نگران حضور کودکان بهزیستی در مدارس و انتقال ویروس به مراکز نگهداری هستیم/ ۵ هزار نفر در نوبت پذیرش فرزندخوانده

«حبیب‌الله مسعودی فرید» معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره میزان فرزندخواندگی در شرایط کرونا گفت: راه‌اندازی سامانه فرزندخواندگی از یکی الی دو سال قبل در دستور کار بود و با حضور دکتر قبادی دانا سرعت بیشتری گرفت و توانستیم اردیبهشت امسال از این سامانه رونمایی کنیم. این سامانه شرایط را برای افرادی که قصد دارند، برای فرزندخواندگی اقدام کنند، راحت‌تر کرده است، چراکه می‌توانند بسیاری از داده‌هایی که برای فرزندخواندگی نیاز است، در این سامانه بارگذاری کنند و نیاز به حضور فیزیکی آن‌ها در مراکز بهزیستی نیست.
پاسخ به خانواده‌های متقاضی فرزندآوری بعد از دو ماه
وی ادامه داد: طبق قانون ما باید در مدت زمان دوماه مشخص کنیم که آیا خانواده شرایط فرزندپذیری را دارد یا خیر؟ وقتی پس از این دو ماه وضعیت خانواده مشخص شد، خانواده‌ای که شرایط فرزندپذیری را دارد برای انجام مراحل بعدی به قوه قضاییه معرفی می‌شود و بعد از آنکه قوه قضاییه این خانواده را تایید کرد، خانواده برای انجام مراحل بعدی می‌تواند اقدام کند.
 معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با اشاره به ویژگی‌های این سامانه تصریح کرد: در این سامانه خوشبختانه مشخص شده است که خانواده متقاضی فرزندپذیری تمایل به چه کودک و  در چه سنی را دارد و حتی مشخص شده است که چنانچه کودک مورد نظر خانواده وجود نداشت، آیا خانواده تمایل به پذیرش فرزندی در سن دیگر و یا پذیرش کودک معلول را دارد یا خیر.
آمار نوزادان در نوبت فرزندخواندگی بسیار کم است
فرید با بیان اینکه بسیاری از خانواده‌ها تمایل به پذیرش نوزاد دارند و از همین‌رو آمار نوزادان در نوبت فرزندخواندگی بسیار کم است، خاطرنشان کرد: ممکن است، خانواده‌ای که متقاضی نوزاد است، چند سال در صف انتظار باقی بماند، اما اگر در سامانه مشخص کرده باشد که تمایل به پذیرش فرزندی غیر از سن نوزاد را نیز دارد سریعتر می‌تواند فرزندی را به سرپرستی قبول کند. از اردیبهشت ماه تا پایان مردادماه نیز حدود دو هزار نفر در سامانه فرزندخواندگی برای پذیرش فرزند ثبت‌نام کرده‌اند. البته غیر از این تعداد نیز سه هزار نفر پیش از ایجاد این سامانه برای پذیرش فرزند در بهزیستی پرونده داشته‌اند. یکی از ویژگی‌های این سامانه این است که ما می‌توانیم تمامی فرزندانی که شرایط فرزندخواندگی را دارند، در سراسر کشور مورد پایش قرار دهیم و مانند گذشته لازم نیست، حتما خانواده‌ای که برای فرزندخواندگی اقدام می‌کنند کودکی از همان شهر را به سرپرستی بگیرند، بلکه می‌توانند از دیگر نقاط کشور نیز فرزند خوانده بپذیرند. 
وی خاطرنشان کرد: پس از طی مراحل اولیه وقتی قرار است، خانواده کودک را ببیند و در جلساتی که با حضور مددکار برگزار می‌شود، خانواده و کودک با هم آشنا می‌شوند، اما با توجه به شرایط بیماری کرونا که در کشور وجود دارد، اعلام کرده‌ایم که تمام پروتکل‌های لازم در این خصوص باید رعایت شود. حتی اتاق ملاقات‌ها را از محل کودکان جدا کرده‌ایم و از خانواده پرسش می‌شود که چنانچه علائمی داشته باشند از ملاقات با کودک پرهیز کنند. 
