌های تنظیم بازار متناسب با شرایط اقتصادی کشور بود. همچنین صدور بخشنامه‌های متناقض ارزی و گمرکی نیز به کاهش عرضه و بلاتکلیفی فعالان بازار اقلام کالایی دامن زد.