در دورانی که بحران انرژی و کم‌آبی سایه سنگینی بر اقتصاد ایران انداخته، فولاد مبارکه اصفهان توانسته است با برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نو، مسیر پایداری و بهره‌وری را در صنعت فولاد هموار کند. این شرکت به‌عنوان بزرگترین تولیدکننده فولاد کشور و یکی از بزرگترین صنایع خاورمیانه با کاهش چشمگیر مصرف آب و انرژی و اجرای پروژه‌های عظیم انرژی پاک، در سال‌های اخیر ،توانسته است نه‌تنها از بحران‌های انرژی عبور کند بلکه خود را به‌عنوان الگویی از صنعت سبز در کشور معرفی نماید.
نگاهی نو به مدیریت مصرف و بهره‌وری
نیروگاه سیکل ترکیبی با راندمان بالا ،نیروگاه خورشیدی ۶۰۰ مگاواتی ،نیروگاه بادی ۲۰۰ مگاواتی در شرق کشور واحداث توربین‌های انبساطی در ایستگاه‌های تقلیل فشار گاز
از جمله طرح‌هایی است که توسط شرکت فولاد مبارکه با هدف خودتأمینی انرژی، کاهش هزینه‌ها و پایداری تولید، طراحی و تا میزان قابل توجهی هم اجرایی شده اند.
فولاد ،صنعتی است که قلب تپنده اقتصاد هر کشورو در عین حال یکی از پرمصرف‌ترین صنایع از نظر آب و انرژی به شمار می‌رود. در ایران نیز که با چالش‌های زیست‌محیطی و محدودیت منابع روبه‌رو است، پایداری تولید در این حوزه مستلزم نگاهی نو به مدیریت مصرف و بهره‌وری است.
در این میان، شرکت فولاد مبارکه اصفهان با اجرای طرح‌های نوآورانه موفق به ثبت رکوردهای جهانی در مصرف بهینه انرژی و آب به نام خود شده است. دستاوردهایی که نه تنها در مقیاس ملی بلکه در سطح جهانی نیز مورد توجه قرار گرفته است.
عبور از بحران انرژی با مدیریت هوشمند
زمستان سال گذشته برای صنایع ایران، به‌ویژه صنایع فولادی، یکی از سخت‌ترین دوره‌های محدودیت انرژی بود. با این حال، فولاد مبارکه موفق شد بدون توقف خطوط تولید، مصرف گاز خود را از حدود ۱۰ میلیون مترمکعب در روز به تنها ۳ میلیون مترمکعب کاهش دهد؛ یعنی ۷۰ درصد صرفه‌جویی نسبت به وضعیت عادی که با به‌کارگیری روش‌های بهینه‌سازی فرایند تولید، کنترل دقیق مصرف در بخش‌های احیا و ذوب و همچنین استفاده از منابع جایگزین انرژی ممکن شد.
نیروگاه‌های خورشیدی و بادی در مسیر خودکفایی انرژی
احداث نیروگاه خورشیدی ۶۰۰ مگاواتی و نیروگاه بادی ۲۰۰ مگاواتی ازپروه هایی است که شرکت فولاد مبارکه در قالب طرح‌های توسعه‌ای خود ازآن خبر می داد.
واکنون فولاد مبارکه اصفهان با افتتاح فاز نخست نیروگاه خورشیدی خود، گامی بلند در جهت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی برداشته است.به گونه ای که در همین فاز ۱۲۰ مگاواتی، انرژی مورد نیاز یکی از خطوط تولید فولاد مبارکه به‌طور کامل از طریق خورشید تأمین شده است. این پروژه که بزرگترین نیروگاه خورشیدی متمرکز کشور محسوب می‌شود، نه تنها به تامین برق مورد نیاز خطوط تولید شرکت کمک می‌کند، بلکه با تحویل مازاد انرژی به شبکه سراسری، نقش مهمی در کاهش فشار بر شبکه ملی در زمان اوج مصرف ایفاء می‌کند.
نقطه عطفی در مسیر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است که با بهره‌برداری کامل از آن، فولاد مبارکه به نخستین شرکت فولادی کشور تبدیل خواهد شد که بخش قابل‌توجهی از انرژی مورد نیاز خود را از منابع پاک تأمین می‌کند.
رکورد جهانی در مصرف آب؛ از فاضلاب تا باران
یکی از چشمگیرترین موفقیت‌های فولاد مبارکه در حوزه مدیریت منابع آبی رقم خورده است. در حالی که متوسط جهانی مصرف آب در صنایع فولادی حدود ۳ تا ۴ مترمکعب به ازای هر تن فولاد است، این رقم در فولاد مبارکه به ۲.۲ مترمکعب کاهش یافته است؛ عددی که این شرکت را در رده‌ی برترین واحدهای صنعتی کم‌مصرف دنیا قرار می‌دهد.
