شرق: بازار سرمایه این روزها در معرض ریسک‌های بزرگ است؛ از اخبار متناقض مذاکرات ایران و آمریکا گرفته تا خبر قطع طولانی‌مدت برق واحدهای بزرگ صنعتی و حالا ابهام در واگذاری دو خودروساز بزرگ که دیروز زلزله به جان بورس انداخت.
بورس به لرزه افتاد
ابهام در واگذاری دو خودروساز ایران‌خودرو و سایپا دیروز لرزه به جان بورس انداخت. سرنوشت دو نماد خساپا و خودرو که از دیرباز به عنوان لیدرهای سنتی بازار شناخته می‌شدند، در روزهای اخیر با ابهام مواجه شد.
ماجرا از انتشار یک نامه خیلی محرمانه شروع شد که بر‌اساس‌آن اعلام شده بود سران سه قوه واگذاری دو خودروساز را تعلیق کرده‌اند.
در بهمن سال گذشته خبر واگذاری ایران‌خودرو به کروز منتشر شد و بزرگ‌ترین خصوصی‌سازی کشور نام گرفت. انتشار این خبر حواشی زیادی به یدک کشید؛ حواشی‌ای که البته سریع رفع و رجوع شد.
پس از واگذاری ایران‌خودرو اما در سال ۱۴۰۴ خبر آمد که سایپا نیز در حال واگذاری است و البته خبر واگذاری سایپا از آنجا جنجالی شد که نام بابک زنجانی و علی انصاری، مالک ایران‌مال، در فهرست متقاضیان آن دیده شد.
بابک زنجانی که پیش از این به‌عنوان محکوم به فساد مالی حکم اعدام گرفته بود، این روزها بی‌سر‌وصدا دوباره ظاهر شده و سرمایه‌گذاری‌های کلانی در بخش ریلی و هوایی انجام داده است و حالا نام او به‌عنوان متقاضی خرید سایپا شنیده می‌شود.
این مسئله اعتراض زیادی به دنبال داشت و بسیاری از کارشناسان نسبت به تقویت الیگارشی‌ها هشدار دادند.
به دنبال این اعتراضات، ناگهان خبر آمد که واگذاری دو خودروساز معلق شده است.
با این حال مرکز رسانه قوه قضائیه شب شنبه و به‌سرعت در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که چنین موضوعی اساسا در شورای مذکور مطرح نشده است اما این اطلاعیه کافی نبود و همین مسئله ریزش شدید شاخص کل در بازار سرمایه را به دنبال داشت.
بازار سرمایه روز یکشنبه شاهد افت ارزش معاملات خرد سهام و صندوق‌های سهامی به زیر ۱۰ هزار میلیارد تومان بود؛ تقریبا ۷۸ درصد نمادهای سهام و صندوق‌های سهامی در بازه منفی قیمتی به کار خود پایان دادند، ارزش سفارش‌های فروش در زمان بسته‌شدن جلسه معاملاتی نیز قابل توجه بود و البته سرانه فروش که بسیار بالاتر از سرانه خرید بود، کلیت آمارها از یک روز نگران‌کننده در بورس حکایت دارد. آغاز جلسه معاملاتی روز یکشنبه با یک شفاف‌سازی غیرقابل پیش‌بینی همراه بود؛ نامه خیلی محرمانه‌ای که از سوی دبیر شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا به مدیران عامل ایران‌خودرو و سایپا نگاشته شده و در آن توقف هرگونه واگذاری و تحول در سهام این شرکت‌ها اعلام شده و البته به تهیه گزارش نهایی ساماندهی صنعت خودروسازی نیز اشاره شده است.
بررسی‌های مالی رفتاری در بورس نشان می‌دهد که دو نماد خودرو و خساپا در اغلب مواقع به عنوان لیدر سنتی بازار ایفای نقش می‌کنند و تحولات مثبت و منفی در آنها می‌تواند به کلیت بازار سهام نیز سرایت کند؛ از‌این‌‌رو در معاملات روز یکشنبه نیز شاهد منفی‌شدن تقریبا یکدست در اکثریت قریب به اتفاق بازار سهام بودیم.
در ادامه فعالیت بازار اما روابط‌عمومی دبیرخانه شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا و همچنین سازمان خصوصی‌سازی در واکنش به این اخبار، بر ضرورت هماهنگی‌ها برای خروج کامل دولت از این دو شرکت تأکید کردند؛ این در شرایطی است که خبر مربوط به ابلاغیه شورای هماهنگی سران قوا در این زمینه را تکذیب نکردند. همچنین محمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت، این اخبار را تکذیب کرد و گفت دولت همچنان به برنامه خود درباره واگذاری سهام این دو شرکت بزرگ خودروساز ادامه می‌دهد. او افزود: «هیچ اشکال خاصی در فرایند واگذاری سهام خودروسازها وجود ندارد و برنامه دولت واگذاری است».
