البته این بار اول و دوم نیست که از ابتدای سال تحصیلی فهرستی از حذفیات کتاب درسی و حواشی مربوط به آن ایجاد می‌شود و در نهایت هم سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی به عنوان متولی تدوین کتاب و برنامه درسی پاسخی برای این حواشی دارد، اما این بار حاشیه و جنجال شکل گرفته بسیار پر رنگ‌تر از متن بود.
نسیم بهاری تصویرگر جلد کتابی که حالا حاشیه ساز شده است در این باره در صفحه شخصی اش نوشته بود که این حذف بدون اجازه و هماهنگی با او انجام شده است.
پاسخی عجیب سازمانی به یک جنجال!
در حالی از اواخر هفته گذشته موضوع حذف دختران از جلد کتاب ریاضی رفته رفته به یک جنجال تبدیل شد که همین چند روز پیش‌تر از آن هم موضوع حذف قرآن از کتاب فارسی دبستان مطرح شده بود و البته حسن ملکی رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی علت این حذف را تشریح کرد و این بار انتظار می‌رفت، چون بار قبل پاسخی نسبتا قابل پذیرش مطرح شود، اما نقطه عطف ماجرا همین جا بود.در حالی که موضوع حذف دختران بسیار بیشتر از حذف کتاب قرآن در فضای مجازی دست به دست می‌شد و حساسیت ایجاد می‌کرد، دلیل عجیب و غریب حذف عکس دختران برای خلوت کردن تصویر جلد کتاب مطرح شد و همین پاسخ، زمینه‌ای برای هجمه‌های بعدی شد، هجمه‌هایی که اغلب بی عدالتی جنسیتی و نادیده گرفتن زنان و دختران را مطرح می‌کرد.
هشدار برای محتوای مردانه کتاب‌های درسی
سال گذشته سید جواد حسینی سرپرست وقت آموزش و پرورش گفته بود ۷۰ درصد کتاب‌های درسی از لحاظ تصاویر، اسامی، نقش‌های کلیدی، ابزاری، پدید آورندگان و سایر مؤلفه‌ها مردانه است بعد از این هشدار فرحناز مینایی پور مدیرکل امور زنان آموزش و پرورش از سفارش کاری پژوهشی برای بررسی این موضوع خبر داد که قرار شده بود به همت سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی انجام شود و اگر نیاز به تغییر بود تعادل لازم برای دختران و پسران ایجاد شود و تغییراتی در کتاب‌های درسی حاصل شود تا یک جنسیت بر جنسیت دیگر برتری نداشته باشد.به دنبال این موضوع فرهاد کریمی رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش هم سال گذشته گفته بود که تغییرات کتاب‌های درسی باید در بستری منطقی انجام شود و بر اساس نتایج پژوهش پیشنهاداتی برای تغییر در برخی کتاب‌های درسی ارائه می‌دهیم.
با وجود این هشدار‌ها و قول‌های پیگیری گویی امسال مقدمات کار فراهم شد، اما با هدفی که چرخشی ۱۸۰ درجه‌ای را نشان می‌دهد و به جای تقویت حضور زنان و دختران، تضعیف و حذف آن را حکایت می‌کند.
عدالت جنسیتی که با حذف تصاویر کتاب‌های درسی زیر سوال رفت
در کنار جنجال حذف تصویر دختران از کتاب ریاضی، حذف پسران از کتاب علوم هم حاشیه‌ساز شد ضمن اینکه تغییر در ظاهر آقایان هم در تصاویر کتاب‌ها موضوع دیگری است که ذره‌بین انتقاد‌ها آن را نشانه رفته است.برخی معتقدند با این وجود نگاه یکطرفه به حذف تصویر دختران جانبدارانه است و در مقابل برخی دیگر این جنجال را آن هم از روی کتاب ریاضی با وجود دارا بودن چهره‌های بانوی شاخص در عرصه ریاضیات همچون مرحوم پروفسور مریم میرزاخانی ناپسند می‌دانند.
معصومه ابتکار معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده هم به این اتفاق واکنش نشان داده و در حساب شخصی توییتر خود اینگونه نوشته است: «اگر چه دو جلد کتاب ریاضی و علوم سال تحصیلی جدید را باید کنار هم دید، وزیر آموزش و پرورش بررسی و اصلاح کتاب‌های درسی از زوایای مختلف از جمله عدالت_جنسیتی را در دستور کار دارند. در هر صورت حساسیت مردم بجاست. دختران را نمی‌توان نادیده گرفت.»
حذف تصویر دختران اشتباه یا ابتکار؟!
در حالی که سازمان پژوهش در جوابیه اش علت حذف دختران را به دلیل شلوغ بودن طرح جلد اعلام می‌کند و در واقع توجیهی برای این تصمیمش دارد، اما تعدد هجمه‌ها رویکرد دیگری را از سوی محسن حاجی‌میرزایی وزیر آموزش و پرورش مورد توجه قرار داد و بر این اساس سکاندار آموزش و پرورش در توییترش نوشت:«تغییرات در کتاب‌های درسی همه ساله براساس ارزیابی و از سوی مولفین انجام می‌شود.
به رییس سازمان پژوهش و‌برنامه ریزی آموزشی ماموریت دادم تغییرات در شکل‌و محتوای کتاب‌های‌درسی را با‌حساسیت کامل رصد، اصلاح و گزارش نماید.
به‌دغدغه های‌مردم اهمیت می‌دهم دختران میهن شایسته احترام‌اند.»
این استراتژی آن هم برای سازمانی متلاطم در بخش مدیریتی که طی سه سال اخیر، ۳ سکاندار تغییر داده، مسیری است تا در میانه آمد و شد روسا برنامه عمل یکسان و یکپارچه‌ای ایجاد شود تا برنامه‌ها و کتاب‌های درسی صرفا مبتنی به تصمیمات شخصی نشود.
حیدر تورانی سرپرست سابق سازمان پژوهش هم درباره این اتفاقات و جنجال‌ها معتقد است که وقتی برای یک اشتباه یک دلیل بیاوریم هزار و یک اشتباه مرتکب شده‌ایم. باید به جای توجیه عذرخواهی و جبران کنیم؛ اگر الان هم مسئولیت داشتم این کار می‌کردم هرچند که در شرایط فعلی باز هم حاضرم از طرف مجموعه مسئول عذرخواهی کنم.
