تخصیص مجدد ارز دولتی به لاستیک سنگین/ سوءاستفاده برخی واردکنندگان

با آغاز اعتراضات رانندگان خودروهای سنگین جاده‌ای در بهار ۹۷، دو وزارتخانه راه و شهرسازی و صمت تمهیداتی برای رفع مشکلات متعدد رانندگان کامیون اندیشیدند؛ بخش عمده مشکل رانندگان کامیون نابسامانی بازار لاستیک بود که سبب شده بود تا هر فروشنده‌ای با هر قیمت دلخواه اقدام به عرضه آن کند.
نهایتاً سامانه‌ای از سوی وزارت صنعت طراحی و اطلاعات مربوط به تعداد لاستیک‌های وارداتی و تولیدی در آن بارگذاری شد؛ این سامانه برای اجرا در اختیار سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای قرار گرفت و ادارات کل استانی این سازمان، بر اساس درخواست رانندگان یا مالکان ناوگان سنگین باری و مسافری، (کامیون و اتوبوس) اقدام به صدور حواله با قیمت معقول می‌کرد.
این سامانه تا زمانی که تفاوت بالایی در نرخ لاستیک‌ها حواله‌ای با لاستیک‌های بازار آزاد را در خود داشت، با استقبال مناسب رانندگان و کامیون داران مواجه شد؛ اما از ابتدای امسال که با تصمیم هیئت دولت، ارز دولتی (دلار ۴۲۰۰ تومانی) واردات لاستیک حذف و ارز نیمایی به واردات لاستیک اختصاص یافت، روند صدور حوالجات رانندگان هم به مرور کمتر شد؛ علاوه بر آن، سوءاستفاده تعدادی از واردکنندگان که اقدام به واردات لاستیک با ارز دولتی کرده اما این اقلام وارداتی را به اسم واردات با ارز نیمایی قیمت گذاری و فروختند، و همچنین افزایش تدریجی اختلاف قیمت ارز نیمایی و دولتی در هفته‌های اخیر، سبب شده تا بار دیگر مشکلاتی برای کامیون داران و رانندگان خودروهای سنگین باری و مسافری ایجاد شود.
دبیر کانون کامیون داران: ۴۶۵ هزار حلقه لاستیک وارداتی با ارز دولتی در گمرکات موجود است
احمد کریمی، دبیر کانون کامیون داران درباره مشکلات رانندگان خودروهای سنگین و کامیونداران در تأمین لاستیک اظهار داشت: با تصمیم هیئت وزیران، از ابتدای امسال ارز دولتی برای واردات لاستیک حذف و ارز نیمایی جایگزین آن شد. این اتفاق باعث افزایش چند برابری قیمت لاستیک شد.
وی افزود: همان تعداد لاستیک هم که تا پیش از ابلاغ این مصوبه دولت به وزارت صمت، با ارز دولتی وارد شده بود در توزیع با ایراد مواجه شد و برخی واردکنندگان و فروشنده‌هایی که در سامانه عرضه لاستیک سنگین، تعداد حلقه لاستیک‌های وارداتی را اظهار کرده بودند، اقدام به سوءاستفاده کرده و لاستیک‌های وارد شده با ارز دولتی را با ارز نیمایی به فروش رساندند.
دبیر کانون کامیون داران ادامه داد: در پی این سوءاستفاده، وزارت صمت و سازمان راهداری سامانه توزیع لاستیک سنگین را غیر فعال کردند سپس اقدام به آمارگیری لاستیک‌ها وارداتی اظهار شده با تعداد لاستیک‌های عرضه شده کردند در حال حاضر هم اعلام کردند که تکلیف لاستیک‌های وارداتی مشخص شده است.
سامانه توزیع لاستیک این هفته بازگشایی می‌شود
به گفته کریمی، بر اساس اعلام سازمان راهداری، از ابتدای هفته جاری سامانه توزیع لاستیک سنگین از سوی ادارات کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان‌ها برای معرفی به فروشگاه‌های مورد نظر، بازگشایی می‌شود.