اختلاف اصلی سر واگذاری سایپاست
با انتشار این گزارش‌ها و اطلاعیه‌های ضد و نقیض درباره احتمال توقف یا تعلیق واگذاری سهام شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا، بورس واکنش منفی نشان داد. این واکنش منفی زمانی شدت گرفت که در سامانه کدال، اطلاعیه‌ای از سوی این دو شرکت منتشر شد که به نامه‌ای بسیار محرمانه از دبیرخانه شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا اشاره داشت. همین مسئله سبب شد که نمادهای خودرویی با افت قیمت و توقف موقت معاملات مواجه شدند و نوسانات شدید در نمادهای «خودرو» و «خساپا» به ثبت رسید.
در ادامه اما قوه مجریه، قضائیه و سازمان خصوصی‌سازی همگی تأکید کردند فرایند خصوصی‌سازی متوقف نشده است و اندکی از التهاب بازار کاسته شد.
در این میان ولی‌اله جعفری، مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار، در نامه‌ای رسمی خطاب به مدیران پنج شرکت خودرویی (ایران‌خودرو، سایپا، گروه سرمایه‌گذاری سایپا، شرکت سرمایه‌گذاری گروه صنعتی رنا و گسترش سرمایه‌گذاری ایران‌خودرو) اعلام کرد: «براساس افشای اطلاعات بااهمیت آن شرکت در تاریخ ۴ خرداد ۱۴۰۴ روی سامانه کدال با این محتوا که دبیر شورای‌عالی سران قوا طی نامه‌ای خیلی محرمانه اعلام نموده است تا زمان ابلاغ مصوبات شورای‌عالی سران قوا از هر نوع واگذاری و تغییر و تحول در سهام شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا جلوگیری شود، نماد معاملاتی شرکت مطابق دستورالعمل اجرائی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران به طور موقت متوقف شد تا سهام‌داران و فعالان بازار پس از تأمل روی خبر مذکور، با آگاهی کامل تصمیم‌گیری و اقدام کنند.
با توجه به اینکه نماد معاملاتی آن شرکت مورد بازگشایی قرار گرفته ولی اخبار منتشرشده بعد از آن بر ابهام افزوده، در نتیجه ضروری است درخصوص مستندات افشای اطلاعات با اهمیت مورخ 04/03/1404 و اخبار منتشرشده بعد از ساعت معاملاتی بازار، توضیحات و برنامه‌های آن شرکت در مواجهه با موضوعات مذکور را با قید فوریت برای استحضار سهام‌داران تشریح نمایید».
پس از انتشار این نامه، شرکت‌های «سایپا، ایران‌خودرو، گروه سرمایه‌گذاری سایپا، سرمایه‌گذاری گروه صنعتی رنا و گسترش سرمایه‌گذاری ایران‌خودرو»، در سامانه کدال اطلاعیه‌های شفاف‌سازی جداگانه‌ای صادر و تأکید کردند: «موضوع واگذاری سهام براساس بند ب ماده ۵ قانون برنامه هفتم پیشرفت و مفاد دستورالعمل حاکمیت شرکتی ناشران ثبت‌شده نزد سازمان بورس اوراق بهادار باید انجام شود و پیگیری‌های لازم از مراجع ذی‌صلاح ازجمله دبیرخانه شورای‌عالی هماهنگی سران قوا برای هماهنگی و رفع موانع واگذاری سهام صورت گرفته و هرگونه نتیجه حاصل‌شده به استحضار سهام‌داران می‌رسد».
این گزارش حاکی است: پس از پیگیری‌های سازمان بورس و شفاف‌سازی اطلاعات شرکت‌های خودروساز و سهم‌داران عمده، بازار سهام در طول مبادلات روز دوشنبه به آرامش نسبی رسید با این حال سرنوشت واگذاری دو خودروساز همچنان در هاله‌ای از تردید است.
پیگیری «شرق» از ایران‌خودرو حاکی از آن است که واگذاری ایران‌خودرو تقریبا قطعی شده است و تنها موضوع مورد اختلاف واگذاری سایپاست.
همچنین پیگیری «شرق» از سازمان بورس هم بر همین نکته دلالت دارد که اختلاف‌هایی سر واگذاری سایپا شکل گرفته است و این مسئله عامل عمده تنش در بازار سرمایه است.
منبع: sharghdaily-1013881
