موزه‌های خراسان رضوی آینه‌ای از شکوه که فراموش نمی‌شود

جواد موسوی*

در قلب خراسان رضوی، جایی میان هیاهوی زندگی مدرن و سکوت دیرینه تاریخ، موزه‌ها همچون نگهبانانی خاموش، روایتگر قصه‌های ناگفته این سرزمین کهن هستند. روز موزه‌ها نه یک مناسبت تشریفاتی بلکه فرصتی است برای مکثی کوتاه و نگاهی دوباره به این گنجینه‌های زنده فرهنگی.

خراسان رضوی با پیشینه‌ای به بلندای تاریخ ایران، موزه‌هایی را در خود جای داده که هر یک جهانی است کامل از هنر، ایمان و اندیشه. از موزه آستان قدس رضوی با قرآن‌های خطی که هر ورقش بوی عطر ایمان می‌دهد تا موزه توس که نفس‌های فردوسی هنوز در گوش‌هایش طنین‌انداز است. اینجا، هر شیئی زبانی دارد و هر ویترین دفتری از تاریخ گشوده.

اما آیا تا به حال از خود پرسیده‌ایم چرا بسیاری از این موزه‌ها با وجود گنجینه‌های بی‌نظیرشان، همچنان ناشناخته مانده‌اند؟ شاید پاسخ در نگاه ما نهفته باشد. ما خراسانی‌ها که وارث تمدنی چندهزارساله هستیم، گاهی در شتاب زندگی مدرن، فراموش می‌کنیم که باید گاهگاهی در این آینه‌های تاریخ توقف کنیم. موزه‌های ما تنها محل نمایش اشیای قدیمی نیستند. آنها مدرسه‌های زنده‌ای هستند که می‌توانند به کودکانمان بیاموزانند ریشه‌هایشان از کجاست و به بزرگسالان یادآوری کنند که تمدنشان بر چه پایه‌های استواری بنا شده است. در پس هر ظرف سفالی، هر تکه‌پارچه و هر سکه فرسوده، قصه‌ای نهفته از زندگی مردمانی است که روزگاری در همین سرزمین می‌زیسته‌اند. روز موزه‌ها دعوتی است برای قدم‌زدن در گذرگاه زمان، برای گفت‌وگوی بی‌زبانی با نیاکانمان، برای یافتن پاسخ پرسش‌هایی که شاید هرگز به ذهنمان خطور نکرده باشد.

این روز، فرصتی است تا موزه‌هایمان را نه به عنوان مکان‌هایی خشک و بی‌روح، بلکه به عنوان کارگاه‌های زنده اندیشه و فرهنگ بازتعریف کنیم. آینده موزه‌های خراسان رضوی در گرو نگاه امروز ماست، نگاهی که می‌تواند این گنجینه‌ها را از حافظه‌ای محض به فضایی پویا و اثرگذار تبدیل کند. شاید زمان آن رسیده که به جای شمارش بازدیدکنندگان، به کیفیت تأثیر این بازدیدها بیندیشیم و به جای نگرانی از کمبود فضا، به غنای محتوایی این فضاها توجه کنیم.

روز موزه‌ها را باید بهانه‌ای بدانیم برای بازگشایی درهای ذهنمان به روی گنجینه‌هایی که قرن‌هاست در انتظار نگاه کنجکاو ما نشسته‌اند. موزه‌های خراسان رضوی، این میراث‌داران تمدن ایرانی‌ اسلامی، امروز بیش از هر زمان دیگری به نگاه خلاق و دست‌های پرمهر ما نیاز دارند.

* مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خراسان رضوی