دستور معاون اول رئیس جمهور برای توزیع لاستیک‌های وارداتی با همان ارز ۴۲۰۰ تومانی
وی به دستور اخیر اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور اشاره و اظهار کرد: بر اساس این دستور، قرار است لاستیک‌هایی که با ارز دولتی وارد شده و تا اول شهریور، واردات آن اظهار شده است، با ارز دولتی (۴۲۰۰ تومانی) در اختیار دارندگان ناوگان جاده‌ای قرار گیرد.
کریمی لاستیک‌های سنگین وارداتی اظهار شده با ارز دولتی را ۴۶۵ هزار حلقه عنوان کرد و افزود: تصمیم دولت برای حذف ارز دولتی واردات لاستیک سنگین، یک اشتباه راهبردی بود؛ چون باعث شد ۱۸ تا ۲۲ درصد به قیمت لاستیک سنگین افزوده شود این کالا به همین نسبت در کرایه حمل کالا بر اساس تن-کیلومتر نیز تأثیر افزایشی داشته و صاحب کالا مجبور است قیمت کالا را هم با همین نسبت افزایش دهد.
سالی ۵ میلیون حلقه لاستیک سنگین در کشور مصرف می‌شود
دبیر کانون کامیونداران گفت: ما در سال ۵ میلیون حلقه لاستیک در مجموع حمل و نقل درون و برون شهری و حمل و نقل کالا و مسافر مصرف داریم؛ یک میلیون حلقه تولید داخل است و مابقی باید واردات انجام شود این تعدادی که قرار است با ارز دولتی توزیع شود (۴۶۵ هزار حلقه) حتی نیاز دارندگان ناوگان تا پایان امسال را هم برطرف نمی‌کند.
قمیت‌های عجیب لاستیک سنگین در بازار آزاد!
وی افزایش قیمت لاستیک سنگین را عامل افزایش قاچاق لاستیک در ماه‌های اخیر اعلام کرد و گفت: برخی برندهای لاستیک سنگین وارداتی، افزایش سرسام آور قیمت داشته اند؛ یکی از برندهای مشهور فرانسوی به قیمت ۲۸ میلیون تومان در هر جفت (حلقه‌ای ۱۴ میلیون تومان) در حال فروش است. این لاستیک در کامیون‌های نفتی به دلیل حساسیت بالای حمل آن استفاده می‌شود.
کریمی سایز ۱۲ در ۲۴ را پرمصرف‌ترین سایز برای کامیون‌ها و ناوگان با سن بالا دانست و گفت: سایزهای ۷۵۰، ۱۸۵ و ۲۳۵، سایزهای پرمصرف بخش باری و مسافری کشور هستند که عمدتاً در کامیونت‌های درون شهری برای حمل اثاث و مواد غذایی استفاده می‌شود، از دیگر سایزهای لاستیک پر مصرف محسوب می‌شوند. در حال حاضر لاستیک‌های چینی از جفتی ۳.۵ میلیون به جفتی ۸ میلیون تومان رسیده اند لاستیک‌های ایرانی در مرز جفتی ۷ میلیون تومان هستند؛ لاستیک‌های هندی هم از جفتی ۴.۵ میلیون به ۱۴ میلیون تومان رسیده است.
به گفته این فعال صنفی حمل و نقل جاده‌ای، کشنده‌ها در هر ۲۰ هزار کیلومتر نیاز به تعویض لاستیک‌ها دارند که به این ترتیب، در هر سال، ۵ مرتبه باید لاستیک‌های خود را با لاستیک‌های نو جایگزین کنند.
مقام مسئول در سازمان راهداری: با کمبود لاستیک در سامانه توزیع مواجه هستیم
داریوش باقرجوان، مدیرکل مسافری سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در گفت وگو با خبرنگار مهر، با اشاره به آغاز اعتراضات سراسری رانندگان کامیون از اواخر بهار سال ۹۷ در پی افزایش قیمت لاستیک سنگین، یادآور شد: در پی اعتراضات رانندگان، مسئولان وزارت راه و صمت تصمیم گرفتند نظارت بر واردات، توزیع و فروش لاستیک به صورت سامانه‌ای انجام و با لینک مستقیم راننده به بنکدار لاستیک انجام شود.
وی ادامه داد: بر همین اساس سامانه طراحی و ادارات کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان‌ها موظف شدند حواله‌های لاستیک را صرفاً درون سیستم صادر کنند و از صدور حواله‌های کاغذی اجتناب شود.