آب مصرفی این مجتمع عمدتاً از پساب شهری و صنعتی تأمین می‌شود. تمامی پساب‌ها، آب باران و حتی آب ریجکتی تصفیه‌خانه‌ها جمع‌آوری و در چرخه تولید بازچرخانی می‌شوند. این مدل از اقتصاد چرخشی منابع، ضمن کاهش برداشت از منابع طبیعی، هزینه‌های تصفیه و دفع پساب را نیز به حداقل رسانده است.
گواهی بین‌المللی ISO 50001؛ تأیید جهانی بر مدیریت انرژی
فولاد مبارکه از سال ۱۳۹۴ موفق به دریافت گواهی بین‌المللی ISO 50001 از شرکت سوئیسی SGS شده است. این استاندارد به شرکت‌هایی اعطا می‌شود که در زمینه مدیریت انرژی، سیاست‌گذاری منسجم، هدف‌گذاری کمی و نظام پایش مستمر دارند.
بر اساس گزارش داخلی شرکت، در سال گذشته فولاد مبارکه توانسته است بیش از ۱.۴ میلیون گیگاژول انرژی صرفه‌جویی کند که معادل کاهش هزینه‌ای حدود ۱۸۰ میلیارد تومان است. میزان مصرف انرژی نیز از ۲۸ گیگاژول بر تن در دهه ۸۰ به حدود ۲۳ گیگاژول بر تن فولاد خام کاهش یافته است؛ رقمی که قابل‌قیاس با صنایع برتر اروپا و شرق آسیا است.
حرکت به‌سوی فناوری‌های نو
درارتباط با اقدامات فولاد مبارکه درجهت مقابله با ناترازی ها سید امیر طباطبائیان، مدیر انرژی و سیالات فولاد مبارکه به اصفهان امروز می گوید : با وجود تداوم محدودیت‌های شدید برق در تابستان ۱۴۰۴، این شرکت با اتکا به نیروگاه‌های حرارتی و فاز نخست نیروگاه خورشیدی خود، بخش قابل توجهی از نیاز انرژی‌اش را تأمین و وابستگی به شبکه سراسری را به حداقل رسانید.
به گفته او، در ماه‌های تیر و مرداد امسال حدود ۵ تا ۱۰ درصد برق فولاد مبارکه از شبکه سراسری تأمین شد، اما در شهریور این رقم به صفر رسید که بیانگر شدت محدودیت‌های انرژی در کشور است. با این حال، به کمک برنامه‌ریزی دقیق و افزایش ظرفیت نیروگاه‌های داخلی، این مجموعه توانسته است سطح تولید خود را حفظ کند، هرچند رشد چشمگیری در میزان تولید پیش‌بینی نمی‌شود.
این کارشناس ادامه می دهد : میزان مصرف ویژه انرژی در فولاد مبارکه حدود ۲۳ گیگاژول به ازای هر تن فولاد است که در مقایسه با میانگین جهانی (۱۸ تا ۳۰ گیگاژول) عدد مطلوبی به شمار می‌آید. مصرف آب نیز به رکورد ۲.۲ لیتر برای هر کیلوگرم فولاد خام رسیده و این شرکت در تلاش است تا با اجرای پروژه‌های بهینه‌سازی، این عدد را کاهش دهد.
طباطبائیان تأکید می کند :فولاد مبارکه در زمینه بهره‌وری انرژی سرمایه‌گذاری‌های بزرگی انجام داده است. پروژه‌هایی همچون استفاده از پساب صنعتی و شهری به‌جای منابع آب تازه، توسعه سیستم‌های هیبریدی، نصب کولینگ‌تاورهای جدید و بهبود فرآیندهای تولید از جمله طرح‌هایی هستند که در کاهش مصرف انرژی و ارتقای کارایی تولید مؤثر بوده‌اند.
او یاد آور می شود :یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی صنعت فولاد افزایش قیمت حامل‌های انرژی مانند گاز و برق است .
براین اساس با وجود محدودیت‌های انرژی و چالش‌های سیاستی، راه نجات صنعت فولاد کشور، حرکت به‌سوی فناوری‌های نو، بهره‌وری انرژی و اصلاح ساختار مصرف است؛ امری که فولاد مبارکه با اقدامات برنامه‌ریزی‌شده خود نشان داده است در مسیر آن گام برمی‌دارد و توانسته است مصرف برق خود را به سطحی پایین‌تر از میانگین جهانی برساند.
صنعتی سبز، پایدار و بهره‌ور
در شرایطی که بسیاری از واحدهای صنعتی کشور با بحران انرژی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، مدیران فولاد مبارکه با درک اهمیت انرژی، همواره به‌دنبال راهکارهایی برای تأمین پایدار، توانسته اند با برنامه‌ریزی دقیق، سرمایه‌گذاری هدفمند و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، مسیر پایداری را در پیش گیرند.
این شرکت با برنامه‌ریزی برای خوداتکایی انرژی، بازچرخانی کامل آب، کاهش آلاینده‌ها و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، نه‌تنها درراستای رشد اقتصادی گام برمی‌دارد بلکه الگوی آینده صنعت ایران را ترسیم می‌کند؛ صنعتی که سبز، پایدار و بهره‌ور خواهد بود.