نگهداری۱۵۰۰ کودک زیر سه سال و شیرخوار در شیرخوارگاه‌ها
 معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه ۶۷۰ مرکز شبانه روزی نگهداری کودکان در کشور وجود دارد که حدود ۶۳۰ مرکز توسط بخش غیرخصوصی اداره می‌شود، تصریح کرد: در سال گذشته حدود ۱۷۰۰ کودک به فرزندخواندگی سپرده شدند و در حال حاضر این روند البته کندتر در حال انجام است. یکی از اولویت‌های اصلی ما در فرزندخواندگی این است که کودک به طور کامل به یک خانواده سپرده شود.
فرید با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۱۰ هزار کودک از صفر تا ۱۸ سال در مراکز شبانه‌روزی نگهداری می‌شوند، ادامه داد: از این تعداد حدود ۱۵۰۰ کودک زیر سه سال و شیرخوار هستند که در حدود ۳۳ شیرخوارگاه نگهداری می‌شوند. به طور متوسط بغیر از شیرخوارگاه در سایر مراکز نگهداری کودکان بیش از سه سال به طور متوسط ۱۲ کودک نگهداری می‌شوند و ما تلاش می کنیم این تعداد را به کمتر از ۱۰ نفر کاهش دهیم و این فرزندان را به فرآیند فرزندخواندگی وارد کنیم. 
۱۷۰ کودک دارای معلولیت به فرزندخواندگی سپرده شده‌اند
وی با بیان اینکه در سال‌های ابتدای انقلاب ۱۲ تا ۱۶ هزار کودک در مراکز بهزیستی به صورت اردوگاهی نگهداری می‌شدند، در حالی که جمعیت کشور ۳۵ میلیون نفر بود، ادامه داد: در حال حاضر با بیش از ۸۰ میلیون جمعیت حدود ۱۰ هزار کودک در مراکز شبه‌خانواده و شبانه‌روزی بهزیستی نگهداری می‌شوند، چراکه اقدامات زیادی برای فرزندخواندگی انجام شده است. ۱۶ هزار کودک نیز در خانواده‌های جایگزین هستند و همانطور که گفتم در سال گذشته نیز ۱۷۰۰ کودک را به فرزندخواندگی سپردیم که حدود ۱۴۰ کودک از این کودکان به دختران مجرد بالای سی سال سپرده شده‌اند و همچنین حدود ۱۷۰ کودک دارای معلولیت نیز به فرزندخواندگی سپرده شده‌اند که این نشان دهنده این است که با وجود توسعه روش‌های نوین ناباروری اما اقبال مردم به فرزندخواندگی نیز بیشتر شده است.  
شرایط زندگی کودکان در شیرخوارگاه‌ها از شرایط کودکان در برخی از شهرها بهتر است
 معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور همچنین در واکنش به گزارش منتشر شده در خصوص وضعیت برخی شیرخوارگاه‌ها گفت: شیرخوارگاه‌ها از مراکزی است که هم خیرین و هم بهزیستی به آن توجه زیادی دارند و ما هم پس از انتشار این گزارش بررسی کردیم و دیدیم غرضی پشت آن بوده است و با قاطعیت می‌گویم مهمترین مشکل ما در مراکز همین نبود عاطفه پدر و مادری است. در بسیاری از شیرخوارگاه‌های ما متوسط شرایط زندگی کودکان از متوسط شرایط کودکان در برخی از شهرها بهتر است.
