سمانه سادات فقیه سبزواری –در روزگاری که حافظه تاریخی ملتها را نه فقط کتابها، که سنگقبرها و نام کوچهها حفظ میکنند، دونالد ترامپ رئیسجمهور ایالات متحده امریکا؛ بار دیگر نشان داد هم از تاریخ بیاطلاع است و هم از قدرت واژهها.
او در تازهترین موضعگیری عوامپسندانهاش، تلاش کرد نام کهن «خلیج فارس» را تحریف کرده و به اصطلاح «خلیج عربی» بنامد.
این ادعا بیش از آنکه توهین به یک ملت باشد، تحقیر میراث خود آمریکاست؛ چرا که حتی در گورستان نظامیان آمریکایی در آرلینگتون و در مدارک رسمی ارتش ایالات متحده، واژهی Persian Gulf حک شده است. بهراستی، وقتی کشوری حتی نامها را روی سنگ مزار سربازانش نمیتواند پاک کند، با چه جسارتی تاریخ دیگران را تحریف میکند؟
اما این نخستین بار نیست که سیاستمداری در ایالات متحده به طمع جلب حمایت بخشی از جهان عرب، دست به تحریف نام خلیج فارس میزند. پیش از این، جیمی کارتر، بیل کلینتون، جرج بوش پدر، جرج بوش پسر، و حتی هنری کیسینجر ـ که خود معمار بسیاری از بازیهای ژئوپلیتیک قرن بیستم بود ـ همه و همه در مکاتبات، اسناد و سخنرانیهای خود از واژهی «Persian Gulf» استفاده کردهاند.
ملت ایران اما، همواره پاسخ چنین خوشرقصیهای سیاسی را داده است. فرقی نمیکند در کاخ سفید چه کسی نشسته باشد یا کدام نقشه در گوگل بهروز شده باشد؛ مرزهای فرهنگی این خاک نه با جوهر دیپلماسی پاک میشود، نه با بیانیهی تحریف. جمهوری اسلامی ایران در تمام ادوار، به هر تعرض و لفاظی علیه تمامیت ارضی و تاریخیاش، پاسخ دندانشکن داده است.
واکنش ملت ایران همواره هوشمندانه است: هم از مسیر دیپلماسی رسمی و هم از دل خلاقیت اجتماعی. ایرانیان بار دیگر نشان دادند که نهتنها در تاریخنویسی مقاومت میکنند، بلکه در شوخطبعی نیز زبانزد هستند.
در شبکههای اجتماعی، در واکنش به تحریف ترامپ و تغییر نام خلیج فارس در گوگلمپ، بسیاری از کاربران نام آمریکا را به مناطق ایرانی تغییر دادند: از «ایالت لرستان شمالی» گرفته تا «دشت سمنان جنوبی»! کنایهای از جنس ملت؛ ملت واژهساز، ملت تاریخساز.
مسئله، تنها یک نام نیست؛ «خلیج فارس» یکواژه ساده جغرافیایی نیست، نماد حافظه تاریخی ایرانیان است. نامی که در متون یونانی، اسلامی، انگلیسی، عثمانی، صفوی، و در قراردادهای رسمی بینالمللی بارها ثبت شده است. تحریف آن، نه فقط جعل جغرافیاست؛ توهینی است به شعور جهانی.
جناب ترامپ! تاریخ را نه با امضای فرمان، که با احترام به حقیقت باید نوشت.
سنگها، حتی در سکوت، راویان صادق تاریخاند؛ جایی که مرگ هم نمیتواند حقیقت را خاموش کند.
خلیجی که فارس است، همواره فارس خواهد ماند؛ هرچند هزار نقشه جعلی و سیاستمدار فراموشکار بخواهند آن را به یغما برند.
زیرا تاریخ را با فرمان نمیتوان نوشت؛ باید آن را با جان و دل مردمانی زنده نگه داشت که حافظهشان را پاس میدارند.