باقرجوان بیان کرد: در دستور کار داریم تا این سامانه از انحصار ادارت کل راهداری استان‌ها خارج شده و خود رانندگان مستقیماً وارد سامانه توزیع لاستیک شوند؛ البته به نظر می‌رسد فعلاً باید نظارت بیشتری به سامانه موجود انجام شود.
جزئیات فعالیت سامانه توزیع لاستیک سنگین در ۲ سال اخیر
مدیر سامانه توزیع لاستیک در سازمان راهداری ادامه داد: از زمانی که این سامانه در سال ۹۷ راه اندازی شده تا کنون ۳ میلیون و ۸۰ هزار حلقه لاستیک در آن ثبت شده است. ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار حلقه از این تعداد، منجر به صدور حواله و دریافت آن از سوی مالک ناوگان شده و ۲۸۰ هزار حلقه دیگر هم در سامانه باقی مانده است.
وی درباره علت گلایه مندی مجدد رانندگان ناوگان سنگین جاده‌ای اعم از باری و مسافری در روزهای اخیر، گفت: رانندگان معتقدند با توجه به تنوع پایین سایز و برند و تعداد کم لاستیک‌های موجود در سامانه، پاسخگوی نیاز رانندگان نیست؛ اگرچه قیمت لاستیک‌های موجود در سامانه کاملاً کنترل شده بوده و قیمت کالا، بر روی حواله نیز درج می‌شود، اما علی رغم مراجعات متعدد مالکان ناوگان و رانندگان به ادارت کل راهداری استان‌ها، نمی‌توانند سایز و برند لاستیک مورد نظر را به دلیل کمبود آن، انتخاب کنند.
ماجرای گرانی لاستیک از کجا شروع شد؟
باقرجوان تصریح کرد: در حال حاضر ارز تخصیصی برای لاستیک چه در بخش واردات خودِ کالا و چه در بخش واردات مواد اولیه آن برای کارخانه‌های تولیدی، از گروه یک به گروه ۳ (ارز نیمایی) انتقال پیدا کرده است؛ طبیعی است که قیمت آن افزایش می‌یابد. اگر قبلاً رانندگان از فعالیت سامانه توزیع لاستیک استقبال می‌کردند، به دلیل تفاوت فاحش قیمت لاستیک‌ها موجود در آن با نرخ لاستیک‌های موجود در بازار بوده است؛ اما در حال حاضر تفاوت چندانی میان قیمت لاستیک‌های حواله‌ای با بازار آزاد وجود ندارد.
دستور وزیر راه برای توزیع لاستیک با ارز دولتی
مدیرکل حمل و نقل مسافری سازمان راهداری گفت: طبق آخرین توافقاتی که با وزارت صمت داشته ایم، در حال حاضر ۳۰۰ هزار حلقه لاستیک سنگین وارد گمرکات کشور شده است و مصوب شده بر اساس دستور محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی، این تعداد لاستیک با ارز دولتی به رانندگان تخصیص یابد؛ این تعداد لاستیک می‌تواند تا ۳ یا ۴ ماه آینده بخشی از مشکلات رانندگان را حل کند؛ اما برای مابقی سال باید چاره دیگری اندیشیده شود.
آخرین قیمت لاستیک سنگین در سامانه سازمان راهداری
به گفته این مقام مسئول در سازمان راهداری، عمده مصرف لاستیک‌های سنگین در کشور، رینگ ۱۶ و ۷۵۰ است که برای کامیونت و مینی بوس مصرف می‌شود؛ سایزهای اتوبوسی و کامیونی هم، ۱۸۵، ۳۱۵ و ۱۲ در ۲۴ است که در تریلی‌ها و کفی‌ها بیشتر مصرف دارد. قیمت‌ها در حواله صادره برای رانندگان، از جفتی ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان تا ۶ میلیون تومان بسته به برند، درج شده است. وقتی حواله صادر می‌شود، قیمت آن در حواله ذکر می‌شود که همان رقم، ملاک عمل است؛ رانندگان یک ریال بیشتر از آن را نباید پرداخت کنند؛ اگر فروشنده‌ای بیشتر از آن طلب کرد، رانندگان به ادارت کل راهداری استان‌ها اعلام کنند.