فرید تاکید کرد: با مشکل کمبود مربی مواجه هستیم و چندین سال است که درخواست تامین منابع برای استخدام مربی کرده‌ایم، البته برای جبران این کمبود نیز از افراد داوطلب استفاده می‌کنیم به طور مثال در شیرخوارگاه حضرت رقیه زنانی که مورد تایید آن محل هستند به کودکان محبت می‌کنند. در حال تلاش هستیم تا سرانه مربیان را در مراکز شیرخوارگاه بالاتر ببریم تا مشکلی برای کودکان ایجاد نشود و بچه‌ها راحت‌تر باشند، البته بسیاری از کودکان زیر دو سال اگر منعی برای فرزندخواندگی نداشته باشند به سرعت فرزندخوانده می‌شوند و کمتر از دوماه در مراکز حضور دارند، چراکه پشت نوبت فرزندخواندگی برای سن شیرخوار زیاد است.
آمار کودکان رهاشده در خیابان در حال کاهش است
وی در پاسخ به این سوال که آیا آماری از کودکان رهاشده دارید؟ گفت: طی چندین سال گذشته آمار کودکان رها شده در خیابان در حال کاهش است و عمده کودکانی که وارد مراکز نگهداری کودکان بی‌سرپرست و یا بدون سرپرست موثر می‌شوند، کسانی هستند که پدر و یا مادر شناخته شده دارند و حدود ۸۷ درصد کودکانی که در مراکز شبانه‌روزی ما هستند، پدر و مادر شناخته شده دارند، اما عمدتا این کودکان به دلیل بدسرپرستی که می‌تواند دلایل مختلفی از جمله کودک آزاری، اعتیاد والدین، زندانی بودن والدین و ... باشد و یا فرد دیگری در اقوام توانایی نگهداری کودک را نداشتند، در مراکز ما نگهداری می‌شوند. ما بیشتر در این مواقع کودک را به یکی از اقوام می‌سپاریم و در غیراینصورت با حکم قضایی کودک را وارد مراکز بهزیستی می‌کنیم. 
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره وضعیت مراکز نگهداری در ایام کرونا گفت: ما ملاقات‌ها را ممنوع کرده‌ایم و در چندین نوبت نیز مواد ضدعفونی کننده را در اختیار آنها قرار داده‌ایم و پروتکل‌های متعددی برای انواع مراکز اعلام کرده‌ایم. برای جلوگیری از آمد و شد کمتر شیفت‌های مددکاران را طولانی‌تر کرده‌ایم.
هیچ مورد فوتی از کرونا در مراکز نگهداری نداشتیم
وی تصریح کرد: در مراکز شبه خانواده موارد ابتلا به کرونا داشتیم، اما خوشبختانه هیچ مورد فوتی از کرونا در این مراکز نداشتیم. به تمامی مراکز اعلام کرده بودیم چنانچه کودکی به کرونا مبتلا شد، او را از دیگر کودکان جداکرده و در صورت نیاز به بیمارستان اعزام کنند و بعضا هم کودکانی که به مراکز درمانی اعزام شده بودند، درمان آنها انجام شده بود و به مرکز بازگشتند و با مربیان جداگانه دوران قرنطینه را سپری کردند. 
فرید همچنین با اشاره به بازگشایی مدارس گفت: یکی از نگرانی‌های ما حضور کودکان بهزیستی در مدارس است، امیدواریم پروتکل‌ها در مدارس رعایت شود، البته به مراکز هم اعلام کرده‌ایم که تمهیدات بیشتری در نظر بگیرند تا ویروس وارد مراکز نشود. در پویش ایران همدل با کمک بنیاد مستضعفان تلاش کردیم برای دانش‌آموزان تحت پوشش بهزیستی لوازم مورد نیاز برای آموزش مجازی را تهیه کنیم، البته باز هم در این زمینه سازمان نیاز به کمک دارد و امیدواریم با کمک خیرین بتوانیم عدالت آموزشی را برای همه کودکان در این شرایط ایجاد کنیم و دانش آموزان از آموزش جدا نشده و دچار محرومیت تحصیلی نشوند.